PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

Environmental repercussion of subsidence reservoirs reclamation

Treść / Zawartość
Identyfikatory
Warianty tytułu
PL
Środowiskowe skutki rekultywacji zbiorników powstałych w nieckach osiadań
Języki publikacji
EN
Abstrakty
EN
Subsidence basins filled with water are being formed above exploitation fields also in woodland areas leading to changes in water relations simultaneously affecting creation of environmental islands characterized by higher biodiversity in comparison with adjacent areas. Unfortunately, these types of water reservoirs from the legal point of view are considered mining damage and should thus be reclaimed. Reclamation usually consists in gravitational drainage and filling up with barren rock, appropriate relief forming and afforestation. So performed reclamation practices lead to negative effects both within the subsidence and in adjacent areas. The objective of this work was to determine the impact of reclamation based on filling subsidence with barren rock on changes in hydrology and biodiversity of nearby forest communities. For the purpose of the study two objects were selected: the existing water body and former water reservoir - at present filled with barren rock. Both are situated in Śląskie voivodship (the territory of Mysłowice and Katowice). Within the two objects, hydrological studies at two sampling points in each of the objects and vegetation sampling were performed. The DCA of 12 transects (6 in each object) and statistical analyses of vegetation showed differences between two objects in species composition, especially due to higher abundance and coverage of invasive and expansive species in reclaimed areas. Chemical analyses showed high contamination of surface waters (by e.g. SO4²-, Cl-, Na+) caused by waste deposition in barren rock and the negative effect of coal mine waters supplying the area of reclaimed reservoir.
PL
Niecki osiadania wypełnione wodą tworzą się nad polami eksploatacyjnymi również na terenach leśnych, zmieniając poważnie warunki hydrologiczne a równocześnie przyczyniając się do powstania wysp środowiskowych o znacznie większej różnorodności biologicznej niż tereny sąsiadujące. Niestety tego typu zbiorniki wodne z punktu widzenia prawa są szkodami górniczymi i podlegają procesom naprawczym, polegającym najczęściej na grawitacyjnym odwodnieniu niecki a następnie jej wypełnieniu skałami płonnymi, odpowiednim ukształtowaniu rzeźby terenu i najczęściej posadzeniu lasu. Tak prowadzone prace rekultywacyjne pociągają za sobą (paradoksalnie) szereg negatywnych skutków, zarówno w obrębie samej niecki jak i obszarach przyległych. Celem prezentowanej pracy jest określenie wpływu rekultywacji zbiornika, powstałego w niecce osiadań, przez zasypanie skałą płonną na zmiany warunków hydrologicznych oraz różnorodność biologiczną sąsiadujących zbiorowisk leśnych. W prezentowanej pracy dane florystyczne gromadzono na terenie zasypanego zbiornika, zlokalizowanego na terenie miasta Mysłowice (woj. śląskie) i zbiorowiska leśnego w jego sąsiedztwie. W obrębie zbiornika szczegółowo scharakteryzowano warunki hydrologiczne. Wykonano spisy gatunków roślin naczyniowych z ich procentową wyceną w skali 0%, 10%, 20%, ..., 100% w obrębie wyznaczonych reprezentatywnych powierzchni badawczych, zarówno na terenie byłego zbiornika, jak i w sąsiadującym zbiorowisku leśnym. Różnice w różnorodności gatunkowej, udziale grup ekologicznych gatunków roślin przeanalizowano testem nieparametrycznym Kruskalla-Walisa i post-hoc Conovera, natomiast związek z warunkami siedliskowymi sprawdzono analizą korelacji sumy rang Spearmana i metodami analizy gradientowej (DCA). Wyniki badań wskazują na negatywny wpływ procesów rekultywacji technicznej zbiorników powstałych w nieckach osiadań na różnorodność biologiczną, mający wyraz w składzie gatunkowym - obecność gatunków obcego pochodzenia. Również z punktu widzenia hydrologii zasypanego skałą płonną zbiornika ten typ rekultywacji prowadzi do wysokiego stopnia zmineralizowania oraz podwyższonego stężenia siarczanów, chlorków oraz jonów sodu.
Wydawca
Rocznik
Tom
Strony
41--52
Opis fizyczny
Bibliogr. 31 poz., rys., tab.
Twórcy
autor
autor
autor
  • Department of Geobotany and Nature Protection, Silesian University, ul. Jagiellońska 28, 40-032 Katowice, Poland, edyda.sierka@op.pl
Bibliografia
  • 1. BUSZMAN B., PARUSEL J.B., ŚWIERAD J., 1993. Przyrodnicza wartość leśnych stawów w Tychach Czułowie przeznaczonych na zwałowisko odpadów kopalni węgla kamiennego. Kształt. Środ. Geogr. Ochr. Przyr. Obsz. Uprzemysł. Zurbaniz., 8: 10-15.
  • 2. CHMURA D., SIERKA E., 2007. The invasibility of deciduous forest communities after disturbance: A case study of Carex brizoides and Impatiens parviflora invasion. Forest Ecol. Manag., 242: 487-495.
  • 3. DULIAS R., 2003. Bezodpływowe baseny sedymentacyjne na obszarze osiadań górniczych na Płaskowyżu Bytomskim. W: Problemy geoekologiczne Górnośląsko-Ostrawskiego Regionu Przemysłowego. Mater. symp. pol.-czesk. Red. A.T. Jankowski, M. Rzętała. Sosnowiec, Wydz. Nauk o Ziemi UŚl: 23-27.
  • 4. DZWONKO Z., GAWROŃSKI S., 2002. Effect of litter removal on species richness and acidification of a mixed oak-pine woodland. Biol. Conserv., 106: 389-398.
  • 5. GILEWSKA S., 1972. Wyżyny Śląsko-Małopolskie. W: Geomorfologia Polski. Red. M. Klimaszewski. Warszawa, PWN: 232-250.
  • 6. HILL M.O., 1973. Diversity and evenness: a unifying concept and its consequences. Ecol., 54: 427-432.
  • 7. JANKOWSKI A.T., MOLENDA T., 2007. Antropogeniczne środowiska wodne na Górnym Śląsku. Cz. 4. Środowiska powierzchniowe - zbiorniki zapadliskowe i w nieckach osiadań. Przyr. Górn. Śl., 48: 10-11.
  • 8. KALIN M., 2004. Passive mine water treatment: The correct approach? Ecol. Engrg., 22(4-5): 299-304.
  • 9. KOSTECKI M., KRODKIEWSKA M., 2005. Zbiornik Paprocany - imnologia, hydrobiologia. Pr. St. IPIŚ PAN, 62: 85.
  • 10. MACIAK F., 2006. Ochrona i rekultywacja środowiska. Warszawa, Wydaw. SGGW: 466.
  • 11. MATUSZKIEWICZ W., 2008. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Vademecum geobotanicum. Wyd. 3. Warszawa, Wydaw. Nauk. PWN: 538.
  • 12. McNEELY J.A., MOONEY H.A., NEVILLE L.E., SCHEI P., WAAGE J.K., 2001. A global strategy on invasive alien species. Wallingford, Oxon, CAB Intern.
  • 13. MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A., ZAJĄC M., 2002. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Kraków, Inst. Bot. Pol. Acad. Sci: 442.
  • 14. MOLENDA T., 2006. Charakterystyka hydrograficzno-hydrochemiczna wypływów wód odciekowych wybranych składowisk odpadów przemysłowych. Zesz. Nauk. PŚl., 272, Górn.: 95-103.
  • 15. NEWBOLD S., EADIE J.M., 2004. Using species-habitat models to target conservation: a case study with breeding mallards. Ecol. Appl., 14: 1384-1393.
  • 16. PEŁKA-GOŚCINIAK J., WAGA J.M., 2003. Wpływ eksploatacji węgla kamiennego na przyrodę w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym - analiza skutków ubytku masy z górotworu. W: Problemy geoekologiczne Górnośląsko-Ostrawskiego Regionu Przemysłowego. mater. symp. pol.-czesk. Red. A.T. Jankowski, M. Rzętała. Sosnowiec, Wydz. Nauk o Ziemi UŚl.: 117-124.
  • 17. SIERKA E., 2003. The role of grass species in forest communities with Carex brizoides of the Silesian Upland. In: Problems of grass biology. Kraków, Inst. Bot. Pol. Acad. Sci.: 503-512.
  • 18. SIERKA E., CHMURA D., 2004. Changes in mixed pine forest (Querco roboris-Pinetum) as a result of forest economy in the Silesian Upland. Zesz. Nauk. UZ Inż. Środ., 131: 327-334.
  • 19. SIERKA E., SIERKA W., 2008. The effect of flooded mine subsidence on thrips and forest biodiversity in the Silesian Upland of Southern Poland - a case study. Acta Phytopathol. Entomol. Hung., 43 (1): 345-353.
  • 20. SOKAL R.R., ROHLF F.J., 1995. Biometry: the principles and practice of statistics in biological research. 3rd ed. New York, W.H. Freeman and Co.: 887.
  • 21. STALMACHOVÁ B.,1997. Watered depressions as ecological phenomena in regions affected by mining activities. Proc. Mine Planning and Equipment Selection. Rotterdam, Balkema: 979-984.
  • 22. STALMACHOVÁ B., 1999. Přirozená vegetace a její význam pro regeneraci hornické krajiny Karvinska. Habilitační práce. Ostrava VŠB – TU: 220.
  • 23. STALMACHOVÁ B., 2004. The importance of vegetation to the planning of mining landscape regeneration. In: 13th Intern. Symp. Mine Planning and Equipment Selection. Eds. M. Hardygora, G. Paszkowska, M. Sikora. London, Taylor & Francis Group, 242.
  • 24. STALMACHOVÁ B., PERTILE E., VALČÍKOVÁ K., 2000. Ekologické podmínky zvodnělých poklesových kotlin hornické krajiny Karvinska. In: Hornická Příbram ve vědě a technice. Sci. Rerum Montan. Příbram: 1-16.
  • 25. TER BRAAK C.J.F., ŠMILAUER P., 2002. Canoco reference and CanoDraw for Windows User’s guide: Software for Canonical Community Ordination (version 4.5) - Microcomputer Power (Ithaca, NY, USA): 500.
  • 26. TOKARSKA-GUZIK B., 2005. The establishment and spread of alien plant species (kenophytes) in the flora of Poland. Katowice, UŚl.: 192.
  • 27. TOKARSKA-GUZIK B., ROSTAŃSKI A., 1996. Rola zatopisk (zalewisk) pogórniczych w renaturalizacji przemysłowego krajobrazu Górnego Śląska. Prz. Przyr., 7, 3-4: 267-272.
  • 28. TWARDOWSKA I., SZCZEPAŃSKA J., WITCZAK S., 1988. Wpływ odpadów górnictwa węgla kamiennego na środowisko wodne. Ocena zagrożenia, prognozowanie, zapobieganie. Pr. Stud. IPIś. PAN Wroc., 35: 25.
  • 29. WANG Y, DAWSON R., HAN D., PENG., LIU Z., DING Y., 2001. Landscape ecological planning and design of degraded mining land. Land Degrad. Dev. 12(5): 449-459.
  • 30. WOŹNIAK G., ROSTAŃSKI A., SIERKA E., ASCHAN G., PFANZ H., 2005. Diversity of spontaneous vegetation on post-industrial sites importance in reclamation process. In: Sustainable development indicators in the minerals industry. Essen, Univ. Aachen, Glűckauf GmbH: 315-323.
  • 31. Wyspy środowiskowe. Bioróżnorodność i próby typologii, 2002. Pr. zbior. Red. J. Banaszak. Bydgoszcz, Wydaw. ABydg.: 302.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BAT9-0018-0012
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.