Chronostratigraphy of the Vistulian glaciation on the Kujawy Moraine Plateau (Central Poland) based on lithostratigraphic research and OSL dating

• Autorzy: Przegiętka K. R. , Chruścińska A. , Oczkowski H. L. , Molewski P.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The subject of the investigations presented here is fixing dilemmatic character (transgressive or recessive) of the Poznań phase of the Vistulian (Weichselian) Glaciation and answering the question about the possibility of lithostratigraphic separation of this phase from the Leszno phase in the region of so called Vistula lob. Here we present the outcomes of the research project carried out on a few tills exposures, which constitute the sedimentological record of the last ice sheet advance on the Kujawy Moraine Plateau. The absolute ages of 17 samples (collected from fluvial deposits uncovered in the geological logs) have been determined by means of the OSL method applying the single aliquots regenerative (SAR) dose protocol. The OSL data are analysed with regard to supposed bleaching conditions at the moment of the last transport and deposition of the material. In conclusion, some remarks on suitability of fluvial sands for OSL dating are made. In most of the investigated sites, there appears to exist only a single till level associated with the main stage of the Vistulian Glaciation. This fact and the results of OSL dating support the hypothesis, that the Poznań phase in Kujawy Moraine Plateau is not a distinct lithostratigraphic unit, but it is a recessive phase of the last glaciation.

Słowa kluczowe

EN

Vistulian glaciation; OSL dating; OSL bleaching; fluvial sands; Kujawy Moraine Plateau

PL

zlodowacenie Wisły; datowanie metodą OSL; piaski fluwioglacjalne; Wysoczyzna Kujawska

• Wydawca: De Gruyter
• Czasopismo: Geochronometria
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 32
• Strony: 69--77
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Przegiętka K. R.

autor

Chruścińska A.

autor

Oczkowski H. L.

autor

Molewski P.

• Institute of Physics, Nicolaus Copernicus University, Grudziądzka 5/7, 87-100 Toruń, Poland,

Bibliografia

• 1. Bøtter-Jensen L and Duller GAT, 1992. A new system for measuring optically stimulated luminescence from quartz samples. Nuclear Tracks and Radiation Measurements 20(4): 549-553, DOI 10.1016/1359-0189(92)90003-E.
• 2. Galon R, 1956. The problem of the last Glaciation in Poland. Reprinted from. Przegląd Geograficzny 28: 75-93.
• 3. Huntley DJ, Godfrey-Smith DI and Thewald MLW, 1985. Optical dating of sediments. Nature 313(5998): 105-107, DOI 10.1038/313105a0.
• 4. Kozarski S, 1988. Time and dynamics of the last Scandinavian icessheet retreat from northwestern Poland. Geographia Polonica 55: 91-101.
• 5. Kozarski S, 1991a. Litostratygrafia górnego plenivistulianu Niziny Wielkopolskiej w granicach ostatniego zlodowacenia: nowe dane i interpretacje (Upper Plenivistulian lithostratigraphy of the Great Poland Lowland (central Poland) within limits of the last glaciation: new data and interpretations). In: Kostrzewski A, ed, Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM Seria Geografia 50: 471-496 (in Polish).
• 6. Kozarski S, 1991b. Paleogeografia Polski w Vistulianie (Palaeogeography of Poland in the Vistulian (Weichselian)). In: Starkel L, ed, Geografia Polski – środowisko geograficzne. Warszawa, PWN: 80-105 (in Polish).
• 7. Kozarski S, 1995. Deglacjacja północno-zachodniej Polski: warunki środowiska i transformacja geosystemu (~20 ka → 10 ka BP) (Deglaciation of north-western Poland: environmental conditions and geosystem transformation (~20 ka →10 ka BP)). Dokumentacja Geograficzna 1. Warszawa, IG PAN: 1-82 (in Polish).
• 8. Kozydra Z and Skompski S, 1996. Osady międzymorenowe w okolicy Mikorzyna na Wysoczyźnie Konińskiej (Interglacial sediments in the vicinity of Mikorzyn in Konin region, central Poland). Przegląd Geologiczny 44(9): 945-949 (in Polish).
• 9. Makowska A, 2004. Nowe badania vistuliańskiej części profilu osadów młodoplejstoceńskich na dolnym Powiślu i wynikające z nich wnioski dyskusyjne (New research of the Vistulian (Weichselian) part of the Upper Pleistocene complex in the Lower Vistula Region (middle-north Poland) and resulting conclusions for discussion). Przegląd Geologiczny 52(10): 953-962 (in Polish).
• 10. Marks L, 1988. Relation of substrate to the Quaternary paleorelief and sediments western Mazury and Warmia (Northern Poland). Geologia 14, 1, Wyd. AGH, Kraków: 1-76.
• 11. Mojski JE, 1968. Podstawy podziału zlodowacenia północnopolskiego (Principles for division of the North-Polish Glaciation). Kwartalnik Geologiczny 12(3): 665-679 (in Polish)
• 12. Mojski JE, 1984. Zlodowacenie północnopolskie (North Poland glaciation). In: Budowa geologiczna Polski, t. 1, Stratygrafia, cz. 3b, Kenozoik – Czwartorzęd. Warszawa, Wydawnictwo Geologiczne: 218-255 (in Polish).
• 13. Molewski P and Wysota W, 2006. Litostratygrafia osadów neoplejstocenu w zboczu doliny Wisły w Nieszawie – kontrowersje i nowe dane (Lithostratigraphy of the Neopleistocene deposits at slope of Vistula valley in Nieszawa, central Poland). In: Olszewski A and Chutkowski K, eds., Drogami wędrówek i badań profesora Rajmunda Galona w 100. rocznicę urodzin (1906–2006), Przewodnik sesji terenowych, Ogólnopolski Zjazd Geografów Polskich, 55 Zjazd PTG, Toruń, 13–17 września 2006. Wydawnictwo Turpress: 240-244 (in Polish).
• 14. Molewski P, 2007. Neotektoniczne i glacjodynamiczne uwarunkowania wykształcenia plejstocenu Wysoczyzny Kujawskiej (Neotectonic and glaciodynamic conditions for the structure of the Pleistocene in the Kujawy Moraine Plateau, central Poland). Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń: 140 pp (in Polish).
• 15. Murray AS and Wintle AG, 2000. Luminescence dating of quartz using an improved single-aliquot regenerative-dose protocol. Radiation Measurements 32(1): 57-73, DOI 10.1016/S1350-4487(99)00253-X.
• 16. Oczkowski HL and Przegiętka K, 1998. Partial Matrix Doses for Thermoluminescence Dating. Physica Scripta 58: 534-537.
• 17. Oczkowski HL, Przegiętka K, Lankauf KR, Szmańda JB, 2000. Gamma Spectrometry in Thermoluminescence Dating. Geochronometria 18: 63-68.
• 18. Roman M, 2003. Rozwój rzeźby plejstoceńskiej okolic Gostynina (Development of the Pleistocene relief in the vicinity of Gostynin, central Poland). Acta Geographica Lodziensia 84: 1-154 (in Polish).
• 19. Skompski S, 1969. Stratygrafia osadów czwartorzędowych wschodniej części Kotliny Płockiej (Stratigraphy of Quaternary deposits of the eastern part of the Płock depression, central Poland). Biuletyn Instytutu Geologicznego 220: 175-258 (in Polish).
• 20. Stankowska A and Stankowski W, 1988. Maximum extent of the Vistulian ice sheet in the vicinity of Konin, Poland: a geomorphological, sedimentological and radiometric evidence. Geographia Polonica 55: 141-150.
• 21. Stankowska A and Stankowski W, 1991. Morfo- lito- i chronostratygrafia vistulianu we wschodniej Wielkopolsce (Morpho-, litho and chronostratigraphy of the Vistulian (Weichselian) deposits in eastern part of Great Poland, central Poland). In: Kostrzewski A, ed., Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, Seria Geografia 50: 563-571 (in Polish).
• 22. Stankowski W, 2000. The geological, paleobotanical and radiometric dating of Quaternary sediments in the region of Konin (eastern Great Poland Lowland). Geologos 5: 175-188.
• 23. Stankowski W, Bluszcz A and Nita M, 1999. Stanowiska osadów górnoczwartorzędowych Mikorzyn i Sławoszewek w świetle badań geologicznych, datowania radiowęglowego i termoluminescencyjnego oraz analiz palinologicznych (Sites of Upper Quaternary deposits in Mikorzyn and Sławoszewek (central Poland) on base of geological studies, radiocarbon and thermoluminescence dating and palynological analysis). In: Pazdur A, Bluszcz A, Stankowski W and Starkel L, eds., Geochronologia górnego czwartorzędu Polski w świetle datowania radiowęglowego i luminescencyjnego. Wrocław, WIND – J. Wojewoda Publishing Co.: 87-111 (in Polish).
• 24. Wysota W, 2002. Stratygrafia i środowiska sedymentacji zlodowacenia wisły w południowej części dolnego Powiśla (Stratigraphy and sedimentary environments of the Vistulian (Weichselian) glaciation in the southern part of the Lower Vistula region, middle-north Poland). Rozprawa Habilitacyjna, Wydawnictwo UMK, Toruń: 144 pp (in Polish).
• 25. Wysota W, Lankauf KR, Szmańda J, Chruścińska A, Oczkowski HL and Przegiętka KR, 2002. Chronology of the Vistulian (Weichselian) glacial events in the Lower Vistula region, middle-north Poland. Geochronometria 21: 137-142.
• 26. Wysota W, Molewski P, Sokołowski RJ and Szmańda J, 2004. Sekwencja glin morenowych zlodowacenia wisły w Nieszawie, NE Kujawy (Sequence of the Vistulian (Weichselian) tills in Nieszawa, NE Kujawy, central Poland). In: Wysota W, ed., Gliny morenowe – typy genetyczne i środowiska depozycji, Terenowe warsztaty sedymentologiczne, Toruń, 6–7 września 2004. Toruń, Wydawnictwo UMK: 11-17 (in Polish).
• 27. Wysota W, Piotrowski JA, Murray AS, 2006. The age and the extent of Weichselian ice advances in Poland in the light of OSL dating. In: Johansson P, Lunkka JP, Serala P, eds., Late Pleistocene glacigenic deposits in the central part of the Scandinavia ice sheet, Abstracts, The INQUA Peribaltic Group Field Symposium in Finland, September, 11–15 2006, Geological Survey of Finland, Rovaniemi: 51.