The value of the water-protecting function of forests

• Autorzy: Gołos P.

Warianty tytułu

PL

Wartość wodochronnej funkcji lasów

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The majority of forest characteristics related to a broadly understood water-protecting function of forests are the natural attribute of forest ecosystems. However, there are water-protecting forests and other woodlands whose natural ability to regulate water relations is intensified on account of public interest or forest management needs (costs are incurred to improve the quality and/or quantity of forests). In any of the above-mentioned cases, there is a need, particularly for the State Treasury-owned forests administered by the State Forests National Forest Holding (SF NFH), though for different reasons, to assess the value of water-protecting forest ecosystems. A Contingent Valuation Method (CVM), or conditional valuation creating a quasi-market, enables in social surveys to assess and then valuate practically any kind of services forests provide to society, including the water-protecting one. The estimates made on the basis of the research conducted by the Forest Research Institute (IBL) in Warsaw using the CVM show that the value of this function is approx. PLN 86 million, or 9.40 PLN·ha-¹ ·year-¹. The value obtained with the CVM appears to be over 10-fold lower than the value calculated on the basis of the costs of alternative goods having the attributes comparable to those of forest ecosystems. The IBL calculations taking exclusively into account the hydrological characteristics of forests indicate that their value set on the basis of the costs of construction and exploitation of retention reservoirs amounts to PLN 982 million (109.5 PLN·ha-¹ ·year-¹). The water-protecting function of forests was found to be even more valuable using Marszałek's Relative Utility Value Method (WWU) in which the water-protecting function value for some part of protective forests serving this function was PLN 1177 million (805 PLN·ha-¹ ·year-¹ in the forests under the management of the SFNFH and 146 PLN·ha-¹ ·year-¹ in private forests). The differences in the obtained findings are first of all the effect of divergent theoretical foundations and methodological assumptions of the presented valuation methods. Therefore, the attempts at implementing the selected social functions of forests in forest practice should be done with much prudence. It can be assumed that at the present stage of development of valuation methods, when research results arise many doubts, the decision to adopt any of the calculated values is a political one taken at national level or in exceptional cases when economic agreements are made - at regional level. In the case of the public functions of forests, including water-protecting one, only this type of solutions may lead to the optimal regulation of the quality and quantity of this type of services.

PL

Często dzieje się jednak tak, że w określonych warunkach, ze względu na charakterystykę otoczenia społeczno-ekonomicznego lub uwarunkowania przyrodnicze, gospodarka leśna musi intensyfikować ilość i/lub jakość publicznych świadczeń lasu, ponosząc koszty ich realizacji. W takich przypadkach z ekonomicznego punktu widzenia należałoby się zastanowić, jaki jest bilans kosztów-korzyści takich działań, innymi słowy ustalić sumaryczną wartość nakładów oraz rzeczywistych lub potencjalnych korzyści (benefis-cost analysis) podjętych zabiegów. Na podstawie takiego rachunku, w którym niezbędnym elementem jest wartość publicznych świadczeń gospodarki leśnej, można ustalić ekonomiczną efektywność podjętych przedsięwzięć. W prezentowanej publikacji przedstawiono założenia teoretyczne oraz metodyczne, jak również wyniki wyceny wartości wodochronnej funkcji lasu z wykorzystaniem dwóch metod wyceny: metody CVM (Contingent Valuation Metod) - metody wyceny warunkowej), która nawiązuje w swoich założeniach metodycznych do teorii użyteczności krańcowej, metody prof. Marszałka - względnej wartości użytkowej (WWU), która należy do tzw. wskaźnikowych metod wartościowania. Wartość wodochronnych świadczeń lasu, oszacowana z wykorzystaniem metody CVM, wyniosła ponad 86 mln zł. Przeliczając wartość wodochronnej funkcji lasu na jednostkę powierzchni lasów (8 864,8 tys. ha - 2000 r.), jeden hektar lasu dostarcza świadczeń wodochronnych o wartości 9,40 zł. Jeśli uwzględnimy tylko powierzchnię lasów państwowych, zarządzanych przez PGL LP (6 953,0 tys. ha - Leśnictwo 2001), wartość wzrosłaby do 12,37 zł·ha-¹ ·rok -¹. Jeśli natomiast zostałaby uwzględniona tylko powierzchnia lasów wodochronnych (1 155 tys. ha - Leśnictwo 2001), wartość tego rodzaju świadczeń wyniosłaby 74,41 zł·ha-¹ ·rok-¹. W metodzie WWU wartość wodochronnych świadczeń lasów (w lasach PGL LP oraz w lasach prywatnych) wyniosła 1 177 mln zł - 684 zł·ha-¹ ·rok-¹ (tylko lasy wodochronne). Ze względu na duże różnice wartości produkcji surowca drzewnego w lasach państwowych oraz w lasach prywatnych wystąpiła również duża różnica w wartości świadczeń wodochronnych. W lasach państwowych wartość funkcji wodochronnej wyniosła 805 zł·ha-¹ ·rok-¹, natomiast w lasach prywatnych tylko 146 zł·ha-¹ ·rok-¹. Przedstawione wyliczenia są wartościami szacunkowymi, choć obrazują znaczenie ekonomiczne funkcji wodochronnej. Zastosowane metody mają odmienne podstawy teoretyczne oraz metodyczne, dlatego też uzyskane wyniki są zróżnicowane, choć powinny być zbliżone, ponieważ określone dobro w danej chwili i określonych warunkach posiada jedną wartość. Jest to z pewnością duża niedogodność stosowanych metod, choć jej źródło nie tkwi w samych metodach, lecz w cechach publicznych dóbr i usług lasu i gospodarki leśnej.

Słowa kluczowe

EN

alternative costs; contingent valuation method; hydrological function of forests; questionnaire surveys

PL

badania ankietowe; hydrologiczna funkcja lasów; koszty alternatywne; metoda wyceny warunkowej (CVM)

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2009
• Tom: no. 13a
• Strony: 187--204
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., tab.

Twórcy

autor

Gołos P.

• Forest Research Institute, ul. Braci Leśnej 3, Sękocin Stary, 05-090 Raszyn, Poland,

Bibliografia

• 1. BATEMAN I.J., LANGFORD I.H., WILLIS K.G., TURNER R.K., GARROD G.D., 1996b. Wpływ stosowania wyboru dwudzielnego, wielokrotnej licytacji i formatów pytań otwartych w badaniach wyceny warunkowej. W: Ekonomiczna wycena środowiska przyrodniczego. Red. G. Anderson, J. Śleszyński. Białystok, Wydaw. Ekon. Środ.: 147-179.
• 2. BAUMAN Z., 1992. Socjologia i ponowożytność. W: Racjonalność współczesności. Warszawa, PWN.
• 3. BERGEN V., 1991. Towards the theory of monetary evaluation of social functions of forests. Monetare Bewertung landeskulturellen Leistungen der Forstwirtschaft - Beitrage zum Symp. Göttingen. Frankfurt am Main, J.D. Sauerlander’s Verlag.
• 4. BERGEN V., FRIESE Ch., 1994. Entwicklung eines Fragebogens im Rahmen der Bedingten Bewertungsmethode (Contingent Valuation Method) zur monetaren Bewertung der Erholungsfunktion des Waldes. Zur Wertschätzung der Infrastrukturleistungen des Pfalzerwaldes. Mitteilungen aus der Forstlichen Versuchsanstalt Rheinland - Pfalz: 73-111.
• 5. BLAUG M., 1994. Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne. Warszawa, PWN.
• 6. BLUM A., BRANDL G., OESTEN G., RATZ T., SCHANZ H., SCHMIDT S., VOGEL G., 1996. Wohlfahrtsökonomische Betrachtungen zu den Wirkungen des Waldes und den Leistungen der Forstwirschaft. Allgemaine Forst Jagdezeit., 5: 89-95.
• 7. Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych, 1996. Red. H. Folmer, L. Gabel, H. Opschoor. Warszawa, Krupski.
• 8. FAMIELEC J., 1999. Straty i korzyści ekologiczne w gospodarce narodowej. Warszawa-Kraków, Wydaw. Nauk. PWN.
• 9. GOŁOS P., 2001. Wycena wartości ekonomicznej rekreacyjnej funkcji lasu na przykładzie Leśnego Kompleksu Promocyjnego Gostynińsko-Włocławskiego. Warszawa, SGGW PhD-Thesis.
• 10. GOŁOS P., JANECZKO E., 2000a. Potrzeby społeczne w zakresie pozaprodukcyjnych (publicznych) funkcji lasu, żródła ich finansowania oraz konsekwencje dla gospodarki leśnej na przykładzie wybranych regionów kraju. Dokumentacja naukowa. Warszawa, IBL.
• 11. GOŁOS P., JANECZKO E., 2000b. Pozaprodukcyjne funkcje lasu i źródła ich finansowania w opinii Polaków. Badania opinii publicznej OBOP. W: Potrzeby społeczne w zakresie pozaprodukcyjnych (publicznych) funkcji lasu, źródła ich finansowania oraz konsekwencje dla gospodarki leśnej na przykładzie wybranych regionów kraju. Dokumentacja naukowa. Warszawa, IBL.
• 12. GOŁOS P., JANECZKO E., 2001. Las i jego funkcje w opinii Polaków. Badania opinii publicznej OBOP. W: Modelowe zagospodarowanie lasu dla rekreacji i wypoczynku w wybranych LKP – badania opinii publicznej. Dokumentacja naukowa. Warszawa, IBL.
• 13. GOŁOS P., JANECZKO E., 2002. Modelowe zagospodarowanie lasu dla rekreacji i wypoczynku w wybranych LKP - badania opinii publicznej. Dokumentacja naukowa. Warszawa, IBL.
• 14. GOŁOS P., ZAPERTY E., KALISZEWSKI A., LASKOWSKA K., GESZPRYCH M., HILDEBRND R., 2004. Gospodarka leśna na terenach zurbanizowanych. Dokumentacja naukowa. Etap I. Warszawa, IBL.
• 15. GOŁOS P., KALISZEWSKI A., 2006. Analiza porównawcza metod oceny i wyceny pozasurowcowych funkcji lasu na przykładzie reprezentatywnego obiektu w Polsce. Dokumentacja naukowa. Warszawa, IBL.
• 16. JANCZEWSKI, 1840. O wpływie lasów. Sylwan, 16: 313-325.
• 17. KLIMCZAK B., 1995. Mikroekonomia. Wrocław, Wydaw. AE.
• 18. KLOCEK A., PŁOTKOWSKI L., 1998. Las i jego funkcje jako dobro publiczne. W: Las, człowiek, przyszłość. Materiały i dokumenty. T. 2. Kongres Leśników Polskich. Warszawa.
• 19. KLOCEK A., 1998. Pozaprodukcyjne funkcje lasu - dobra publiczne gospodarki leśnej. Sylwan, 11: 5-20.
• 20. KLOCEK A., 1999. Pozaprodukcyjne funkcje lasu jako publiczne świadczenia gospodarki leśnej oraz stan jej równowagi. Sylwan, 12: 5-20.
• 21. LESIEWSKI J., 1912. Przepisy prawne w lasach Królestwa Polskiego. Wyd. Z.
• 22. McKENNEY D., SARKER R., 1994. An overview of non-wood valuation efforts in Ontario. Forestry Chronicle, 1: 47-54.
• 23. MARSZAŁEK T., 1993a. Względna wartość użytkowa produktów i usług uzyskiwanych dzięki gospodarczym i socjalnym funkcjom lasu. Sylwan, 9: 5-13.
• 24. MARSZAŁEK T., 1993b. Pieniężna ocena dóbr powstających dzięki socjalnym funkcjom lasów grupy pierwszej państwowego gospodarstwa leśnego. Sylwan, 8: 5-13.
• 25. MORTON K.M., ADAMOWICZ W.L., BOXALL P.C., 1995. Economic effects of environmental quality change on recreational hunting in northwestern saskatchewan: a contingent behaviour analysis. Can. J. Forestry Res., 25: 912-920.
• 26. OPALUCH J.J., 1996. Rynkowe metody wyceny ekonomicznej. W: Ekonomiczna wycena środowiska przyrodniczego. Red. G. Anderson, J. Śleszyński. Białystok, Wydaw. Ekon. Środ.: 14-35.
• 27. ROSENTHAL D.H., WALSH R.G., 1986. Hiking and the Recreation Opportunity Spectrum. Forest Sci., 2: 405-415.
• 28. Ustawa lasowa, ustawy Łowickie i Ustawa o ochronie własności polnej, 1887. Lwów, Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta.
• 29. ZAJĄC S., GOŁOS P., LASKOWSKA K., GIL W., ZAJĄCZKOWSKI G., 2007. Badania opinii publicznej w zakresie preferencji funkcji lasu oraz określenie zasad jego zagospodarowania i udostępniania dla społeczeństwa w LKP Lasy Warszawskie. Dokumentacja naukowa. Sękocin Stary, IBL.