The abiotic conditions of a deltaic lake ecosystem (on the example of the Druzno Lake catchment)

• Autorzy: Cieśliński W.

Warianty tytułu

PL

Abiotyczne uwarunkowania ekosystemu jeziora deltowego (na przykładzie zlewni jeziora Druzno)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The water regime, location and origin are the features which make Lake Druzno an example of a unique water reservoir in every aspect. From the hydrographic point of view, it undergoes both natural (gravitational) and forced (polder) drainage. The authors believe that Lake Druzno did not use to be initially part of the Vistula Lagoon, and its origin is related to the formation of an end depression of a glacier lobe. Due to its situation, morphometric features and character of the bed, Lake Druzno is an environment of rich resources of organic life, which emphasises its unique character still more. The history of the development and present hydrological structure of Lake Druzno are crucial for an evaluation of the abiotic conditions influencing the state of the ecosystem.

PL

Jezioro Druzno ze względu na reżim wodny, położenie i genezę stanowi przykład zbiornika wodnego o wielu cechach znamionujących jego unikatowy charakter. Pod względem hydrograficznym jest ono włączone zarówno w naturalny (grawitacyjny) sposób odwadniania, jak i wymuszony - polderowy. Wielu autorów uważa, że jezioro Druzno nie stanowiło początkowo części Zalewu Wiślanego a jego powstanie wiążą z wytworzeniem się depresji końcowej lobu lodowcowego. Z uwagi na położenie, cechy morfometryczne, charakter podłoża - jezioro Druzno stanowi środowisko o bogatych zasobach życia organicznego, co dodatkowo podkreśla jego unikatowy charakter. Historia rozwoju i współczesna struktura hydrologiczna jeziora Druzno mają istotne znaczenie dla oceny abiotycznych uwarunkowań, wpływających na stan ekosystemu. Niniejsza praca ma zatem na celu określenie abiotycznych uwarunkowań ekosystemu, wpływających na reżim hydrologiczny zlewni jeziora Druzno przy uwzględnieniu specyficznych cech tego zbiornika. Pod pojęciem uwarunkowań abiotycznych należy rozumieć uwarunkowania pozabiologiczne, tj. naturalne czynniki środowiska nieorganicznego, które oddziałują na układy biologiczne o różnym poziomie organizacji. Natomiast ekosystem należy traktować jako podstawową jednostkę funkcjonowania w przyrodzie, w której zachodzi obieg materii i energii tzn. przyrodę nieożywioną i żywą wraz z florą i fauną, które są współzależne. Obiekt badań jakim jest jezioro Druzno stanowi szczególny przypadek śródlądowego zbiornika wodnego, którego funkcjonowanie jest konsekwencją istniejących powiązań czynników naturalnych i antropogenicznych. Unikatowy charakter jeziora, poza wskazaną wyżej współzależnością, przejawia się w wielu innych aspektach funkcjonowania, szeroko rozumianego środowiska geograficznego, włączając weń także aspekt kulturowy. Z uwagi na dodatni bilans materii i energii misy jeziornej, ze szczególnym uwzględnieniem materii organicznej, jezioro Druzno i jego najbliższe otoczenie charakteryzuje się wyjątkowym bogactwem fauny i flory zarówno pod względem gatunkowym jak i populacyjnym. Jezioro Druzno stanowi także ważne ogniwo w układzie transportowym, jakim jest Kanał Elbląski. Kanał ten poza funkcją transportową stanowi przykład osiągnięć technicznych podporządkowanych wykorzystaniu systemu wodnego do celów użytkowych. Przedstawione wyżej uwarunkowania podkreślające funkcje jeziora Druzno wskazują, że należy dołożyć wszelkich starań w celu utrzymania istniejącego stanu i zabezpieczenia dalszego funkcjonowania tego unikalnego ze wszech miar systemu hydrograficznego, który dodatkowo przekłada się na inne elementy środowiska.

Słowa kluczowe

EN

delta; ecosystem; estuary; lake; protection; sediments

PL

delta; ekosystem; estuarium; jezioro; osady; ochrona

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2003
• Tom: no. 7
• Strony: 33--47
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Cieśliński W.

• Department of Hydrology of Gdańsk University 80-952 Gdańsk, ul. Dmowskiego 16a, Poland

Bibliografia

• 1. Basen jeziora Druzno. Regionalny system przyrodniczo-techniczny [Lake Druzno basin. Regional natural-technical system], 1991. Pr. zbior. red. J. Drwal. Gdańsk: Wydaw. UG.
• 2. BŁASZKOWSKI J., 1992. Mapa gęstości sieci wodnej Żuław Elbląskich [A map of the river network density in Żuławy Elbląskie]. Zesz. Nauk. Wydz. BGiO, UG, ser. Geografia: 164-170.
• 3. BOLAŁEK J., 1993. Krążenie materii między wodą naddenną a osadem na przykładzie Zatoki Puckiej [Matter cycling between sediment and overlying water in Pucka Bay]. Gdańsk: Wydaw. UG. '
• 4. CHOIŃSKI A., 1991. Katalog jezior Polski. Cz. 2 Pojezierze Mazurskie [Catalogue of Polish lakes. Part 2. Masurian Lakeland], Poznań: Wydaw. UAM.
• 5. CIEŚLIŃSKI R., 2000a. Wpływ morza na stan jakości wód jeziora Druzno [Variability of chloride concentrations in water of Lake Druzno]. Gdańsk: Katedra Hydrologii UG rozpr. dokt. maszyn.
• 6. CIEŚLIŃSKI R., 2000b. Zmienność zawartości chlorków w wodzie jeziora Druzno [The effect of the sea on water quality in Lake Druzno], Przeg. Geofiz. 45 3-4: 309-319.
• 7. CIEŚLIŃSKI R., 2001. Stosowalność wzoru Owczynnikowa w ocenie wpływu wód słonych na wody zbiorników przybrzeżnych [Applicability of the Owczynnikov’s equation for assessing the impact of saline waters on near-shore basins]. Wiad. IMGW t. 24 z. 3: 43-54.
• 8. DRWAL J., 1986. Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1:50 000 [A comment to the hydrographic map in the scale 1:50 000]. Ark. 326.1 - Elbląg. Poznań: OPGK.
• 9. DRWAL J., 1995. Impact of the Baltic Sea on ground water and surface water in Żuławy Wiślane (Vistula Delta). W: Polish Coast: Past, Present and Future. Red. K. Rotnicki. J. Coast. Research. Spec. Issue no 22: 165-171.
• 10. GIERCUSZKIEWICZ-BAJTLIK M., 1987. Degradacja jezior Ewingi, Żnińskie Duże i Tuczno [Degradation of lakes Ewingi, Żnińskie Duże and Tuczno]. Warszawa: PWN.
• 11. Jezioro Druzno - próba charakterystyki limnologicznej [Lake Druzno - a limnological characteristics], 1955. Ekologia Polska Ser. A t. 3 nr 1.
• 12. KLUSZCZYŃSKA K., SZMEJA J., 1979. Współczesny etap w przemianach roślinności jeziora Druzno [Present stage of plant succession in Lake Druzno], Zesz. Nauk. Wydz. BiNoZ UG Biologia 1: 35-49.
• 13. KUDELSKA K., CYDZIK D., SOSZKA H., 1992. Wytyczne monitoringu podstawowego jezior [Recommendations for basic lake monitoring], Warszawa: IKS.
• 14. Leksykon ochrony środowiska [Dictionary of environmental protection], 1995. Pr. zbior. red. M. Maciejowski. Gdańsk: Fundacja ECOBALTIC.
• 15. ŁOMNIEWSKI K., 1974. Stosunki hydrologiczne. W: Studium geograficzno-przyrodnicze i ekonomiczne województwa gdańskiego [Hydrologie relations. In: Geographic-natural and economic study of Gdańsk Province]. Pr. zbior. red. J. Moniak. Gdańsk: GTN, Wydział III Nauk Matematyczno-Przyrodniczych: 145-192.
• 16. MIKULSKI Z., BOJANOWICZ M., 1967, Bilans wodny jeziora znajdującego się pod wpływem morza (na przykładzie jeziora Druzno) [Water budget of a lake affected by the sea (an example of Lake Druzno)]. Prz. Geofiz. R. 12 (20) z. 3-4.
• 17. MIKULSKI Z., BOJANOWICZ M., CISZEWSKI R., 1969. Bilans wodny jeziora Druzno [Water budget of Lake Druzno], Prace PIHM 96: 73-88.
• 18. MIODUSZEWSKI W., 1995. System zabezpieczenia przeciwpowodziowego terenów nizinno-depre- syjnych Żuław Elbląskich [Flood control system in lowlands and depressions of Żuławy Elbląskie]. Melior. Rol. nr 3/4: 1-34.
• 19. PASTERNAK A., 1993. Rezerwat Jezioro Druzno - przyrodniczo-melioracyjna współpraca i konflikty [Lake Druzno reserve - natural-reclamation cooperation and conflicts]. Zesz. Nauk. AR Wroc.
• 20. Podstawowe urządzenia wodno-melioracyjne w basenie jeziora Druzno [Basic water-reclamation facilities in the basin of Lake Druzno], 1987. Etap I. Temat: 28.LC.il .02.04 RPBR, Ocena rozwoju systemu melioracyjnego zlewni jeziora Druzno. Gdańsk: BPWM maszyn.
• 21. ROSA B., 2000. Nim doszło do lokalizacji Gdańska. W: Z problematyki przyrodniczej tysiącletniego Gdańska [Before Gdańsk was settled. In: Natural problems of thousand years old Gdańsk], Peribalticum 8. Gdańsk: GTN Wydaw. Gdańskie, Wydział V Nauk o Ziemi.
• 22. Stan czystości wód powierzchniowych obszaru Zielonych Płuc Polski [Surface water quality in the area of Green Lungs of Poland], 1998. Biblioteka Monitoringu Środowiska PIOŚ. Warszawa: MOŚZNiL.
• 23. SCHULZ M., 1941. Die vegetation des Drausengebietes. Schr. Phys.-Ókon. Ges. Kónigsberg, 72 1.
• 24. WISZNIEWSKI J., 1954. Uwagi w sprawie typologii jezior polskich [Notes on typology of Polish lakes]. Pol. Arch. Hydrobiol. t. 1 (14).
• 25. Zestawienie danych hydrologicznych dla cieków wpadających do jeziora Druzno [A set of hydrologie data for streams entering Lake Druzno], 1993. Wyciąg z pracy Hydroprojektu wykonanej w 1963 roku i zaakceptowanej przez PIHM. Gdańsk: WZMiUW maszyn.