Poliuretany - Przegląd 60-letniego rozwoju ich syntezy i zastosowań

Król, P.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Poliuretany - Przegląd 60-letniego rozwoju ich syntezy i zastosowań

Autorzy

Król P.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

https://ichp.vot.pl/index.php/p

Identyfikatory

Warianty tytułu

Polyurethanes - a review of 60 years of their syntheses and applications

Języki publikacji

Abstrakty

W artykule stanowiącym przegląd literatury dotyczący rozwoju technologii z dziedziny poliuretanów (PUR) w ciągu 60. ostatnich lat omówiono zagadnienia, już dziś historyczne, związane z otrzymywaniem surowców - diizocyjanianów i dioli - oraz klasycznych wielkocząsteczkowych związków poliuretanowych, takich jak elastomery i pianki. Przedstawiono syntezę PUR metodą stopniowej poliaddycji wraz z jej modelowaniem kinetycznym a także proces reaktywnego formowania elastomerów poliuretanowych. Zaprezentowano najnowsze technologie obejmujące wytwarzanie ekologicznych wodnych klejów i lakierów PUR opartych na dyspersjach wodnych typu jonomerów oraz sposoby otrzymywania kopolimerów uretanowo-akrylowych i uretanowo-siloksanowych typu core-shell. Podano także kilka przykładów najnowszych zastosowań PUR (wytrzymałe mechanicznie nanokompozyty, biozgodne materiały medyczne lub ciekłokrystaliczne materiały dla elektroniki i optyki). Zasygnalizowano problem zagospodarowania odpadów poliuretanowych.

The article is a review of development of polyurethanes (PUR) technologies during past 60 years. The problems, now being historical, concerning the preparation of raw materials: diisocyanates and diols (Scheme A) and classical macromolecular polyurethane compounds such as elastomers or foams (Fig. 1, 6) were discussed. PUR synthesis via gradual polyaddition (Fig. 2, 3), its kinetic modeling (Fig. 4, Table 1) and the process of reactive molding of polyurethane elastomers (Fig. 5) were presented. The newest technologies concerning the preparation of ecological PUR adhesives and varnishes based on ionomer type aqueous dispersions and the methods of production of core-shell type urethane-acrylic or urethane-siloxane copolymers are described. Selected examples of new applications of PUR are given: mechanically stable nanocomposites, biocompatible materials for medicine, liquid crystalline materials for electronics and optics. The problem of PUR waste management was mentioned (Fig. 7).

Słowa kluczowe

poliuretany diizocyjanian poliole proces stopniowej poliaddycji metoda RIM jonomery modelowanie kinetyczne zastosowania odpady poliuretanowe

polyurethanes diisocyanates polyols gradual polyaddition process RIM method kinetic modeling ionomers applications polyurethane waste

Wydawca

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej

Czasopismo

Polimery

Rocznik

2009

Tom

T. 54, nr 7-8

Strony

489--500

Opis fizyczny

Bibliogr. 73 poz.

Twórcy

autor

Król P.

Politechnika Rzeszowska, Wydział Chemiczny, Zakład Technologii Tworzyw Sztucznych, ul. Powstańców Warszawy 6,35-959 Rzeszów, pkrol@prz.edu.pl

Bibliografia

[1] Bayer O.: Angew. Chem. 1947, A59, 257.
[2] Woods G.: „The ICI Polyurethanes Book", J. Wiley, Chichester, New York, Brisbane 1987.
[3] Wirpsza Z.: „Polyurethanes, Chemistry, Technology and Applications", Ellis Horwood, New York 1993.
[4] Oertel G.: „Polyurethane Handbook", Hanser Publishers, Mu-nich 1994.
[5] Praca zbiorowa: „The Polyurethanes Book" (red. Randall D., Lee S.), J. Wiley & Sons, Ltd. 2002.
[6] Olczyk W.: „Poliuretany", WNT, Warszawa 1968.
[7] Saunders J. H., Frisch K. C.: „Polyurethanes", tłum. roś. Izd. Chimia, 1968.
[8] Saunders J. H., Frisch K. C.: „Polyurethanes, Chemistry and Technology, Part I. Chemistry", Kriger Publ. Co., Malabar FL 1983.
[9] Wirpsza Z.: „Poliuretany. Chemia, technologia, zastosowanie", WNT, Warszawa 1991.
[10] Król P: Próg. Muter. Sci. 2007, 52, 915.
[11] Król P: „Linear Polyurethanes", Kroninklijke Brill NV Leiden, The Netherlands 2008.
[12] Pat. PRL 100 366 (1975).
[13] Szewczyk H., Dziwiński E., Król P: /. Chrom. 1988, 446,109.
[14] Pielichowski J., Król P: Polimery 1988, 33, 182.
[15] Łazarewicz T., Haponiuk J. T., Bałaś A.: e-polymers 2006, 1.
[16] Pawłowski P, Szymański A., Kozakiewicz J., Przybylski J., Rokicki G.: Przem. Chem. 2003, 82, 953.
[17] Rokicki G., Piotrowska A.: Poly-mer 2002, 43, 2927.
[18] Rokicki G., Piotrowska A., Kowalczyk T., Kozakiewicz J.: Polimery 1998, 43, 483.
[19] Pat. USA 5 849 947 (1998).
[20] Che B., Chuang S. S. C.: w monografii: „Catalyst of Organie Reaction" (red. Sowa J. R.), Taylor & Francis Group Boca Raton London, New York, Singapore 2005, str. 471—477.
[21] Morgan P. W.: /. Polym. Sci. C 1964,19,1075.
[22] Król P: /. Appl Polym. Sci. 1998, 69,169.
[23] Huang X. Y, Weiching Y, Sung P. S.: Makromolecules 1990, 23,390.
[24] Król P, Galina H., Kaczmarski K.: Macromol Theory Simul. 1999, 8, 129.
[25] Król P, Pilch-Pitera B.: Polymer 2003, 44, 5075.
[26] Król P, Chrząszcz R.: Polimery 1994, 39, 683.
[27] Król P, Pilch-Pitera B.: Polimery 2002, 47, 77.
[28] Suarez L. R: Int. Próg. Urethanes 1977, l, 122.
[29] Yaccari J. A.: Próg. Eng. (New York) 1978, 49, 33.
[30] Anonim: Reinf. Piast. 2005, 49, 6 oraz 2007, 51, 5.
[31] Datta J., Leszkowski K.: Polimery 2008, 53, 115.
[32] Soyert W., Hespe H.: Kunststoffe 1978, 68, 819.
[33] Hochtlen A.: Kunststoffe 1952, 42, 303.
[34] Sherman L. M.: /. Celi. Piast. 2006, 42,17.
[35] Zatorski W., Brzozowski Z. K., Łebek K.: Polimery 2005, 50, 689.
[36] Modesti M., Larenzetti A., Simioni F., Checcin M.: Polym. Degrad. Stab. 2001, 74, 475.
[37] Czupryński B., Liszkowska J., Paciorek-Sadowska J.: Polimery 2008, 53,133.
[38] Radha-krishnan B., Cloutet E., Cramail H.: Colloid. Polym. Sci. 2002, 280, 1122.
[39] Król P, Król B.: Polimery 2004, 49, 530.
[40] Król P, Król B., Pikus S., Kozak M.: Colloid. Polym. Sci. 2006, 285,169.
[41] Król P, Król B.: Polimery 2004, 49, 615.
[42] Król P, Król B.: Colloid. Polym. Sci. 2008, 286,1111 i 1243.
[43] Król P, Król B.: Colloid. Polym. Sci. 2008, w druku.
[44] Król P, Król B., Pikus S., Skrzypiec K.: Colloid Surf. A 2005, 259, 35.
[45] Dai J. B., Zhang X. Y, Cha J., Bai C. Y: J. Coat. Technol. Res. 2007, 4, 283.
[46] Kozakiewicz J., Koncka-Foland A., Skarżyński J., Sobczak J. W., Zielecka M.: Surf. Coat. Int. B. Coat. Trans. 2006, 89, 31.
[47] Kozakiewicz J., Zielecka M., Koncka-Foland A., Bujnowska E., Szulc A.: Polimery 2006, 51,124.
[48] Król P, Byczyń-ski Ł.: Przem. Chem. 2007, 86, 643.
[49] Król P, Byczyński Ł.: J. Appl. Polym. Sci. 2008, 110, 3488.
[50] Kim B. K., Tharanikkkasu K., Lee J. S.: Colloid Polym. Sci. 1999, 277, 285.
[51] Paabo M., Levin B. C.: Fire Mater. 1987,11,1.
[52] Levchik S. V., Well E. D.: Polym. Int. 2004, 53, 1585.
[53] Heneczkowski M., Galina H.: Polimery 2002, 47,523.
[54] Prociak A., Pielichowski J.: Przem. Chem. 2003, 82, 951.
[55] Nikje M. M. A., Nikrah M.: J. Macromol. Sci. Part A.: Pure Appl. Chem. 2007, 44, 613.
[56] Datta J., Rohn M.: Polimery 2007, 52, 579.
[57] Datta J., Janicka M.: Przem. Chem. 2007, 86, 624.
[58] Datta J., Pniewska K.: Polimery 2008, 53, 27.
[59] Pielichowski K., Njuguna J., Janowski B., Pielichowski J.: Adv. Polym. Sci 2006, 201, 225.
[60] Janowski B., Pielichowski K.: Polimery 2008, 53, 87.
[61] Turri S., Alborghetti L., Levi M.: J. Polym. Res. 2008,15, 365.
[62] Kozlowski R., Hassan M. A., Obidziń-ski B., Shehata A. B., Amer M.: Polym. Piast. Technol. Eng. 2008,47, nr 9,902.
[63] Njuguna J., Pielichowski K., Desai S.: Polym. Adv. Technol. 2008, 19, 947.
[64] Reisfeld R.: Polimery 2006, 51, 95.
[65] Yohra V., Suresh S., Ponrathnam S., Rajan C. R., Rau L, Kajzar R: Nonlinear Optics Qantum Optics 2005,33,285.
[66] Takahata K., Gianchan-dani Y. B.: Sensors 2008,8,2317.
[67] Bagheri M., Pourmoazzen Z.: React. Funct. Polym. 2008, 68, 507.
[68] Barnes K., Liang J., Worley S. D., Lee J., Broughton R. M., Huang T. S.: J. Appl Polym. Sci 2007,105, 2306.
[69] Hasirci N., Ayse Aksoy E.: High Perform. Polym. 2007, 19, 621.
[70] Craciunescu O., Lunu M., Zarnescu O., Gaspar A., Moidovan L.: Materiale Plastice 2008, 45,163.
[71] Adhikari R., Gunatillake P. A., Griffiths L, Tatai L., Wickramaratha M., Houshyar S., Moore T., Carbone T.: Biomaterials 2008, 29, 3762.
[72] Hsu C.-H.: Biomed. Eng. Appl. Basic Commun. 2006, 18, 13.
[73] Dabagh M., Abdekhodale M. J., Khorasani M. T.: J. Appl. Polym. Sci. 2005, 98, 758.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BAT4-0007-0001