Ewolucja metamorficzna skał rejonu Błyszcza (Masyw Bystrej, Tatry Zachodnie)

• Autorzy: Piwkowski R. , Gawęda A.

Warianty tytułu

EN

Metamorphic evolution of rocks from Mt Błyszcz (Bystra Massif), Western Tatra Mts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W masywie Błyszcza-Bystrej w Tatrach Zachodnich stwierdzono występowanie sześciu odmian petrograficznych skał metamorficznych. Są to: gnejsy amfibolowo-biotytowe, gnejsy plagioklazowo-biotytowe, gnejsy plagioklazowo-muskowitowe, gnejsy dwułyszczykowe, leukognejsy i migmatyty. Przeprowadzone analizy geochemiczne skał oraz ich minerałów pozwoliły określić ścieżkę metamorfizmu badanych skał. Główny udokumentowany etap metamorfizmu to zakres ciśnień 4-5 kbar przy temperaturach rzędu 710-730°C. Wcześniejsze (niżejtemperaturowe) przeobrażenia uległy przypuszczalnie częściowemu zatarciu, a jedynym dowodem na ich istnienie jest obecność reliktów staurolitu. Późniejsza izotermiczna dekompresja, wywołana iniekcją żył granitowych i tworzeniem się migmatytu dzikiego spotęgowała dominację czynnika temperaturowego w historii metamorfizmu badanego obszaru. Przeprowadzone analizy chemiczne pozwoliły stwierdzić, iż większość skał metamorficznych rejonu Błyszcza miała osadowy (pelitowo-psamitowy) protolit. Wyjątkiem jest gnejs amfibolowo-biotytowy, stanowiący zmetamorfizowany andezyt. W toku badań strukturalnych stwierdzono różnice w układzie foliacji oraz przebiegu głównej osi strukturalnej względem sąsiadujących obszarów. W połączeniu z tektonicznym charakterem granic omawianego masywu oraz odmiennym niż dla skał metamorficznych wschodniej części Doliny Kościeliskiej przebiegiem ścieżki P-T, cechy te sugerują odrębny charakter kompleksu metamorficznego Błyszcza-Bystrej.

EN

In the Western Tatra Mts, the Błyszcz-Bystra Massif is the highest point in the Main Ridge of the Upper Kościeliska Valley. This massif is built of metamorphic rocks intercalated by subordinate concordant granitic veins. In the Błyszcz area, six petrographical varieties of metamorphic rocks could be distinguished: amphibole-biotite gneisses, plagioclase-biotite gneisses, plagioclase-muscovite gneisses, two-mica gneisses, leucogneisses and migmatites. On the basis of mineral parageneses and geochemistry of the mineral constituents, as well as the geochemical characteristcs of whole-rocks samples, one could establish the pressure-temperature changes (P-T path) during the Błyszcz area evolution. The first stage, documented in the investigated rocks, was delimited as: 4-5 kbar of pressure and 710-730°C. The presence of staurolite relics indicates the lower temperature range, within the stability field of that mineral, but that older stage in highly obliterated. The almost isothermal decompression, induced by granitic veins intrusion and wild migmatite formation, shifted the stability field to about 2 kbar of pressure at the temperature of 700°C (second stage). The retrogressive changes (third stage) occured according to mineral reaction: Tsch + Pl + H2O Ű Ep + Chl + Q, what is a typical paragenesis of the greenschist facies condition. The chemical analyses showed that most of the metamorphic rocks under consideration were metapelite-metapsammite in origin. The only exception is amphibole-biotite gneiss, having the geochemical features of metamorphosed andesite. The structural analyses showed some differences in foliation and main structural axis arrangements in Błyszcz Massif, when compared with the surrounding areas. Moreover, the individuality of the massif is expressed by its tectonic borders on E and W and P-T path different (T-dominated) from the other areas of Upper Kościeliska Valley.

Słowa kluczowe

PL

skały metamorficzne; Tatry Zachodnie

EN

metamorphic evolution; crystalline rocks; Tatra Mts.

• Wydawca: Instytut Nauk Geologicznych PAN
• Czasopismo: Studia Geologica Polonica
• Rocznik: 1998
• Tom: Vol. 111
• Strony: 137--154

Twórcy

autor

Piwkowski R.

autor

Gawęda A.

• Department of Earth Sciences, Silesian University, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec, Poland,