O wielkich odkryciach Arkadiusza Piekary, zjawiskach krytycznych i eksperymencie krzyżowym Francisa Bacona

• Autorzy: Drozd-Rzoska A. , Rzoska S. J.

Warianty tytułu

EN

On great discoveries of Arkadiusz Piekara, critical phenomena and Francis Bacon's experimentum crucis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

73 lata temu Arkadiusz Piekara opublikował prace pokazujące "anomalny" dodatni nieliniowy efekt dielektryczny (NDE) w czystym nitrobenzenie i roztworze krytycznym nitro-benzen-heksan. Te wyniki stały się fundamentem Wielkich Szkół fizyki molekularnej i fizyki dielektryków rozwijanych przez Arkadiusza Piekarę po II wojnie światowej. Dzisiaj NDE to także baza nieliniowej spektroskopii dielektrycznej uważanej za jedno z najważniejszych narzędzi do badań cieczy złożonych/miękkiej materii w XXI wieku. Dlatego ponowne spojrzenie na bazowe wyniki Piekary, z wykorzystaniem najnowszych wyników i nowych możliwości doświadczalnych może mieć szczególne znaczenie. Taka analiza, przy wykorzystaniu metodologicznego schematu eksperymentu krzyżowego (experimentum crucis) Francisa Bacona, jest celem tej pracy.

EN

73 years ago Arkadiusz Piekara published results showing an "anomalous" positive-sign nonlinear dielectric effect (NDE) in pure nitrobenzene and in nitrobenzene-hexane critical mixture. They became a reference for Great Schools of Molecular Physics and Dielectric Physics founded and developed by Arkadiusz Piekara after World War II. Currently, NDE is the base for nonlinear dielectric spectroscopy which is considered as one of the most important experimental tools for studying complex liquids/soft matter systems in XXI century. Consequently, re-discussing fundamental Piekara's results in respect of the current state of knowledge is important. Such an analysis, recalling the methodological scheme of experimentum crucis by Francis Bacon is the target of this paper.

Słowa kluczowe

PL

nieliniowy efekt dielektryczny; przejście ciecz-ciecz; zjawiska krytyczne; ciekłe kryształy; nieliniowa spektroskopia dielektryczna

EN

nonlinear dielectric effect; liquid-liquid transition; critical phenomena; liquid crystals; nonlinear dielectric spectroscopy

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Fizyczne
• Czasopismo: Postępy Fizyki
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 60, z. 5
• Strony: 190--197
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Drozd-Rzoska A.

autor

Rzoska S. J.

• Instytut Fizyki im. Augusta Chełkowskiego, Uniwersytet Śląski, Katowice

Bibliografia

• [1] A. Piekara, Najjaśniejszemu y Najpotężniejszemu Panu -Memoires of Arkadiusz Piekara (PAX, Warsaw 1981).
• [2] J. Herweg, Z. Phys. 3, 36 (1920); J. Herweg, W. Poetsch, Z. Phys. 29, 105 (1922).
• [3] P. Debye, Phys. Z. 36, 193 (1935).
• [4] T. Furukawa, K. Nakajima, T. Koizumi, M. Date, Jpn. J. Appl. Phys. 26, 1039 (1987).
• [5] A. Piekara, B. Piekara, C. R. Acad Sci. Paris 203, 852 (1936).
• [6] A. Piekara, C. R. Acad Sci. Paris 203, 1058 (1936).
• [7] A. Piekara, Proc. R. Soc. London, Ser. A 172, 360 (1939).
• [8] A. Chełkowski, Dielectric Physics (PWN-Elsevier, Warsaw 1980 and 1992).
• [9] S.J. Rzoska, Phase Transitions 27, 1 (1990).
• [10] J. Chrapeć, S.J. Rzoska, J. Zioło, Chem. Phys. 111, 155 (1987).
• [11] Wielka encyklopedia powszechna (PWN, Warszawa 1962), s. 342.
• [12] Broad Band Dielectric Spectroscopy, red. F. Kremer, A. Shoenhals (Springer, Berlin 2003).
• [13] Nonlinear Dielectric Phenomena in Complex Liąuids, NATO Sci. Series U, vol. 157, red. S.J. Rzoska, V. Zhelezny (Kluwer, Brussels 2004).
• [14] J.-P. Bouchard, G. Biroli, Phys. Rev. B 72, 064204 (2005).
• [15] N. Lacevic, F.W. Starr, T.B. Shroeder, S.C. Glotzer, J. Chem. Phys. 110, 7372 (2003).
• [16] S. Weinstein, R. Richert, Phys. Rev. B 75, 064302 (2007).
• [17] J. Małecki, J. Zioło, Chem. Phys. 35, 187 (1978).
• [18] S.J. Rzoska, J. Chrapeć, J. Zioło, Physica A 139, 569 (1986).
• [19] J. Chrapeć, S.J. Rzoska, Phys. Lett.. A139, 343 (1989).
• [20] S.J. Rzoska, Phys. Rev. E 48, 1136 (1993).
• [21] S.J. Rzoska, V. Degiorgio, M. Giardini, Phys. Rev. E 49, 5234 (1994).
• [22] A. Drozd-Rzoska, S.J. Rzoska, J. Zioło, liąuid Crystals 21, 273 (1996).
• [23] A. Drozd-Rzoska, S.J. Rzoska, K. Czupryński, Phys. Rev. E 61, 5355 (2000).
• [24] M.A. Anisimov, Critical Phenomena in Liquids and in Liquid Crystals (Nauka, Moscow 1987).
• [25] J. Goulon, J.L. Grafie, D.W. Oxtoby, J. Chem. Phys. 70, 4742 (1979).
• [26] J.S. Hoye, G. Stell, J. Chem. Phys. 81, 3200 (1984).
• [27] A. Onuki, M. Doi, Europhys. Lett. 17, 63 (1992).
• [28] R. Piazza, T. Bellini, V. Degiorgio, R.E. Goldstein, S. Leibler, R. Lipowsky, Phys. Rev. B 38, 7223 (1988).
• [29] W. Pyzuk, Europhys. Lett. 17, 339 (1992).
• [30] A. Drozd-Rzoska, S.J. Rzoska, M. Paluch, S. Pawlus, J. Zioło, P.G. Santangelo, C.M. Roland, K. Czupryński, R. Dąbrowski, Phys. Rev. E 71, 5234 (2005).
• [31] Handbook of Liquid Crystals, Vol. 1: Fundamentals, red. D. Demus, J. Goodby, G.W. Gray, H.W. Spiess, V. Vill (Springer Yerlag, Berlin, 1998).
• [32] P.G. de Gennes, J. Prost, The Physics of Liquid Crystals (Oxford Univ. Press., Oxford 1994); P.G. de Gennes, The Physics of Liquid Crystals (Oxford Univ. Press., Oxford 1974).
• [33] A. Drozd-Rzoska, S.J. Rzoska, J. Zioło, Phys. Rev. E 77, 041501 (2008).
• [34] H. Tanaka, Phys. Rev. E 62, 6968 (2000).
• [35] J. Hanus, Phys. Rev. 178, 420 (1969).