Tytuł artykułu
Autorzy
Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
An unwanted history of science
Języki publikacji
Abstrakty
Historia nauki końca XIX wieku spoglądała na rozwój fizyki przez pryzmat pozytywizmu. Jednym z powszechnie przyjmowanych poglądów było traktowanie czasu między osiągnięciami naukowymi Greków a Renesansem, jako "ciemnych wieków". Z początkiem XX stulecia francuski fizyk, matematyk, filozof a nade wszystko historyk nauki, Piotr Duhem, dzięki systematycznym studiom nad myślą poprzedzającą Leonarda da Vinci potrafił wykazać, jak bardzo Średniowiecze przyczyniło się do oczyszczenia przedpola intelektualnego dla powstania nowożytnej nauki. Postawił nawet tezę, że to właśnie XIII wiek trzeba uważać za początek nauk, zwłaszcza dzięki osiągnięciom szkoły paryskiej. Prace Duhema zostały bardzo chłodno przyjęte przez ówczesnych historyków nauki, zwłaszcza tych, którzy byli skupieni wokół czasopisma Isis oraz idei jej głównego redaktora George'a Sartona. Posunięto się nawet do przemilczania prac Duhema, i blokowania przez 40 lat po jego śmierci wydawania pięciu tomów jego opus magnum - Le systeme du monde. Dopiero kontynuatorzy studiów nad Średniowieczem pokazali jak cenny był wkład prac Duhema i potwierdzili jego ideę ciągłości wiedzy.
The history of science at the end of XIX century looked at the development of physics through the prism of positivism. One of the more commonly held ideas at the time was the treatment of the years between Greek and Renaissance science as a period of "the dark ages". At the beginning of XX century Pierre Duhem - the French physicist, mathematician, philosopher and above all historian of science, thanks to his systematic studies on the nature of thought preceding Leonardo da Vinci, demonstrated the extent to which the Middle Ages had helped clear the intellectual field for the subsequent development of modern science. He even dared to say, that it was these achievements, especially of the Paris school, which allow us to state that the birth of modern science was in XIII century. Duhem's work however, met with a cool reception by most of his contemporary historians of science, especially those gathered around the journal Isis and those supporting the ideas of its chief editor, the "father" of the history of science, George Sarton. They not only ignored the results of Duhem's work but also managed to block the publication of his five volume opus magnum - Le systeme du monde for forty years after his death. It took modern medievalist scholars interested in the continuation of the history of the development of science to acknowledge how valuable his works were and to find confirmation of his ideas concerning the unbroken continuity of the development of science.
Słowa kluczowe
Wydawca
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
149--153
Opis fizyczny
Bibliogr. 7 poz., fot.
Twórcy
autor
- Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, Kraków
Bibliografia
- [1] Stanley L. Jaki, Uneasy Genius. The Life and Work of Pierre Duhem, Martinus Nijhoff Publishers, 1987, s. 12.
- [2] Stanley L. Jaki, Uneasy Genius. The Life and Work of Pierre Duhem, Martinus Nijhoff Publishers, 1987, s. 386.
- [3] Fragment ten był bardzo drogi Duhemowi. We wstępie do trzeciego tomu Etudes podkreślał: „Gdyby ktoś chciał oddzielić wyraźną linią królowanie starej nauki od nowożytnej, to powinien szukać tej linii w chwili, gdy Jan Buridan wymyślił swą teorię; w chwili, gdy przestano patrzeć na planety jako na byty poruszane przez boskie inteligencje; w chwili, gdy przyjęto, że niebieskie i podksiężycowe ruchy opierają się na tej samej mechanice.” Zob. P. Duhem, Etudes sur Leonard de Vinci, Paris 1906, s. ix.
- [4] Co prawda Stanley Jaki jest przekonany, że: „Duhem, the historian of science, who neither mixed his Catholicism into his historical research, nor was ever ashamed of it”, ale wydaje się to być opinia zbyt pochlebna. Zob. Stanley L. Jaki, Uneasy Genius. The Life and Work of Pierre Duhem, Martinus Nijhoff Publishers, 1987, s. 396
- [5] Zob. M. Heller, Z. Liana, J. Mączka, W. Skoczny, Nauki przyrodnicze a teologia: konflikt i współistnienie, OBI, Tarnów 2001, ss. 119-126.
- [6] Recenzja pierwszego tomu opus magnum Duhema, opublikowana w Isis, która wyszła spod pióra samego Sartona, była bardzo pozytywna. Kiedy jednak w tomie drugim pojawiły się nawiązania do filozofii i teologii średniowiecza, to komentowane teksty, nie będąc zgodne z tezą „nowego humanizmu” Sartona, zostały przemilczane w tym prestiżowym czasopiśmie z historii nauki.
- [7] Słynne wykłady Herberta Butterfielda wygłoszone na Uniwersytecie w Cambridge, a opublikowane w 1949 roku pod tytułem The Origins of Modern Science 1300-1800, nie tylko obejmują okres Średniowiecza, ale oceniając dorobek autora Systemu świata Butterfield pisze: „the work of Duhem ...has been an important factor in the great change which has taken place in the attitude of historians of science to the Middle Ages”. Zob. H. Butterfield, The Origins of Modern Science 1300-1800, New ed., London G. Bell & Sons 1957, s. 15.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BAT5-0053-0011