Landscape alteration in view of soil protection from water erosion - an example of the Mielnica watershed

• Autorzy: Żmuda R. , Szewrański S. , Kowalczyk T. , Szarawarski Ł. , Kuriata M.

Warianty tytułu

PL

Zmiany w krajobrazie w aspekcie ochrony gleb przed erozją wodną na przykładzie zlewni Mielnicy

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper pertains to landscape management in eroded areas. Erosion processes, especially water erosion of soils, change the existing landscapes and make them less attractive or even hostile to people. Such situation calls for protective actions e.g. an appropriate management of agricultural landscape to minimise negative consequences of such phenomena. The paper presents a concept of counter-erosion measures to be implemented in the Trzebnickie Hills and comments their effect on the landscape. The concept was applied to an agricultural watershed of the Mielnica River. Particular attention was paid to visual aspect of this landscape and to functioning of its elements. Changes in the landscape were visualised and set up with the present status of the watershed.

PL

Praca dotyczy zagadnień związanych z kształtowaniem krajobrazu terenów erodowanych. Procesy erozyjne, zwłaszcza erozja wodna gleb, degradując środowisko glebowe, wywołują zmiany w istniejących krajobrazach, czyniąc je mniej atrakcyjnymi, a nawet nieprzyjaznymi człowiekowi. To z kolei przemawia za koniecznością wprowadzenia działań ochronnych, m.in. poprzez odpowiednie kształtowanie krajobrazu rolniczego, w celu zmniejszenia negatywnych następstw tych procesów. W pracy przedstawiono koncepcję zabiegów przeciwerozyjnych niezbędnych do wprowadzenia na obszarze Wzgórz Trzebnickich i ich wpływ na krajobraz. Koncepcję tych działań przedstawiono na przykładzie zlewni rolniczej cieku Mielnica. Zwrócono szczególną uwagęna aspekt wizualny krajobrazu, a także na funkcjonowanie jego elementów. Tytułowe zmiany w krajobrazie przedstawiono za pomocą wizualizacji fotograficznych zestawionych ze stanem obecnym zlewni.

Słowa kluczowe

EN

landscape architecture; phytoreclamations; water erosion of soils

PL

architektura krajobrazu; erozja wodna gleb; fitomelioracje

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2009
• Tom: no. 13a
• Strony: 161--175
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., fot.

Twórcy

autor

Żmuda R.

autor

Szewrański S.

autor

Kowalczyk T.

autor

Szarawarski Ł.

autor

Kuriata M.

• Wrocław University of Environmental and Live Sciences, Institute of Environmental Development and Protection, pl. Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław, Poland,

Bibliografia

• 1. ANIOŁ-KWIATKOWSKA J., 2003. Zagrożenia flory synantropijnej Dolnego Śląska - problemy wymierania archeofitów. Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska. (A risk to synanthropic flora in Lower Silesia - problems of archeophyte extinction. Endangered species of vascular flora In Lower Silesia). Red. Z. Kącki. Wrocław, UWroc., PTPP „pro Natura”: 151-164.
• 2. Atlas klimatyczny elementów i zjawisk atmosferycznych szkodliwych dla rolnictwa w Polsce, 1987. (Atlas of climatic elements and atmospheric phenomena harmful for agriculture in Poland). Pr. zb. Red. Cz. Koźmiński, B. Michalska, T. Górski. Puławy, Wydaw. IUNG: 63.
• 3. Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego, 1997. (Atlas of Lower and Opole Silesia). Pr. zbior. Red. W. Pawlak. Wrocław, UWroc.
• 4. BAC S., 1991. Ocena warunków agroklimatycznych do celów rolnictwa. (The assessment of agroclimatic conditions for agriculture). Acta Univ. Wratisl. Pr. Geogr. Ser. A Geogr. Fiz. 6: 5-17
• 5. BAC S., KOŹMIŃSKI C., ROJEK M., 1993. Agrometeorologia. (Agro-meteorology). Warszawa, PWN: 252.
• 6. BOBROWICZ G., KONIECZNY K., 2004. Waloryzacja przyrodnicza gminy Trzebnica. (Natural valorisation of the Trzebnica commune). Wrocław, PTPP „pro Natura”: 102.
• 7. BOGDANOWSKI J., ŁUCZYŃSKA-BRUZDA M., NOWAK Z., 1981. Architektura krajobrazu. (Landscape architecture). Warszawa, PWN: 246
• 8. BURACZYŃSKI J., 1990. Rozwój wąwozów na Roztoczu Gorajskim w ostatnim tysiącleciu. (Development of ravines in Roztocze Gorajskie during the last millenium). Ann. UMCS 44/45, Sect. B: 95-104.
• 9. CEGŁA J., 1972. Sedymentacja lessów Polski. (Sedimentation of loess in Poland). Acta Univ. Wratisl. St. Geogr., 168: 71.
• 10. JARY Z., 1991. Profil utworów lessowych w Trzebnicy koło Wrocławia. W: Podstawowe profile lessów w Polsce. (Profile of loess formations in Trzebnica near Wrocław. In: Basic loess profiles In Poland). Pr. zbior. Red. H. Maruszczak. Lublin, UMCS: 196-200.
• 11. JARY Z., KIDA J., 2002. Erozja wąwozowa na obszarach lessowych południowo-zachodniej Polski. (Ravine erosion in loess areas of south-western Poland). Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 487: 79-86.
• 12. JÓZEFACIUK A., JÓZEFACIUK Cz., 1996. Mechanizm i wskazówki metodyczne badania procesów erozji. (Mechanism and methodical guides to study erosion processes). Bibl. Monit. Środ., Warszawa, Wydaw. PIOŚ: 148.
• 13. KARG J., BERNACKI Z., 2008. Zadrzewienia śródpolne w krajobrazie rolniczym. Problem erozji gleb w procesie przemian strukturalnych na obszarach wiejskich. (Midfield woodlots in agricultural landscape. Problem of soil erosion in the process of structural changes of rural areas). St. Raporty IUNGPIB, 10, Puławy: 39-57
• 14. KIDA J., 1996. Niektóre cechy rzeźby lessowej Opolszczyzny. (Some features of loess relief In Opole region). Acta Univ. Wratisl., 1808, A, 8: 43-61.
• 15. MATUSZKIEWICZ J.M., 2007. Zespoły leśne Polski. (Forest communities of Poland). Warszawa, PWN: 358.
• 16. MIODUSZEWSKI W., 1995. Zasady projektowania, budowy i eksploatacji małych zbiorników wodnych. Metodyczne podstawy rozwoju małej retencji. (Principles of designing, construction and exploitation of small water reservoirs. Methodical bases for the development of small retention). Mater. Inf., 32. Falenty, Wydaw. IMUZ: 104.
• 17. MIODUSZEWSKI W., 2003. Mała retencja. Ochrona zasobów wodnych i środowiska naturalnego. Poradnik. (Small retention. Protection of water resources and natural environment. A handbook). Falenty, Wydaw. IMUZ: 49.
• 18. ORŁOWSKI G., 2003. Waloryzacja zadrzewień śródpolnych fragmentu obszaru rolniczego równiny wrocławskiej. (Valorisation of midfield woodlots in a fragment of agricultural area of Wrocław Plain). Acta Sci. Polon., Silv. Colendarum Ratio Industr. Lignaria, 2 (1): 47-58.
• 19. PENDER K., RYBAŁTOWSKA Z., 1995. Szata roślinna rezerwatu „Las bukowy w Skarszynie”. (Vegetation of the nature reserve „Beech Forest in Skarszyn”). Acta Univ. Wratisl., 1667: 79-99.
• 20. PUCHNIARSKI H.T., 2000. Krajowy program zwiększania lesistości. Poradnik od A do Z. Zalesienia porolne. (Country programme of increasing forest area. A guide from A to Z. Post-farming afforestation). Warszawa, PWRiL: 43-46.
• 21. REJMAN J., TURSKI R., PALUSZEK J., 1998. Spatial and temporal variations in erodolility od loess soil. Soil Tollage Res., 46: 61-68.
• 22. ROJEK M., 1987. Rozkład czasowy i przestrzenny klimatycznych i rolniczo-klimatycznych bilansów wodnych na terenie Polski. (Spatial and temporal distribution of climatic and Agro-climatic water balances in Poland). Zesz. Nauk. AR Wroc. Rozpr. 62: 67.
• 23. SZEWRAŃSKI Sz., ŻMUDA R., KRUKOWSKI M., WAWER R., 2006. Ocena obciążeń antropogenicznych i koncepcja rewaloryzacji cieku w małej zlewni rolniczej. (The assessment of anthropogenic loads and the concept of stream restoration in a small agricultural watershed). Rocz. Gleb., 57, 1/2: 192-199.
• 24. WAWER R., NOWOCIEŃ E., PODOLSKI B., SZEWRAŃSKI Sz., ŻMUDA R., 2008. Analiza sieci dróg rolniczych pod kątem ochrony przed erozją wodną powierzchniową. (Analysis of the network of farm roads in view of protection from surface water erosion). Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 526: 257-263.
• 25. WĘGOREK T., 1997. Znaczenie zadrzewień w przeciwdziałaniu wodnej i wietrznej erozji gleby. W: Znaczenie zadrzewień w krajobrazie rolniczym oraz aktualne problemy rozwoju w przyrodniczo-gospodarczych warunkach Polski. (The importance of woodlots for counteracting water and aeolian erosion. In: The importance of woodlots in agricultural landscape and present problems of development under natural and economic conditions of Poland). Płock, Urz. Woj.: 28-39.
• 26. WISZNIEWSKI W., CHEŁCHOWSKI W., 1975. Charakterystyka klimatu i regionalizacja klimatologiczna Polski. (Climate characteristics and climatic regionalisation of Poland). Warszawa, WKiŁ: 37.
• 27. ZIEMNICKI S., 1968. Melioracje przeciwerozyjne. (Counter-erosion reclamations). Warszawa, PWRiL: 189.
• 28. ŻARSKA B., 2005. Ochrona krajobrazu. (Landscape protection). Warszawa, Wydaw. SGGW: 252.
• 29. ŻMUDA R., 2006. Funkcjonowanie systemu transportu fluwialnego w malej zlewni zagrożonej erozją wodną gleb. (Functioning of the fluvial transport system in a small watershed threatened by water erosion of soils). Zesz. Nauk. AR Wroc., 544 Rozpr., 243: 165.
• 30. ŻMUDA R., SASIK J., SZEWRAŃSKI S., 2001. Próba oceny wpływu zmian użytkowania na wielkość denudacji odpływowej. (An attempt of evaluating the effect of land use changes on the outflow denudation). Folia Univ. Agricult. Stetin., 217 Agricult., 87: 239-242.
• 31. ŻMUDA R., SASIK J., SZEWRAŃSKI S., 2005. Analiza potrzeb zmian zagospodarowania przestrzennego Wzgórz Trzebnickich w aspekcie ochrony przed erozją wodną gleb. (An analysis of the needs of changing spatial management of the Trzebnickie Hills in view of protecting soils from water erosion) Acta Agrophys., 115, 5(1): 229-237.