The dynamics of climate elements and land drainage impact on hydrologic conditions in a lakeland blind drainage area

• Autorzy: Okoński B. , Miler A. T. , Panfil M.

Warianty tytułu

PL

Przebieg warunków klimatycznych oraz wpływ melioracji wodnych na stosunki wodne pojeziernych obszarów bezodpływowych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The assessment of climate dynamics and the impact of land drainage systems on lakeland blind drainage area was the problem studied in the paper. The research area was located based on relative stability of non-climatic physiographic characteristics and water management practices over a longer time-scale. Thus, the influence of non-climatic factors on water storage could be omitted. The study site was situated in Warmia region in the Dopływ spod Nowej Wsi catchment (27.53 km²). One of local seepage ponds called Bagna Ramuckie within the aforementioned catchment was investigated. The study covered the time period since the first half of the 19th century to the year 2005. The decisive factors affecting processes of increase and decrease of pond water surface area in considered spatial units were the trends of air temperature over the long time scale. It was indicated that natural enlargement of water surface area in the pond occurred after 40-years long period of air temperature decrease and the decline followed 20-year-long period of air temperature rise. Precipitation did not show any trends for long periods but typical cyclic changes of precipitation over a short time-scale. These pluvial cycles stimulated or destimulated processes of water surface changes additionally over short periods. The first episode of water surface decrease in the seepage pond occurred when air temperature rise trend coincided with intensive land drainage and changes in some land management patterns (the 2nd half of the 19th century). Nevertheless, during the 20th century water management practices were rather stable and did not have any impact on rise or decline of seepage pond water surface area.

PL

W pracy podjęto próbę oceny wpływu elementów klimatu oraz sieci melioracyjnej na stosunki wodne pojeziernych obszarów bezodpływowych. Wybrano obiekt badawczy, w przypadku którego wieloletnią zmienność nieklimatycznych czynników fizyczno-geograficznych na warunki wodne można pominąć. Badane jednostki przestrzenne to zlewnia Dopływu spod Nowej Wsi (27,53 km²) oraz jedno z rozlewisk położone w tej zlewni o nazwie Bagna Ramuckie (obszar Warmii). Rozpatrywano okres od pierwszej połowy XIX w. do 2005 r. Najistotniejszymi czynnikami kształtującymi procesy odbudowy i zaniku wody powierzchniowej były trendy termiczne w dłuższych okresach. Ponowne wystąpienie wody powierzchniowej na rozlewisku w XX w. nastąpiło po ok. 40-letnim okresie spadku temperatury, natomiast zanik - po okresie 20-letniego wzrostu temperatury w połowie lat 90. XX w. Opady w okresach dłuższych nie wykazywały kierunkowych zmian i ze względu na zmienność cykliczną miały dodatkowe znaczenie modulujące w okresach krótkich - stymulujące lub destymulujące proces odbudowy powierzchni lustra wody. Pierwszy epizod redukcji powierzchni lustra wody i jego zaniku na Bagnach Ramuckich można wiązać zarówno z kierunkowymi zmianami temperatury, jak i prowadzonymi wówczas pracami odwodnieniowymi oraz zmianą sposobu gospodarowania w zlewni. W XX w. nieklimatyczne czynniki fizyczno-geograficzne oraz sposób prowadzenia gospodarki wodnomelioracyjnej miały raczej charakter mało zmienny. Dlatego można sądzić, że w tym okresie znaczący wpływ na procesy odbudowy i zaniku powierzchni lustra wody w rozlewisku miała głównie zmienność klimatu.

Słowa kluczowe

EN

dynamics of climate elements; land drainage; seepage pond; surface water decline; wetland

PL

melioracje wodne; obszary wodno-błotne; przebieg elementów klimatu; rozlewisko; zanik wody powierzchniowej

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2009
• Tom: no. 13a
• Strony: 225--238
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys.

Twórcy

autor

Okoński B.

autor

Miler A. T.

autor

Panfil M.

• University of Life Sciences in Poznań, Department of Forest Engineering, ul. Mazowiecka 41, 60-623 Poznań, Poland,

Bibliografia

• 1. ACHREMCZYK S., 1992, Historia Warmii i Mazur: od pradziejów do 1945 roku. Bibl. Olszt., 18. Olsztyn, OBN.
• 2. BARCZEWSKI W., 1984. Kiermasy na Warmii i inne pisma wybrane. Olsztyn, Wydaw. Pojezierze: 220.
• 3. BORYCZKA J., STOPA-BORYCZKA M., 2004, Cykliczne wahania temperatury i opadów w Polsce w XIX-XXI w. Acta Agrophys., 3(1): 21-33.
• 4. Dane ze stacji IMGW Poznań-Ławica za lata 1848-2005, 2005. Poznań, IMGW maszyn.
• 5. Dane ze stacji UWM Tomaszkowo za lata 1848-2005, 2007. Olsztyn, UWM, KMiK maszyn.
• 6. Dokumentacja ewidencyjna obiektów melioracyjnych dla obrębów Butryny, Przykop, Nowa Wieś, 2007. Olsztyn, ZSW maszyn.
• 7. KONDRACKI J., 2002. Geografia regionalna Polski. Warszawa, PWN: 450.
• 8. Mapa drzewostanowa nadleśnictwa Nowe Ramuki w skali 1:20 000, 2007a. Nowe Ramuki, Nadleśnictwo.
• 9. Mapa drzewostanowa nadleśnictwa Nowe Ramuki w skali 1:25 000, 1899. Nowe Ramuki, Nadleśnictwo.
• 10. Mapa drzewostanowa nadleśnictwa Olsztyn w skali 1:20 000, 2007b, Olsztyn, Nadleśnictwo.
• 11. Mapa Karte für die Manöver der 1. u. 2. Division u. des 1. Armeekorps w 1:100 000. 1908.
• 12. Mapa Karte von Ost - Preussen nebst Preussisch Lithauen und West Preussen w skali 1:150 000 , Wartemburg (s17+23), 1809. Berlin.
• 13. Mapa komornictwa olsztyńskiego. XVII w. Delineatio geographica cameratus Allensteinensis. Olsztyn, Arch. Diec. Warm.
• 14. Mapa Messtischblatt Karte 2389 Wuttrinen (Butryny) w skali 1:25000. (Akt. 1938), 1942. Berlin, OKH.
• 15. Mapa Passenheim w skali 1:100 000 (Akt. 1924), 1931. Warszawa WIG..
• 16. Mapa topograficzna w skali 1:10 000. Arkusz 232.222 Przykop (Akt. Top. 1980, kart. 1981), 1981a. Warszawa, GEOKART.
• 17. Mapa topograficzna w skali 1:10 000. Arkusz 232.224 Nowa Kaletka (Akt. Top. 1980, kart. 1981), 1981b. Warszawa, GEKART.
• 18. Mapa topograficzna w skali 1:10 000. Arkusz 233.111 Nowa Wieś (Akt. Top. 1980, kart. 1981), 1981c. Warszawa, GEOKART.
• 19. Mapa topograficzne w skali 1:10 000. Arkusz 222.444 Ruś (Akt. Top. 1980, kart. 1982), 1982a. Warszawa, PPGK.
• 20. Mapa topograficzne w skali 1:10 000. Arkusz 223.333 Purda (Akt. Top. 1980, kart. 1982), 1982b. Warszawa, PPGK.
• 21. Mapa w skali 1:10 000. Arkusz 233.113 Małaszewo (Akt. Top. 1976, kart. 1980), 1980. Warszawa: GEOKART.
• 22. MILER A.T., MILER M., 2000. Trendy i okresowości zmian temperatury oraz opadów dla Poznania w latach 1848-2000. Zesz. Nauk. PKoszal. Wydz. Bud. Inż. Środ., Inż. Środ., 22: 945-956.
• 23. Plan urządzania lasu Nadleśnictwa Nowe Ramuki na lata 2005-2014, 2005. Nowe Ramuki, Nadleśnictwo maszyn.
• 24. SOLARSKI H., BŁASZCZYK M., SOLARSKI K., 2005. Drenowanie gruntów ornych na obszarach morenowych pojezierza Mazurskiego. Rocz. AR Pozn. Ser. Melior. Inż. Środ., 365: 401-407.
• 25. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Purda, 1999. maszyn.
• 26. TREPIŃSKA B., 2001. Fluktuacje termiczne w Europie od małej epoki lodowej do końca XX wieku. Postęp badań zmian klimatu i ich znaczenie dla życia i gospodarczej działalności człowieka. Warszawa, WGSR UW.