Concentrations and loads of N-NO3, N-NH4, PO4 and BOD5 in waters of the upper Dunajec (in the years 1985-1998)

• Autorzy: Smoroń S. , Twardy S.

Warianty tytułu

PL

Stężenia i ładunki N-NO3, N-NH4, PO4 oraz BZT5 w wodach górnego Dunajca (w latach 1985-1998)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Loads of N-NO3, N-NH4, PO4 and BOD5 carried in surface waters of the upper Dunajec catchment basin (at the section in Krościenko) in the years 1985-1998 are presented in this paper. Water quality of the Biały Dunajec (in Szaflary), Czarny Dunajec (in Ludźmierz) and Dunajec (in Krościenko) was characterised. Annual loads discharged from the area per km² of the catchment were calculated from mean annual flows (SQ) and concentrations of studied components in river waters. Concentration of N-NO3 in waters of the Biały Dunajec was more than two times higher and that of phosphates - over seven times higher than the respective concentrations in the Czarny Dunajec and Dunajec. Different population density, numerous tourists and low level of water and sewage infrastructure were responsible for these differences.

PL

W pracy przedstawiono wielkość ładunków N-NO3, N-NH4, PO4 oraz BZT5 w wodach powierzchniowych zlewni górnego Dunajca (po przekrój w Krościenku) w okresie 1985-1998. Scharakteryzowano jakość wód zlewni Białego Dunajca (punkt w Szaflarach), Czarnego Dunajca (punkt w Ludźmierzu), a także Dunajca - przekrój w Krościenku. Na podstawie wartości średnich rocznych przepływów SQ oraz stężeń badanych składników w wodach wymienionych rzek obliczono roczny ich ładunek wynoszony z tego obszaru, przeliczając go na km² zlewni. W wodzie Białego Dunajca stężenie N-NO3 było ponad dwukrotnie, a fosforanów nawet siedmiokrotnie większe niż w Czarnym Dunajcu i Dunajcu. Jest to powodowane zróżnicowaną gęstością zaludnienia, znaczną liczbą osób czasowo przebywających w celach turystyczno-wypoczynkowych, a także niskim poziomem infrastruktury wodno-ściekowej.

Słowa kluczowe

EN

loads of N-NO3; N-NH4; PO4; SSQ flows; surface waters

PL

ładunki składników N-NO3; N-NH4; PO4; przepływ SSQ; wody powierzchniowe

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2006
• Tom: no. 10
• Strony: 151--162
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys.

Twórcy

autor

Smoroń S.

autor

Twardy S.

• Institute for Land Reclamation and Grassland Farming in Falenty, Małopolski Research Centre in Cracow

Bibliografia

• 1. Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego, (Atlas of the Tatra Mountains National Park), 1985. Pr. zbior. Red. K. Trafas. Zakopane - Kraków, TPN: 32.
• 2. Atlas posterunków wodowskazowych, (Atlas of the water-gauging stations) 1995-1996. Bibl. Monitor. Środ. Warszawa, PIOŚ: 210.
• 3. BOMBÓWNA M., 1991. Chemizm wód powierzchniowych. W: Dorzecze Górnej Wisły. Cz. 2. (Chemistry of surface waters. In: The Upper Vistula catchment basin. P. 2) Pr. zbior. Red. I. Dynowska, M. Maciejewski. Warszawa-Kraków, PWN: 11-26.
• 4. KOPACZ M., 2003. Wody powierzchniowe potoków karpackich w warunkach zmian strukturalno-środowiskowych. Opracowanie monograficzne. (Surface waters of the Carpathian brooks under structural and environmental transformations. Monograph) Kraków-Falenty, Wydaw. IMUZ: 88.
• 5. KOZŁOWSKI S., 2001. Konsekwencje przyrodnicze procesów transformacji gospodarczej w Polsce. W: Przemiany środowiska przyrodniczego Polski a jego funkcjonowanie. (Natural consequences of economic transformation in Poland. In: Changes of the natural environment in Poland and its functioning) Pr. zbior. Red. K. German, J. Balon. Probl. Ekol. Krajobr. t. 10: 37-42.
• 6. ŁANIEWSKI J., 1997. Czorsztyn. Gosp. Wod. 12: 384-390.
• 7. MACIAK F., 1999. Ochrona i rekultywacja środowiska. (Environmental protection and restora-tion). Wyd. 2. Warszawa, Wydaw. SGGW: 418.
• 8. MAZURKIEWICZ-BOROŃ G., 2002. Czynniki kształtujące procesy eutrofizacyjne w podgórskich zbiornikach zaporowych. (Factors affecting eutrophication of the submountain dam reservoirs). Kraków: Suppl. Acta Hydrobiol. vol. 2: 68.
• 9. NIEDŹWIEDŹ T., OBRĘBSKA-STARKLOWA B., 1991. Klimat. W: Dorzecze górnej Wisły. Cz. 1. (Climate. In: The Upper Vistula catchment basin. P. 1) Pr. zbior. Red. I. Dynowska, M. Maciejewski. Warszawa-Kraków, PWN: 68-84.
• 10. PAWLIK-DOBROWOLSKI J., 1990. Źródła substancji chemicznych w zlewni, ich klasyfikacja i metody obliczania. W: Zanieczyszczenia obszarowe w zlewniach rolniczych. (Sources of chemical substances in a catchment, their classification and methods of calculation. In: Diffuse pollution in agricultural catchments). Mater. Semin. 26. Falenty, IMUZ: 7-15.
• 11. RACZAK J., 2002. Dostawa substancji biogennych do zbiornika Czorsztyńskiego. (Nutrient loads to Czorsztyn dam reservoir) Gosp. Wod. 5: 205-210.
• 12. Rocznik statystyczny woj. nowosądeckiego, z lat: 1986, 1989, 1993, 1997. (Statistical yearbook of the Nowy Sącz Province from the years 1986, 1989, 1993, 1997). Nowy Sącz, WUS.
• 13. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji do prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. (Order of the Minister of Environment of 11 Feb. 2004 on classification to present surface and ground water status, on the ways of monitoring, interpreting results and presentation of the status of these waters). Dz. U. 2004 nr 32 poz. 284.
• 14. SMOROŃ S., TWARDY S., 2001. Wstępna ocena gospodarki wodno-ściekowej w rolniczo-turystycznych rejonach górnej zlewni Dunajca. (Initial evaluation of water and waste water management in agro-tourist regions of the upper Dunajec catchment basin) Inż. Rol. 8: 223-237.
• 15. SMOROŃ S., TWARDY S., 2003. Wpływ zmiennego nasilenia ruchu wczasowo-turystycznego na jakość wód Białego i Czarnego Dunajca. (The effect of various intensity of tourism on water quality in the Biały and Czarny Dunajec) Woda. Środ. Obsz. Wiej. t. 3 z. 2 (8): 91-102.
• 16. SMOROŃ S., TWARDY S., 2004. Obciążenie zlewni górnego Dunajca składnikami nawozowymi w dwudziestoleciu 1976-1996. (Nutrient loads in the upper Dunajec catchment basin in the period 1976-1996) Woda. Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z. 1 (10): 147-158.
• 17. www.stat.gov.pl - strona internetowa GUS. (web page of the Main Statistical Office)