Variability of groundwater table, atmospheric precipitation and temperature in swamp habitats of the Zielonka Forest Landscape Park

• Autorzy: Grajewski S. , Okoński B. , Boczoń A.

Warianty tytułu

PL

Zmienność położenia wód gruntowych, opadów atmosferycznych i temperatury na siedliskach bagiennych Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Results of a study carried out in the Zielonka Forest Landscape Park (central Wielkopolska, middle part of the Warta River catchment) are presented in this paper. The park includes part of a large (15 thousand ha) forest complex called Zielonka Forest. The name pertains to relatively large and dense forest area with small agricultural enclaves situated c. 8 km north-east of Poznań. Park's landscape of the young glacial type, Pleistocene and Holocene formations, was formed as a result of the Poznań stage of the Baltic glaciation. Dominating habitat types in the park are: fresh mixed deciduous forest (58%), fresh mixed coniferous forest (25%), fresh broadleaved forest (10%), alder and ash-alder swamp forests (4%). Analysis of thermal conditions and precipitations was performed for the years 2002-2007 and compared with long-term data from 1987-2007. Annual mean air temperature in the hydrologic year 2003 was lower by 10% than the long-term mean while in the years 2007, 2006 and 2002 it was higher by 29,9 and 8%, respectively. Low air temperature in the year 2003 was the effect of cold winter. In the summer half-year the temperature was definitely above the mean. Hydrologic year 2003 was the coldest but also the driest (64% of the long-term mean) year in the study period. Variability of ground water tables in swamp habitats was measured in the hydrologic years 2002-2007. During this period the ground water table depth varied from 38 to 181 cm below ground. Mean lowest stages (116 cm below ground) were noted in the hydrologic year 2006 (with the minimum level of 52 cm and maximum 178 cm below ground). The lowest ground water table (181 cm below ground) was, however, noted in 2003 in an experimental plot of the division 85f. The year 2003 was also characteristic for the largest annual amplitude of ground water depths. Obtained results confirm the decisive effect of air temperatures and sums of atmospheric precipitation on ground water table depth in forest swamp habitats. Surprisingly, there was no expected difference in the ground water depth between hydrologic years of extremely different atmospheric precipitations. Smaller variability of ground water level with increasing depth known from the literature was not confirmed either.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań prowadzonych na terenie Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka, położonego w centralnej części Wielkopolski i w środkowej części dorzecza Warty. Park obejmuje część dużego (ok. 15 tys. ha) kompleksu leśnego, jakim jest Puszcza Zielonka. Nazwą tą przyjęto określać stosunkowo rozległy, zwarty teren leśny z niewielkimi enklawami rolniczymi, leżący ok. 8 km na północny wschód od granic Poznania. Krajobraz parku typu młodoglacjalnego, formacji plejstoceńskiej oraz holoceńskiej ukształtowany został w wyniku działania poznańskiego stadiału zlodowacenia bałtyckiego. Dominującymi typami siedliskowymi lasu na terenie Parku są: las mieszany świeży (58%), bór mieszany świeży (25%), las świeży (10%) oraz olsy (4%). Analiza warunków termiczno-pluwialnych przeprowadzona została dla lat hydrologicznych 2002-2007 na tle wielolecia 1987-2007. Średnia roczna temperatura powietrza w roku hydrologicznym 2003 była niższa od średniej z wielolecia (1987-2007) o 10%, natomiast w latach 2007, 2006 i 2002 była wyższa odpowiednio o 29, 9 i 8%. Biorąc pod uwagę półrocza hydrologiczne, należy zwrócić uwagę, że niska temperatura powietrza w 2003 r. była wynikiem chłodnej zimy. W półroczu letnim temperatura utrzymywała się zdecydowanie powyżej średniej. W rozpatrywanym okresie badawczym rok hydrologiczny 2003 okazał się nie tylko jednym z najzimniejszych, ale również najsuchszym rokiem wielolecia 1987-2007 (64% średniej wieloletniej). Zmienność stanów wód gruntowych w siedliskach bagiennych mierzono w latach hydrologicznych 2002-2007. W tym okresie głębokość zalegania wód gruntowych wynosiła od 38 do 181 cm p.p.t. Średnio najniższe stany (116 cm p.p.t.) zaobserwowano w roku hydrologicznym 2006 (minimalny stan 52, maksymalny 178 cm p.p.t.). Jednak najniższy stan wody gruntowej odnotowano w 2003 r. na powierzchni doświadczalnej zlokalizowanej w oddziale 85f (181 cm p.p.t.). Rok 2003 wyróżnił się również największą roczną amplitudą stanów wód gruntowych. Uzyskane wyniki badań potwierdzają decydujący wpływ temperatury powietrza i sumy opadów atmosferycznych na kształtowanie zwierciadła wód gruntowych w leśnych siedliskach bagiennych. Wątpliwości budzi brak spodziewanej znacznej różnicy w głębokości zalegania wód gruntowych między skrajnymi pod względem wysokości opadów atmosferycznych latami hydrologicznymi. Interesujący jest również brak potwierdzenia znanej z literatury przedmiotu zależności zmniejszania się dynamiki zmienności stanów wód gruntowych wraz z głębokością ich zalegania.

Słowa kluczowe

EN

air temperature; atmospheric precipitation; ground waters; swamp habitats; Zielonka Forest Landscape Park

PL

opady atmosferyczne; park krajobrazowy; Puszcza Zielonka; siedliska bagienne; temperatura powietrza; wody gruntowe

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2009
• Tom: no. 13a
• Strony: 85--101
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys.

Twórcy

autor

Grajewski S.

autor

Okoński B.

autor

Boczoń A.

• University of Life Sciences in Poznań, Department of Forest Engineering, ul. Mazowiecka 41, 60-623 Poznań, Poland,

Bibliografia

• 1. ANDERS P., 1997. Puszcza Zielonka. (Zielonka Forest). Wielkopol. Bibl. Krajozn., 17. Poznań, Wydaw. Pozn.: 109.
• 2. GRODZKI M., ZIENTARSKI J., 1988-2002. Wyniki obserwacji meteorologicznych w Zielonce w latach 1986-1999. (Results of meteorological observations in the years 1986-1999). Rocz. AR Pozn. Leśn., 193: 23-54, 207: 17-45, 219: 3-32, 231: 47-74, 241: 43-74, 255: 87-115, 258: 81-97, 273: 3-20, 287: 19-36, 297: 3-20, 305: 25-42, 311: 47-77, 326: 27-57, 345: 17-36.
• 3. KACZOROWSKA Z., 1962. Najsuchsze i najwilgotniejsze pory roku w Polsce w okresie 1900-1959. (The driest and wettest seasons in Poland in the years 1900-1959). Prz. Geofiz., 7/15: 3.
• 4. KONDRACKI J., 2002. Geografia regionalna Polski. (Regional geography of Poland). Warszawa, PWN.
• 5. KOSTURKIEWICZ A., 1976. Zmienność odpływów z małych zlewni o różnym stopniu lesistości. (Outflow variability in small catchments of various forest coverages). PTPN Pr. Kom. Nauk Rol. Kom. Nauk Leśn., 17: 67-73.
• 6. KOSTURKIEWICZ A., MILER A., MURATOWA S., 1992. Gospodarka wodna i jakość wód w małych zlewniach stawowych w regionie Wielkopolski. (Water management and water quality in small pond catchments in the Wielkopolska region). Zesz. Nauk. AR Wroc. Melior., 40, 211: 145-168.
• 7. LIBERACKI D., SZAFRAŃSKI Cz., 2007. Jakość wód w małych ciekach leśnych na terenie Puszczy Zielonka. Monitoring funkcjonowania i przemian geoekosystemów jeziornych. (Water quality In small forest streams in Zielonka Forest. Monitoring of the functioning and changes in lake geoecosystems). Międzyzdroje, 9-11 X 2007: 45-46.
• 8. MILER A., 1994. Modelowanie matematyczne zdolności retencyjnych małych zlewni nizinnych. (Mathematical modelling of water retention capacities of small lowland catchments). Rocz. AR Pozn. Rozpr. Nauk., 258: 91.
• 9. MILER A., LIBERACKI D., PLEWIŃSKI D., 1999. Obieg wody i wybrane wskaźniki jej jakości w dwóch mikrozlewniach o zróżnicowanym zalesieniu. Water cycling and indices of its quality in two microcatchments of different forest coverage. Rocz. AR Pozn., 310 Melior. Inż. Środ., 20 P. 1: 443-463.
• 10. MILER A., LIBERACKI D., PLEWIŃSKI D., 2000a. Ilościowa i jakościowa ocena odpływu z dwóch kontrastowych pod względem zalesienia mikrozlewni nizinnych. (Quantitative and qualitative assessment of water outflow from two lowland microcatchments differing in percent of forest cover). Zesz. Nauk. AR Krak., 365 Ses. Nauk., 72: 435-445.
• 11. MILER A., LIBERACKI D., PLEWIŃSKI D., 2000b. Ilościowa i jakościowa ocena stosunków wodnych w dwóch odmiennych pod względem zalesienia małych zlewniach nizinnych. (Quantitative and qualitative assessment of water relations in two lowland microcatchments differing in percent of forest cover). Pr. Kom. Nauk Rol. Kom. Nauk Leśn., 88: 81-92.
• 12. PIERZGALSKI E., BOCZOŃ A., TYSZKA J., 2002. Zmienność opadów i położenia wód gruntowych w Białowieskim Parku Narodowym. (Variability of precipitation and ground water depth in the Białowieża National Park). Kosmos, 4: 415-425.
• 13. RAPACKI L., 1974. Badania zmienności poziomu wód gruntowych w środowisku leśnym na przykładzie leśnictwa doświadczalnego Potasze. (Studies on the variability of ground water depth in forest habitat - an example of experimental forest region Potasze). Poznań, AR Phd. Thesis.
• 14. Wyniki obserwacji meteorologicznych na stacji w Zielonce w roku 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007. (Results of meteorological observations at the station Zielonka in the years 2000-2007). Poznań, Kat. Hod. Lasu UP maszyn.