Characteristics of intrafield water holes in Western Pomerania in relation to differentiation of the young-glacial landscape and human impact

• Autorzy: Kochanowska R. , Pieńkowski P. , Wołejko L.

Warianty tytułu

PL

Charakterystyka śródpolnych oczek wodnych Pomorza Szczecińskiego na tle zróżnicowania krajobrazu młodoglacjalnego i przeobrażeń antropogenicznych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper present the results of multidisciplinary research on the small, usually outletless depressions, called water holes or melting hollows. The studies were carried out in five agriculturally used study areas, situated within major geomorphologic structures of the Szczecin Pomerania. The distribution, present state, internal structure, vegetation differentiation and threats to their existence were analysed on the base of field data. The origin and typology of water holes was discussed, as well as their role for different biota. The rate of disappearance of holes was analysed through comparison of historical and the present maps. It was found that the occurrence of small water reservoirs in Szczecin Pomerania is connected with zonal character of the geomorphologic forms of the post glacial landscape. Regions of their greatest concentration concur with the range of the consecutive phases of the Baltic Sea glaciation, particularly with in the Pomerania stage line. A close relation between the number and type of water holes and the geomorphologic structure of the area was found. While water holes are numerous in the front moraine zone, they hardly exist in the outwash plain area.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad znaczeniem i rozmieszczeniem oczek wodnych w krajobrazie rolniczym, które prowadzono w pięciu różnych jednostkach geomorfologicznych Pomorza Zachodniego. Analizowano lokalizację oczek i ich bezpośrednie otoczenie, zróżnicowanie elementów biotycznych z uwzględnieniem struktury i składu roślinności. Oceniano również wpływ antropopresji i tempo zanikania oczek. Wyniki badań przeprowadzonych w różnych jednostkach geomorfologicznych wykazały związek liczby i gęstości występowania oczek z typem budowy geomorfologicznej i charakterem rzeźby terenu. Również główne formy użytkowania terenu, związane z warunkami fizjograficznymi, miały istotny wpływ na przestrzenne i jakościowe zróżnicowanie oczek. Stwierdzono wyraźny proces zanikania oczek. Z istniejących w XIX w. małych zbiorników wodnych na wybranym obszarze moreny czołowej przetrwało do obecnych czasów zaledwie 37%. Na badanym obszarze wyróżniono cztery kategorie oczek zależnie od występującej szaty roślinnej. Są to: oczka wodne o odkrytym lustrze wody, z roślinnością z rzędów Lemnetalia i Phragmitetalia; oczka wodne okresowo wysychające z roślinnością z rzędów Phragmitetalia i Bidentetalia tripartiti. Ponadto występują zagłębienia nitrofilne z przewagą roślinności rzędu Molinietalia i klasy Artemisietea oraz zagłębienia powstałe w wyniku eksploatacji torfu. Zaobserwowana duża różnorodność roślinności, występująca na niewielkiej przestrzeni oczek i wokół nich, stwarza dogodne warunki dla bytowania wielu grup organizmów zwierzęcych.

Słowa kluczowe

EN

outletless depressions; ecological role; agricultural landscape

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 1998
• Tom: no. 2
• Strony: 85--101
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kochanowska R.

autor

Pieńkowski P.

autor

Wołejko L.

• University of Agriculture Department of Ecology and Environmental Protection, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, Poland