Forestry and water budget of the lowlands in northeast Germany - consequences for the choice of tree species and for forest management

• Autorzy: Muller J.

Warianty tytułu

PL

Leśnictwo i bilans wodny na nizinach północno-wschodnich Niemiec - konsekwencje doboru gatunków drzew i gospodarki leśnej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The lowlands in northeast Germany are among the driest and at the same time the most densely wooded regions in Germany. Low annual precipitation between 500 and 600 mm and the light sandy soils with their low water storage capacity and high porosity lead to limited water availability. Therefore the hydrological functions of forests play an important role in the fields of regional water budget, water supply and water distribution. To investigate the water consumption of different tree species, lysimeters were installed at Britz near Eberswalde under comparable site conditions. Nine large-scale lysimeters, each with an area of 100 m² and 5 m deep, were built in the early 1970s. In 1974 the lysimeters were planted with Scots pine (Pinus sylvestris L.), common beech (Fagus sylvatica L.), larch (Larix decidua L.) and Douglas fir (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco) as experimental stands of 0.3 ha each according to the usual management practices. The areas surrounding the lysimeters were planted similarly. The tree species is of outstanding importance for deep seepage under forest stands. Under the given precipitation and soil conditions, the course of interception and hence, the amount of seepage water depend on the crown structure in the stand. Depending on the amount of interception of the tree canopy and the duration of the leaching phase in spring, the mixed stands range between pure pine and pure beech. Making use of silvicultural methods and adequate stand treatment, forestry is able to control the water budget of landscapes.

PL

Niziny północno-wschodnich Niemiec należą do najbardziej suchych i jednocześnie najbardziej zalesionych regionów Niemiec. Niski roczny opad (500-600 mm) i lekkie, piaszczyste gleby o małej pojemności retencyjnej i dużej porowatości są powodem ograniczonej dostępności wody. Dlatego hydrologiczne funkcje lasu mają duże znaczenie dla regionalnych bilansów wodnych, zaopatrzenia w wodę i jej dystrybucji. Aby zbadać zużycie wody przez różne gatunki drzew, w Britz koło Eberswaldu zainstalowano lizymetry w porównywalnych warunkach siedliskowych. Dziewięć dużych lizymetrów o powierzchni 100 m² i głębokości 5 m każdy zbudowano we wczesnych latach siedemdziesiątych XX w.. W 1974 r. lizymetry obsadzono sosną zwyczajną (Pinus sylvestris L), bukiem zwyczajnym (Fagus sylvatica L.), modrzewiem europejskim (Larix decidua L.) i daglezją zieloną (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco), tworząc eksperymentalne stanowiska zgodnie ze zwykłą praktyką leśną. Powierzchnie otaczające lizymetry obsadzono podobnie. Gatunek drzewa wpływa znacząco na głębokie przesiąkanie wody w stanowisku leśnym. W danych warunkach opadowych i glebowych przebieg intercepcji, a stąd i ilość infiltrującej wody, zależy od struktur koron drzew w stanowisku. Ze względu na rozmiary intercepcję przez korony drzew i długość wiosennej fazy wypłukiwania mieszane stanowiska mieszczą się między monokulturą sosnową i bukową. Dzięki stosowaniu metod upraw leśnych i odpowiednich zabiegów w stanowisku leśnictwo zdolne jest kontrolować bilans wodny w krajobrazie.

Słowa kluczowe

EN

crown architecture; evapotranspiration; forest lysimeter; interception; seepage water; tree species; water budget

PL

architektura koron drzew; bilans wodny; ewapotranspiracja; gatunki drzew; infiltracja wody; intercepcja; lizymetry leśne

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2009
• Tom: no. 13a
• Strony: 133--148
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys.

Twórcy

autor

Muller J.

• Institute for Forest Ecology and Forest Inventory, Alfred-Moller-Str. 1, 16225 Eberswalde, Germany, fax: [phone],

Bibliografia

• 1. HELBIG A., 1988. Vergleich der Wasserhaushaltskomponenten eines Kiefernbestandes und einer Waldgrasfläche nach Lysimetermessungen. Abhandlungen Meteorol. Dienstes DDR, 140: 123-128.
• 2. HOEVEN, VAN DER P.C.T., 2005. Lysimeters Castricum. Rep. 1: 61 [in Dutch].
• 3. HOFMANN G., 1996. Vegetationswandel in den Wäldern des nordostdeutschen Tieflandes. In: Wald im Wandel. 9. Hamburger Forst- und Holztagung, 06.-09. Mai 1996. Hamburg: Max Wiedebusch Kommiss. Verl., Mitt. der Bundesforschungsanstalt für Forst- und Holzwirtschaft, 185: 45-72.
• 4. MÜLLER J., 1993. Die Großlysimeteranlage Britz (bei Eberswalde). Mitt. Dtsch. Bodenkundl. Ges. 71: 18-19.
• 5. MÜLLER J., 2001. Ermittlung von Kennwerten des Wasserhaushaltes in Kiefern- und Buchenbeständen des nordostdeutschen Tieflands. Beitr. Forstwirtsch. u. Landschaftsökologie, Berlin 35, 1: 14-18.
• 6. MÜLLER J., 2002. Wirkungszusammenhänge zwischen Vegetationsstrukturen und hydrologischen Prozessen in Wäldern und Forsten. In: Ökologie und Vegetation der Wälder Nordostdeutschlands. Ed. S. Anders. Oberwinter Verlag Dr. Kessel, 93 und 99-122.
• 7. MÜLLER J., 2003. Wasserhaushalt von Kiefern- und Buchen - Reinbeständen und von Kiefern- und Buchen - Mischbeständen im nordostdeutschen Tiefland. In: Bericht der 10. Lysimetertagung der Bundesanstalt für Alpenländische Landwirtschaft Gumpenstein, Irdning, 29. und 30.04.2003: 105-109.
• 8. MÜLLER J., 2005. 30 Jahre forsthydrologische Forschung auf der Großlysimeteranlage in Britz - Zielstellung und Ergebnisse. In: Bericht der 11. Gumpensteiner Lysimetertagung der Bundesanstalt für Alpenländische Landwirtschaft Gumpenstein, „Lysimetrie im Netzwerk der Dynamik von Ökosystemen”, Irdning, 05. und 06.04.2005: 29-32.
• 9. MÜLLER J., BECK W., HORNSCHUCH F., STEINER A., 2002. Quantifizierung der ökologischen Wirkungen aufwachsender Kiefern-Buchen-Mischbestände im nordostdeutschen Tiefland. Beitr. Forstwirtsch. Landschaftsökol., 36: 125-131.
• 10. MÜLLER J., BOLTE A., BECK W., ANDERS S., 1998. Bodenvegetation und Wasserhaushalt von Kiefernforstökosystemen (Pinus sylvestris L.). Verhandlungen der Gesellschaft für Ökologie, 28, 407-414.
• 11. SCHROEDER M., 1990. Verdunstung von Land- und Wasseroberflächen in St. Arnold bei Rheine In den Jahren 1980 bis 1987. Deutsche Gewässerkundliche Mitteilungen, 34, 4.