Chemical loads carried by atmospheric precipitation and surface waters in the Małe Pieniny

• Autorzy: Twardy S. , Kopacz M. , Janota D.

Warianty tytułu

PL

Ładunki chemiczne w wodach opadowych i powierzchniowych na obszarze Małych Pienin

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents the results of a study on the amount and quality of atmospheric precipitation and outflowing waters. Measurements were carried out in the catchment of the Grajcarek River in hydrologic years 1995/1996-1999/2000. Concentrations of NH4+, NO3-, PO4 ³-, Ca²+, Na+, Mg²+, K+, SO4 ²- were analysed in water samples. The study demonstrated differences in the amount of precipitation, in runoff and concentrations of analysed components. Concentrations of calcium, magnesium and sulphates were stable while those of nitrates and phosphates differed. The impact of atmospheric loads on the loads of pollutants discharged from the catchment was small and spatially uniform. No significant relationship was found between rainfall loads and surface water quality particularly in developed areas where the main pollutants consisted of domestic sewage.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących ilości i jakości opadów atmosferycznych oraz wód odpływających. Pomiary prowadzono w zlewni Grajcarka w latach hydrologicznych 1995/1996-1999/2000. Próbki wód analizowano pod kątem zawartości NH4+, NO3-, PO4 ³-, Ca[sup]z+, Na+, Mg²+, K+, SO4 ²-. W badaniach wykazano zróżnicowania w wielkości opadów, odpływów oraz zawartości wyżej wymienionych składników. Stężenia wapnia, magnezu, a także siarczanów były stabilne, zaś stężenia azotanów i fosforanów zróżnicowane. Wpływ ładunków wnoszonych wraz z opadem atmosferycznym na wielkość ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych ze zlewni był niewielki i porównywalny przestrzennie. Nie stwierdzono istotnej zależności między ładunkiem wód opadowych a jakością wód powierzchniowych szczególnie w obszarach zabudowanych, gdzie przeważały zanieczyszczenia o charakterze bytowo-komunalnym.

Słowa kluczowe

EN

atmospheric precipitation; runoff; chemical composition of waters; loads of pollutants

PL

opad atmosferyczny; odpływy; skład chemiczny wód; ładunki zanieczyszczeń

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2005
• Tom: no. 9
• Strony: 147--160
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Twardy S.

• Institute for Land Reclamation and Grassland Farming in Falenty, Małopolski Research Centre in Cracow

autor

Kopacz M.

• Institute for Land Reclamation and Grassland Farming in Falenty, Małopolski Research Centre in Cracow

autor

Janota D.

• Institute for Land Reclamation and Grassland Farming in Falenty, Małopolski Research Centre in Cracow

Bibliografia

• 1. BOMBÓWNA M., 1983. Chemical composition of water. Stream ecosystems in mountain grassland, West Carp Acta Hydrobiologica vol. 24 fasc. 4. Warszawa- Kraków, PWN: 321—336.
• 2. BYCZKOWSKI A., MENDES B., 1993. Obiektywna metoda oceny analogii hydrologicznej przy określaniu charakterystyk odpływu ze zlewni nie kontrolowanych. (An objective method of evaluating hydrologie analogies when estimating outflow characteristics from uncontrolled catchments). Wiad. IMGW 16, 1: 33-41.
• 3. FIGULA K., 1966. Badania nad gospodarką wodną zlewni górskich zalesionych i niezalesionych. Cz. I. Stosunki opadowe w górnej części dorzecza Grajcarka. (Precipitation in upper part of the Grajcarek catchment. Studies on water management in forested and non-forested mountain catchments). Rocz. Nauk Rol. Ser. D, 118: 11-50.
• 4. JURKIEWICZ T., MICZYŃSKI J., WOJKOWSKi J., 1996. Monitoring mokrego depozytu w Pienińskim Parku Narodowym na tle sytuacji synoptycznych. W: Chemizm opadów atmosferycznych, wód powierzchniowych i podziemnych. (Monitoring wet deposition in the Pieniny National Park in view of synoptic situation. In: Chemistry of atmospheric precipitation, surface and ground waters). 9 Ogólnopolska Konf. Nauk. Łódź: 27.
• 5. KANOWNIK W., 2001. Wpływ użytkowania mikrozlewni górskich na zawartość i wynoszenie składników chemicznych w wodach powierzchniowych. (The effect of land use in mountain microcatchments on the content and runoff of chemical components in surface waters). Kraków: AR, pr. dokt.
• 6. KASINA S., PAWLIK-DOBROWOLSKI J., RAPACZ J., 1992. Pomiary opadu zanieczyszczeń atmosferycznych w badaniach wpływu rolnictwa na jakość wód na przykładzie związków siarki. (Measurements of atmospheric pollutants precipitation in studies on the effect of agriculture on water quality - sulphur compound as an example). Wiad. IMUZ 17, 2: 497-508.
• 7. KOPACZ M., 2002. Wpływ użytkowania terenu na wybrane cechy jakościowe wód powierzchniowych potoków górskich. (Land use effect on selected water quality properties in mountain streams). Falenty: IMUZ rozpr. dokt. maszynopis.
• 8. KOPACZ M., 2003. Wody powierzchniowe potoków karpackich w warunkach zmian strukturalnośrodowiskowych. (Surface waters of the Carpathian streams under environmental-structural transformation). Oprac, monograficzne. Falenty-Kraków, Wydaw. IMUZ: 88.
• 9. KUREK S., PAWLIK-DOBROWOLSKI J., 1990. Określenie zmian odpływu w zróżnicowanych warunkach środowiska przyrodniczego małych zlewni w dorzeczu górnego Grajcarka. (Estimation of outflow changes in diverse natural conditions of smali catchments in the upper Grajcarek basin). Probl. Zagosp. Ziem Górs. 29: 135-141.
• 10. PAWLIK-DOBROWOLSKI J., 1983. Zmiany składu chemicznego wód powierzchniowych pod wpływem zanieczyszczeń obszarowych (w Karpatach Zachodnich). (Changes in the chemical composition of surface waters under the effect of diffuse pollution in the Western Carpathians). Falenty, IMUZ, Kraków, ZGG rozpr. habil.: 141.
• 11. PAWLIK-DOBROWOLSKI J., 1988. Wyniki badań składu chemicznego opadów atmosferycznych występujących na obszarze Karpat Zachodnich (w granicach Polski). (Results of studies on chemical composition of atmospheric precipitation in the Western Carpathians (Polish part)). Wiad. IMUZ 15, 4: 227-247.
• 12. Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2002 roku, 2003. (Report on the environmental status of Małopolskie Voivodship). Kraków, BMŚ WIOŚ.
• 13. SAPEK A., NAWALANY P., 2004. Stężenie i ładunek składników nawozowych wnoszonych z opadem atmosferycznym na powierzchnię ziemi w rejonie ostrołęckim w latach 1993-1996. (Concentration and load of nutrients introduced in atmospheric precipitation onto the ground in Ostrołęka region in theyears 1993-1996). Woda Środ. Obsz. Wiej. 4, 1(10): 177-182.
• 14. SAPEK A., NAWALANY P., BARSZCZEWSKJ J., 2003. Ładunek składników nawozowych wnoszonych z opadem mokrym na powierzchnię ziemi w Falentach w latach 1995—2001. (Nutrient loads introduced in wet precipitation onto the ground in Falenty in the years 1995-2001). Woda Środ. Obsz. Wiej. 3 z. specj. (6): 67-77.
• 15. TWARDY S., KUŹNIAR A., KOPACZ M., 2001. Hydrochemical eva!uation of surface water in the mountain catchments. J. Water Land Dev. 5/2001: 45-56.
• 16. TWARDY S., KOPACZ M., 2001. Ocena ilościowo-jakościowych zasobów wodnych zlewni pokrytych trwałą szatą roślinną. W: Trwała okrywa roślinna jako podstawa zrównoważonego rozwoju rolnictwa w zlewniach karpackich. (Quantitative and qualitative evaluation of water resources in catchments overgrown by permanent yegetation. In: Permanent plant cover as a basis for sustainable agricultural development in the Carpathian catchments). Mater. konf. Kraków, Wydaw. IMUZ: 147-159.
• 17. TWARDY S., KUŹNIAR A., 2002. Charakterystyka warunków klimatycznych na obszarze Pienin w okresie wegetacyjnym. (Characteristics of climatic conditions in the Pieniny mountains during the vegetative period). Woda Środ. Obsz. Wiej. 2, 2 (5): 59-72.
• 18. TWARDY S., KOPACZ M., LIPSKI Cz., 2004. Wpływ okrywy darniowo-leśnej na wynoszenie materiału skalnego w wodach potoków górskich. W: Czynniki wpływające na erozję mechaniczną i chemiczną oraz depozycję materiału dennego w korytach rzecznych wybranych zlewni górskich w Karpatach Zachodnich. (The influence of sward and forest cover on the runoff of rocky materiał in waters of mountain streams. In: Factors affecting mechanical and chemical erosion and deposition of bottom materiał in river channels of selected mountain catchments in the Western Carpathians). Kraków, Wydaw. AR: 79-98.
• 19. ZWOLIŃSKI Z., 1996. Stan geoekosystemów Polski w roku hydrologicznym 1996. (The status of Polish geoecosystems in the hydrologie year 1996). Poznań, UAM.