Wpływ kwasu butanotetrakarboksylowego i chitozanu na właściwości bezformaldehydowej apretury tkanin bawełnianych

• Autorzy: Hehn Z. , Gawdzik A. , Sajewicz J.

Warianty tytułu

EN

Effects of butanetetracarboxylic acid and chitosan on the properties of formaldehyde free finish for cotton fabrics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Określono wpływ dodatku kwasu butanotetrakarboksylowego (kwasu BTK) w ilości do 40 kg/m3 i chitozanu w ilości do 5 kg/m3 na właściwości aplikacyjne kąpieli do apreturowania opartych na produktach otrzymanych w reakcji kwasu cytrynowego z estrami etylowymi dikwasów alifatycznych o krótkich łańcuchach ["Dimal MC", wzór (I)]. Apretura oparta na "Dimalu" zmodyfikowanym kwasem BTK pod wpływem chitozanu staje się skuteczniejsza w nadawaniu właściwości odprężnych (niemnących) impregnowanej tkaninie. Dodatek chitozanu powoduje też polepszenie przeciwkurczliwych właściwości tkanin (spadek kurczliwości). Najlepsze wyniki osiągnięto stosując kąpiele impregnacyjne zawierające 1,2 kg chitozanu/1 m3 kąpieli. Wprowadzenie do kąpieli umiarkowanej ilości (0,3-1,2 kg/m3) hydrofobowego chitozanu zmniejsza, lecz tylko w niewielkim stopniu, zwilżalność tkaniny. Obecność w kąpieli impregnacyjnej kwasu BTK, a także chitozanu, nie zmienia, praktycznie biorąc, wodochłonności.

EN

The effects of butanetetracarboxylic acid (BTK acid) in amount up to 40 kg/m3 and chitosan in amount up to 5 kg/m3 on application properties of finish baths were determined. The baths were based on the products of the reaction of citric acid with ethyl esters of short-chain aliphatic diacids [Dimal MC, Formula (I)]. The finish based on BTK acid modified Dimal MC more efficiently gives the fabric wrinkle resistance in the presence of chitosan (Fig. 1). Addition of chitosan improves also shrinkproof performance of the fabrics (shrinkage decrease - Fig. 2). The best results were obtained for the impregnation bath containing chitosan in concentration of 1.2 kg/m3. Introduction of hydrophobic chitosan into the bath in amount 0.3-1.2 m3 decreases slightly wettability of the fabrics. The presence of both BTK acid and chitosan in the bath practically does not change water absorbability of the fabric.

Słowa kluczowe

PL

chitozan; kwas BTK; tkaniny bawełniane; kąpiel impregnacyjna; kwas butanotetrakarboksylowy; właściwości odprężne; właściwości przeciwkurczliwe

EN

chitosan; butanetetracarboxylic acid; cotton fabrics; impregnation bath; creaseproff properties; shrinkproof properties

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej
• Czasopismo: Polimery
• Rocznik: 2005
• Tom: T. 50, nr 6
• Strony: 463--467
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Hehn Z.

• Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", ul. Energetyków 9, 47-225 Kędzierzyn-Koźle

autor

Gawdzik A.

• Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", ul. Energetyków 9, 47-225 Kędzierzyn-Koźle

autor

Sajewicz J.

• Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", ul. Energetyków 9, 47-225 Kędzierzyn-Koźle

Bibliografia

• 1. Jackiewicz-Kozanecka L.: „Chemiczne podstawy apretur szlachetnych”, WNT, Warszawa 1985.
• 2. „IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risk to Humans. Overall Evolution of Carcinogeniciti: An Updating of IARC Monographs”, t. 1-42, supl. 7. Lyon 1987.
• 3. Dziennik Ustaw 1996, nr 121, poz. 571.
• 4. Welch M. C.: Text. Res. J. 1985, 58, nr 8, 480.
• 5. Yamamoto K.: Text. Res. J. 1982, 57, nr 6, 357.
• 6. Pat. Europ. 572 923 (1993).
• 7. Welch M. C.: Text. Chem. Color. 1989, 21, nr 2, 13.
• 8. Welch M. C.: Text. Chem. Color. 1997, 48, nr 1—2, 113.
• 9. Vocina B.: Fibres Text. East. Europe 1996, 4, nr 1, 69.
• 10. Yang Y. Li. S.: J. Text. Inst. 1993, 84, nr 8, 638.
• 11. Welch M. C.: American Dystuff Report 1994, nr 12, 28.
• 12. Hehn Z., Sajewicz J.: Przem. Chem. 1999, 78, nr 2, 60.
• 13. Welch M. C. Text. Chem. Color. 1997, 29, nr 3, 21.
• 14. Hehn Z., Sajewicz J.: Przem. Chem. 2001, 80, nr 2, 68.
• 15. Hehn Z.: Projekt badawczy T09E 032 16 ICSO, 1999.
• 16. Struszczyk M. H.: Polimery 2002, 47, 316, 396, 619.
• 17. Bodek K. H.: Polimery 2004, 49, 29.
• 18. Knittel D.: Textilveredlung 1998, 33, nr 3/4, 67.
• 19. Daly W. H.: Fibr. Text. East. Europe 1997, 3, nr 18, 22.