Technical solutions for water damming structures in forest streams

• Autorzy: Mioduszewski W.

Warianty tytułu

PL

Techniczne rozwiązania budowli piętrzących w ciekach na obszarach leśnych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Small dams are basic elements of water retention systems in agricultural landscape and in forest ecosystems. Despite small water raising and location across small streams, these constructions should conform to security regulations and be resistant to destructive effect of flowing water. Moreover, they shouldn't be a strange element to the natural landscape of the river valley or forest ecosystem. Attention is also focussed in this paper on providing unobstructed flow in natural and artificial streams and on the possibility of migration for aquatic organisms. Examples of dams that do not hamper fish migration are given.

PL

Podstawowym technicznym elementem systemu retencjonowania wód w krajobrazie rolniczym oraz w ekosystemach leśnych są małe budowle piętrzące. Charakteryzują się one prostą konstrukcją. Pomimo zazwyczaj niewielkich piętrzeń oraz lokalizacji tych budowli na małych ciekach, powinny one spełniać wymagania w zakresie bezpieczeństwa konstrukcji i być odporne na destrukcyjne działanie płynącej wody. Ponadto nie powinny stanowić obcego elementu w naturalnym krajobrazie doliny rzecznej i ekosystemie leśnym. W pracy zwraca się również uwagę na zapewnienie drożności naturalnych i sztucznych cieków dla umożliwienia przemieszczania się organizmów wodnych. Wynika to m.in. z postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej Unii Europejskiej, która wymaga doprowadzenia rzek do dobrego stanu ekologicznego, w tym zachowania lub odtworzenia drożności koryt rzecznych celem umożliwienia przemieszczania się fauny wodnej. Zastosowanie specjalnych konstrukcji budowli pozwala na efektywne podpiętrzenie wody, a jednocześnie umożliwia swobodne przemieszczanie się ryb w górę rzeki. Dla celów budowy stosowane mogą być różne materiały, łącznie z budowlami betonowymi lub wykonanymi z worków wypełnionych piaskiem lub piaskiem z cementem. Konstrukcje budowli, w których wykorzystuje się naturalne kamienie, są bardzo efektywne hydraulicznie i biologicznie. Tworzą one bowiem liczne szczeliny i zróżnicowane warunki przepływu - występują miejsca o silniejszym i słabszym nurcie wody oraz obszary, na których ryby mogą odpocząć. W pracy podano przykładowe konstrukcje budowli piętrzących przyjaznych środowisku, które nie stanowią przeszkody w migracji ryb.

Słowa kluczowe

EN

small retention; water raising constructions; forest ecosystems; water management; environmental protection

PL

budowle piętrzące; ekosystem leśny; gospodarka wodna; mała retencja; ochrona środowiska

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2009
• Tom: no. 13a
• Strony: 263--272
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Mioduszewski W.

• Institute for Land Reclamation and Grassland Farming, Department of Water Resources, Falenty, 05-090 Raszyn,

Bibliografia

• 1. BOJARSKI A., JELEŃSKI J., JELONEK M., LITEWKA T., WYŻGA B., ZALEWSKI J., 2005. Zasady dobrej praktyki w utrzymaniu rzek i potoków górskich. (Principles of good practice in maintaining rivers and mountain streams) Warszawa, Min. Środ.
• 2. CHANG M., 2005. Forest hydrology. An introduction to water and forest. New York, Wydaw. Taylor & Francis.
• 3. CIEPIELOWSKI A., WŁODARCZYK A., 2004. Budowle wodne na obszarach chronionych. (Water construction in protected areas). Acta Sci. Polon. - Architekt., 3(1).
• 4. Fish passes - design, dimensions and monitoring, 2002. Rome, FAO.
• 5. JĘDRYKA E., 2006. Proekologiczne budowle wodne. Poradnik. (Environmental friendly water constructions). Falenty, Wydaw. IMUZ.
• 6. LUBIENIECKI B., 2002. Przepławki i drożność rzek. (Fish ladders and the passableness of rivers). Olsztyn, IRS.
• 7. ŁOŚ M.J., ŻBIKOWSKI A., 1989. Rozwiązania techniczne i środki stosowane dla ochrony środowiska w rejonie zbiorników wodnych. (Technical solutions and means used in environmental protection near water reservoirs). Melior. Rol., 2.
• 8. MIODUSZEWSKI W., 2006. Małe zbiorniki wodne. (Small water reservoirs). Falenty, Wydaw. IMUZ.
• 9. MIODUSZEWSKI W., 2008. Mała retencja w lasach elementem kształtowania i ochrony zasobów wodnych. (Small water retention in forests as an element of management and protection of water resources). St. Mater. CEPL, 18.
• 10. Procesy biologiczne w ochronie i rekultywacji nizinnych zbiorników zaporowych, (Biological processes in the protection and restoration of lowland dam reservoirs), 1995. Pr. zbior. Red. A. Zalewski. Bibl. Monitor. Środ. Łódź, PIOŚ.
• 11. Przyjazne naturze kształtowanie rzek i potoków - praktyczny poradnik, (Nature friendly management of rivers and brooks - practical guide), 2006. Red. M. Zalewski. Kraków, Wydaw. Polska Zielona Sieć.
• 12. SZYMCZAK T., 2007. Wyznaczanie obszarów szczególnie podatnych na występowanie odpływu bezpośredniego i spływu zanieczyszczeń obszarowych na przykładzie małej zlewni rolniczej w dorzeczu Liwca. (Estimating areas particularly susceptible to direct outflow and surface runoff - an example of small agricultural watershed in the Liwiec River catchment basin). Mater. Konf. Zagospodarowanie zlewni Bugu i Narwi w ramach zrównoważonego rozwoju. Warszawa, Monogr. WSEiZ.
• 13. WIŚNIOWOLSKI W., 2002. Zmiany w składzie ichtiofauny, jej biomasa oraz odłowy w wybranych zbiornikach zaporowych Polski. (Changes in the composition of ichthyofauna, its biomass and catches in selected dam reservoirs in Poland). Arch. Pol. Fish., 2 suppl. 2.
• 14. ŻBIKOWSKI A. ŻELAZO J., 1993. Ochrona środowiska w budownictwie wodnym. (Environmental protection in water engineering). Mater. Inf. Warszawa: MOŚZNiL.
• 15. ŻELAZO J., POPEK Z., 2002. Podstawy renaturyzacji rzek. (Principles of river restoration). Warszawa, Wydaw. SGGW.