Evaluation of the hydrological role of wetlands in the Włodawka River catchment (Polesie Lubelskie)

• Autorzy: Turczyński M. , Michalczyk Z. , Chmiel S. , Mięsiak-Wójcik K. , Głowacki S.

Warianty tytułu

PL

Ocena hydrologicznej roli obszarów podmokłych w dorzeczu Włodawki (Polesie Lubelskie)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Włodawka River catchment of an area of 725 km² covers the central and eastern part of the Łęczna-Włodawa Lake District. Evaluation of the role of hydrogenic areas in runoff creation was based on materials of the Department of Hydrography and the Institute of Meteorology and Water Management data. The analysis was conducted for selected catchments in which additional hydrometric measurements and water quality tests were done. Such parameters as: the share of hydrogenic surfaces in total catchment area, types of wetlands, their hypsometric location and position with reference to drainage streams were taken into consideration for evaluation. The degree of anthropogenic transformation of the marshland was expressed in terms of density and depth of the drainage ditches that dissect it. It was found that the drained gyttja of Krowie Bagno plays a considerable role in increasing the minimum discharge. Wetlands in the Włodawka River catchment influence the conditions of the runoff and water quality, which is noticeable, primarily, in the concentration of organic carbon, and of nitrogen and phosphorus compounds.

PL

Zlewnia Włodawki o powierzchni 725 km² została uformowana przede wszystkim przez połączenie wielu podmokłych obszarów bezodpływowych w spójny hydrologicznie system. Składa się on z 13 zlewni cząstkowych. Obszary podmokłe zajmują 31% zlewni, a w zlewniach cząstkowych ich udział wynosi od 12 do 56%. Niektóre z nich stanowią cenne przyrodniczo fragmenty Poleskiego Parku Narodowego, jego otuliny oraz Sobiborskiego Parku Krajobrazowego, tworzących Międzynarodowy Rezerwat Biosfery. Ich morfometria, budowa geologiczna oraz użytkowanie ziemi wykazują duże zróżnicowanie, co przejawia się złożonym obiegiem wody. Badane zlewnie na znacznych przestrzeniach porozcinane są siecią rowów melioracyjnych, których średnia gęstość wynosi 2 km·km-², osiągając w zlewniach cząstkowych wartość około 5 km·km-², a w obrębie obszarów podmokłych nawet 8,5 km·km-² (Krowie Bagno). Średni odpływ jednostkowy w zlewni Włodawki w latach 1984-2008 wynosił 3,33 dm³ ·s-¹ km-². Chwilowe odpływy jednostkowe w okresach letnich na terenie niektórych zlewni zmniejszają się do 0,1 dm³ ·s-¹ ·km-². Trwały odpływ zarejestrowano wówczas z obszarów podmokłych. W wodach rzeki Włodawka i jej dopływów stwierdzono dużą zawartość węgla organicznego (8-36 mg·dm-³). Ze zlewni Włodawki odprowadzane było w latach 2007-2008 przeciętnie 2436 t·rok-¹ DOC, z czego ponad 90% pochodzi z obszarów organogenicznych. Średni odpływ azotu w latach 2007-2008 wynosił 237 t·rok-¹, a fosforu 21,6 t·rok-¹. Wyniki badań wskazują na złożony system krążenia wody w zlewni Włodawki oraz na decydujący wpływ obszarów podmokłych w kształtowaniu jej ilości i jakości. W tej sytuacji racjonalne gospodarowanie wodą wymaga zorganizowania stałej sieci monitoringu hydrologicznego i hydrochemicznego, obejmującego Włodawkę i jej zlewnie cząstkowe, a ewentualne zabiegi hydrotechniczne powinny doprowadzać do spowolnienia odpływu i zatrzymywania wody w zlewni. Jednakże ze względu na znaczny potencjał eutroficzny wód rzecznych budowa dużych zbiorników retencyjnych na badanym obszarze będzie wpływała niekorzystnie na jakość wód.

Słowa kluczowe

EN

hydrology; physicochemical properties; Polesie Lubelskie; wetlands

PL

cechy fizyczno-chemiczne; hydrologia; obszary podmokłe

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2009
• Tom: no. 13b
• Strony: 109--123
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Turczyński M.

autor

Michalczyk Z.

autor

Chmiel S.

autor

Mięsiak-Wójcik K.

autor

Głowacki S.

• University Maria Curie-Skłodowska, Department of Hydrography, ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin, Poland,

Bibliografia

• 1. BOROWIEC J., 1990. Torfowiska regionu Lubelskiego. (Peatlands of the Lublin region). Pr. Wydz. Nauk Ziemi Nauk Górn. Monogr., 3. Warszawa, LTN, PWN: 348.
• 2. CHURSKI Z., 1993. Zmiany hydrologiczne i przestrzenne obszarów podmokłych. W: Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych. (Hydrological and spatial changes in peatlands. In: Transformations of water relations in Poland due to the natural and anthropogenic processes). Ed. I. Dynowska. Kraków, UJ: 206-210.
• 3. DEMBEK W., OŚWIT J., 1992. Rozpoznawanie warunków hydrologicznego zasilania siedlisk mokradłowych. W: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. (Recognising hydrologic conditions of wetland recharge. In: Hydrogenic habitats). Bibl. Wiad. IMUZ, 79: 15-38.
• 4. DEMBEK W., PAWLACZYK P., SIENKIEWICZ J., DZIERŻA P., 2004. Obszary wodno-błotne w Polsce. (Wetlands in Poland). Ed. W. Dembek. Falenty, Wydaw. IMUZ: 76.
• 5. Funkcjonowanie ekosystemów wodno-błotnych w obszarach chronionych Polesia (Functioning of wetland ecosystems in protected areas of Podlasie), 1996. Ed. S. Radwan. Lublin, AR, PPN, PTH, Wydaw. UMCS: 152.
• 6. ILNICKI P., 2002. Torfowiska i torf. (Peatland and peat). Poznań, Wydaw. AR: 606.
• 7. LIPKA K., 2000. Torfowiska w dorzeczu Wisły jako element środowiska przyrodniczego. (Peatlands in the Vistula drainage basin as an element of the natural environment). Zesz. Nauk. AR Krak. Pr. Habil., 255: 148.
• 8. MICHALCZYK Z., 1998. Stosunki wodne Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego. W: Jeziora Łęczyńsko-Włodawskie. Monografia przyrodnicza. (Water relations in Łęczyńsko-Włodawskie Lakeland. In: Łęczyńsko-Włodawskie lakes. Environmental monograph). Bibl. Monitor. Środ. Lublin, UMCS, PIOŚ: 55-71.
• 9. MICHALCZYK Z., TURCZYŃSKI M., DAWIDEK J., 1999. Wody powierzchniowe. W: Ekosystemy wodne i lądowe Sobiborskiego Parku Krajobrazowego i ich ochrona. (Surface waters. In: Aquatic and terrestrial ecosystems of the Sobiborski Landscape Park and their protection). Ed. W. Wojciechowska. Lublin, Wydaw. KUL: 31-61.
• 10. MICHALCZYK Z., GŁOWACKI S., 2008. The diversificaton of water outflow in Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie. TEKA Kom. Ochr. Kszt. Środ. Przyr., Va. Lublin: 70-79.
• 11. MIĘSIAK-WÓJCIK K., 2009. Rola mokradła pojeziernego w zasilaniu rzeki (Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie). W: Zasoby i ochrona wód. Obieg wody i materii w zlewniach rzecznych. (The role of lacustrine wetland in river recharge (Łęczyńsko-Włodawskie Lakeland). In: Water resources and protection. Water and matter cycling in river catchments). Ed. R. Bogdanowicz, J. Fac-Beneda. Gdańsk, Wydaw. FRUG: 177-184.
• 12. PASZCZYK J., TURCZYŃSKI M., 1996. Obszary hydrogeniczne Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego. W: Funkcjonowanie ekosystemów wodno-błotnych w obszarach chronionego Polesia. (Hydrogenic areas of Łęczyńsko-Włodawskie Lakeland. In: Functioning of wetland ecosystems in protected areas of Podlasie). Ed. S. Radwan. Lublin, Wydaw. UMCS: 23-26.
• 13. Polesie Lubelskie (Lublin Polesie), 1963. Ed. T. Wilgat. Lublin, Wydaw. Lubelskie: 207.
• 14. SPOSÓB J., TURCZYŃSKI M., 2009. Przekształcenia obszarów bezodpływowych w zlewnie o wymuszonym obiegu wody - Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie. W: Zasoby i ochrona wód. Obieg wody i materii w zlewniach rzecznych. (Transformation of undrained areas into catchments of imposed water circulation – Łęczyńsko-Włodawskie Lakeland. In: Water resources and protection. Water and matter cycling in river catchments). Eds R. Bogdanowicz, J. Fac-Beneda. Gdańsk, Wydaw. FRUG: 111-121.
• 15. ŻUREK S., 1987. Złoża torfowe Polski na tle stref torfowiskowych Europy (Peat deposits in Poland in relation to European peatland zones). Dokum. Geogr. IGiPZ PAN, 4: 84.