Changes in the quality of river water and diversified character of the river channel: case study of the upper Narew River

• Autorzy: Grabińska B. , Koc J.

Warianty tytułu

PL

Zmiany jakości wód rzecznych na tle zróżnicowanego charakteru koryta oraz użytkowania doliny na przykładzie górnej Narwi

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents physicochemical and biological description of waters in the upper Narew River, within the Narew National Park demonstrating the differences in the water quality caused by the diversified character of the river channel and land use in the direct surrounding of the river. Changes in water quality were analysed based on water quality indices studied during five years (1997-2001). In the anastomosing section of the river the mean concentrations of: colour, organic suspended solids, BOD5, COD[sub]Mn, PO4 ³-, P[sub]org and chlorophyll a decreased by 11.6, 18.4, 25.0, 5.6, 8.0, 21.6 and 60,0%, respectively. A slight increase was observed in salinity, dissolved oxygen, ammonium nitrogen and nitrate nitrogen, which could be attributed to the water influx from the catchment. In the sampling site downstream the national park, where the Narew flows in an artificially profiled channel, all analysed parameters except for colour, pH and COD[sub]Mn increased. The quality of water in this section of the Narew is affected by the influx of heavily polluted waters from the Horowianka and more intensive human activities in the river valley and adjacent land. Mean values of BOD5, N-NO3, PO4 ³-, P[sub]org and salinity (but not Mg+²) in the water samples examined were significantly different one from another. In the natural, protected section of the river organic matter undergoes decomposition. The river waters according to BOD5 were classified two classes higher than outside the park. Low quality of water indicated by the value of COD along the whole length of the river implies that the water contains organic compounds that cannot be decomposed by microorganisms. These compounds originate from point sources.

PL

W pracy dokonano fizykochemicznego i biologicznego rozpoznania wód górnej Narwi, wykazując różnice cech wody wynikające ze zróżnicowanego charakteru koryta rzecznego oraz zagospodarowania terenów bezpośrednio do niego przyległych. Analizę zmian jakości wody przeprowadzono na podstawie średnich z pięciu lat (1997-2001) wartości wskaźników jakości wody. Stwierdzono, że w anastomozującym odcinku rzeki zmniejszyło się przeciętne stężenie PO4 ³-, P[sub]og i chlorofilu "a" wynosiło odpowiednio po 8,0; 21,6 i 60%. Wartości BZT5, ChZT[sub]Mn, zawartość zawiesin ogólnych oraz barwa kształtowały się następująco: 25,0; 5,6; 18,4 i 11,6. Wzrost dotyczył wszystkich wskaźników zasolenia, tlenu rozpuszczonego, azotu amonowego i azotanowego, co należy przypisać transportowi składników ze zlewni. W odcinku poniżej Parku, gdzie Narew płynie sztucznie wyprofilowanym korytem, odnotowano wzrost wszystkich przeciętnych wartości omawianych parametrów, oprócz barwy, pH i ChZT[sub]Mn. Wpływ na jakość wód Narwi na tym odcinku ma dopływ silnie zanieczyszczonych wód Horodnianką oraz wzrost oddziaływań gospodarczych w dolinie rzecznej i na terenach do niej przyległych. Średnie zawartości BZT5, N-NO3, PO4-³, P[sub]og i wskaźników zasolenia (oprócz Mg+²) różniły się istotnie statystycznie w badanych wodach. W chronionym odcinku rzeki dokonuje się biochemiczny rozkład substancji organicznych. Wody rzeczne ze względu na BZT5 kwalifikowały się o dwie klasy jakości wyżej niż poza Parkiem. Przeciętne wartości dla barwy, ChZT[sub]Mn i ChZT[sub]Cr odnotowane dla wód górnej Narwi 2-krotnie przewyższały wartości wymienionych wskaźników charakteryzujących wodę wiślaną. Niska jakość wody ze względu na ChZT na całym badanym odcinku wskazuje, iż zawiera ona pochodzące ze źródeł punktowych związki organiczne nierozkładalne przez mikroorganizmy.

Słowa kluczowe

EN

protected area; anastomosing river; water quality

PL

obszar chroniony; anastomozująca rzeka; jakość wody

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2005
• Tom: no. 9
• Strony: 109--121
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., tab.

Twórcy

autor

Grabińska B.

• Chair of Land Reclamation and Environmental Management, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Plac Łódzki 2, 10-759 Olsztyn, Poland

autor

Koc J.

• Chair of Land Reclamation and Environmental Management, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Plac Łódzki 2, 10-759 Olsztyn, Poland

Bibliografia

• 1. BANASZUK H., 1996. Paleogeografia, naturalne i antropogeniczne przekształcenia Doliny Górnej Narwi. (Palaeogeography, natural and anthropogenic iransformations of the Upper Narew River valley). Białystok: Wydaw. Ekon. i Środ.: 211.
• 2. BŁACHNO B., 2003. Pierwiastki w wodach i osadach. W: Obieg pierwiastków w przyrodzie. (The elements in water and sediments. In: Element cycling in naturę). Monografia t. 2 Warszawa, IOŚ: 196-199.
• 3. DEMBEK W., OKRUSZKO H., 1996. Zasady ekorozwoju doliny Górnej Narwi. (Principles of sustainable development of the Upper Narew River valley). Zesz. Probl. Post. Nauk Roi. z. 428: 195-201.
• 4. DURKOWSKI T., 1997. Zasoby wodne a jakość wody w rolnictwie. (Water resources and water quality in agriculture). Zesz. Edukac. 3/97: 17-38.
• 5. GRABIŃSKA B., Koc J., GLIŃSKA-LEWCZUK K., 2005. Delivery of mineral components to river water in rural basins, a case study of the Narew River and its tributaries. (Zasilanie wód rzecznych składnikami mineralnymi ze zlewni rolniczych na przykładzie Narwi i jej dopływów). J. Elementology 10/1: 41-50.
• 6. GRADZIŃSKI R., 2004. Narew - rzeka anastomozująca. (the Narew - an anastomosing river). Kurowo, NPN: 20.
• 7. HERMANOWICZ W., DOJLIDO J., DOŻAŃSKA W., KOZIOROWSKJ B., ZERBE J., 1999. Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. (Physical and chemical analyses of water and waste water). Wyd. 2. Warszawa, Arkady.
• 8. JĘDRCZAK A., CZYRSKI T., 1990. Zawartość metali ciężkich w wodzie i osadzie dennym Odry na odcinku Nowa Sól - Kostrzyn. (Heavy metal content in water and bottom sediment of the Oder between Nowa Sól and Kostrzyn). Gosp. Wod. 12: 280-284.
• 9. KOC J., 1998. Wpływ intensywności użytkowania terenu na wielkość odpływu biogenów z obszarów rolniczych. (The effect of land use intensity on nutrient runoff from agricultural areas). Rocz. AR Pozn. 307 Rol. 52: 101-106.
• 10. KOC J., SZYMCZYK S., 2003. Wpływ intensyfikacji rolnictwa na odpływ wapnia i magnezu z gleb. (The effect of agriculture intensification on calcium and magnesium outflow from soils). J. Elementology 8/4: 231-238.
• 11. KONDRACKJ J., 1994. Geografia fizyczna Polski. (Physical geography of Poland). Warszawa, PWN.
• 12. KONOPKOWA K., SAWICKA-GÓRALSKA M., ZŁOTOWSKA B., 2004. Zagospodarowanie przestrzenne parku i otuliny. W: Przyroda Podlasia. Narwiański Park Narodowy. (Spatial management of the park and its buffer zone. In: Nature of Podlasie. The Narew National Park). Red. H. Banaszuk. Białystok, Wydaw. Ekon. Środ.: 365-391.
• 13. KOWALEWSKI Z., MIODUSZEWSKI W., 1986. Analysis the ground water level in a valley above the regulated river sector. Intern. Conf. Hydrol. Processes in the Catchment. Cracow: 81-86.
• 14. MIODUSZEWSKI W., 2002. Gospodarowanie wodą w łęgowej dolinie górnej Narwi. (Water management in riparian valley of the upper Narew). Falenty, Wydaw. IMUZ: 16-18.
• 15. MIODUSZEWSKI W., GAJEWSKI G. BIESIADA M., 2004a. Analiza stosunków wodnych w dolinie Narwi w granicach Narwiańskiego Parku Narodowego. (An analysis of water relations in the Narew valley within the Narew National Park). Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z. 2a(l 1): 39-50.
• 16. MIODUSZEWSKI W., KOWALEWSKI Z., SZYMCZAK T., OKRUSZKO T., BIESIADA M., BIELONKO K., PIEKARSKI K., 2004b. Wody powierzchniowe. W: Przyroda Podlasia. Narwiański Park Narodowy. (Surface waters. Nature of Podlasie. The Narew National Park). Red. H. Banaszuk. Białystok: Wydaw. Ekon. Środ.: 83-113.
• 17. MUSIAŁ A., 1992. Studium rzeźby glacjalnej północnego Podlasia (A study of glacial relief of northern Podlasie) Rozpr. UW nr 403: 203.
• 18. ROSGEN, 1994. A classification of natural rivers. (Klasyfikacja naturalnych rzek). Catena 22: 169-199.
• 19. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Order of the Minister of Environment of 11 th Feb. 2004 on classification for the purpose of presenting the status of surface and ground waters, monitoring methods, interpreting the results and presenting the status of these waters). Dz. U. 2004 nr 32 poz. 284.
• 20. SOJA R., GRADZIŃSKI R., 2000. Naturalne i antropogeniczne koryta Narwi na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego. W: Renaturyzacja obiektów przyrodniczych aspekty ekologiczne i gospodarcze. (Natural and anthropogenic channels of the Narew river within the Narew National Park. In: Restoration of natural objects; ecological and economic aspects). Red. Z. Michalczyk. Lublin, Wydaw. UMCS: 149-155.
• 21. Stan czystości wód powierzchniowych obszaru Zielonych Płuc Polski (Surface water quality in the area of the Green Lungs of Poland), 1998. Białystok, PIOŚ: 101-110.
• 22. SZCZYKOWSKA J., KOWALUK-KRUPA A., 2003. Związki biogenne w wodach powierzchniowych Narwiańskiego Parku Narodowego. W: Obieg pierwiastków w przyrodzie. Monografia, t. 2 (Nutrients in surface waters of the Narew National Park. In: Element cycling in nature). Warszawa, IOŚ: 203-207.
• 23. WĄSOWSKI J., RYPINA A., 2001. Zmiany jakości wody ujmowanej z Wisły przez wodociągi warszawskie. (Changes in the quality of water taken from the Vistula by Warsaw water supplies). Gosp. Wod. 4: 157-160.
• 24. ZDANOWICZ A., KOWALEWSKI Z., 1998. Jakość wód w zlewniach cząstkowych Narwi. W: Racjonalizacja gospodarki wodnej zlewni Narwi i jej dopływów na obszarze województw ostrołęckiego i łomżyńskiego. (Water quality in partial catchments of the Narew. In: Rationalization of water management in the Narew catchment within Ostrołęka and Łomża voivodships). Falenty, IMUZ: 101-113.