New data on Caledonian, Alpine-style folding in the Holy Cross Mts., Poland

• Autorzy: Znosko J.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

There has been a century-long debate on the nature of the major orogeny in the Holy Cross Mts. Some research workers consider that they were folded during the Variscan orogeny, and that Caledonian movements were responsible only for the formation of mesostructures. Others provide evidence for great folding movements and detachments, suggesting that strong Caledonian compression formed or "squeezed out" Ordovician-Silurian synclines; they consider Variscan deformation to be of platform-type. Laramide and Late Alpine platform-type faults also deformed the Holy Cross Mts. Ordovician haematites show 3 generations of folds in the Brzeziny Syncline, showing it to be over 250 m in amplitude. This structure is thus not a mesostructure but a large-scale structure formed as a result of orogenic compression. The Devonian-Carboniferous cover shows a platform tectonic style. Differences in style between the folded Cambro-Silurian basement and the unconformably overlying Devonian-Carboniferous sedimentary cover are great and cannot be explained in terms of different rock competence. These tectonic relationships are supported by borehole and geophysical evidence. The Caledonian faulting style is identical in the southern part of the Holy Cross Mts. and the northern Łysogóry area. Laramide and Late Alpine stresses are likely related to Atlantic ocean-floor spreading; stresses acting on the crystalline margin of the East European Craton rejuvenated tectonic lineaments in the Holy Cross Mts. and deformed the Devonian-Cenozoic cover throughout the Polish Lowlands.

Słowa kluczowe

EN

Caledonian folding; Cambrian; Ordovician; Brzeziny Syncline; Devonian-Cenozoic platform cover

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Geological Quarterly
• Rocznik: 2001
• Tom: Vol. 45, No 2
• Strony: 155--164
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys.

Twórcy

autor

Znosko J.

• Polish Geological Institute, Rakowiecka 4, PL-00-975 Warszawa, Poland

Bibliografia

• 1. CHLEBOWSKI R. (1971) - Petrography of the Ordovician deposits of the Bardo syncline in the southern part of the Świętokrzyskie Mts (in Polish with English summary). Arch. Miner., 29 (1/2): 193-304.
• 2. CZARNOCKI J. (1919) - Stratygrafia i tektonika Gór Świętokrzyskich. Pr. Tow. Nauk. Warsz., 28: 1-172.
• 3. CZARNOCKI J. (1938) - Ogólna mapa geologiczna Polski 1:100 000. Sheet 4 - Kielce.
• 4. CZARNOCKI J. (1939) - Sprawozdanie z badań terenowych wykonanych w Górach Świętokrzyskich w 1938 r. Biul. Państw. Inst. Geol., 15: 1-44.
• 5. CZARNOCKI J. (1950) - Przeglądowa Mapa Geologiczna Polski 1:300 000, sheet Kielce, ed. B.
• 6. DADLEZ R., KOWALCZEWSKI Z. and ZNOSKO J. (1994) - Some key problems of the pre-Permian tectonics of Poland. Geol. Quart., 38 (2): 169-190.
• 7. KARACZUN K., KARACZUN M., BILIŃSKA M. and UHRYNOWSKI A. (1978) - Mapa Magnetyczna Polski 1:500 000. Inst. Geol. Warszawa.
• 8. KOWALCZEWSKI Z. (2000) - Litostratygrafia, paleogeografia, facje i tektonika kambru świętokrzysko-nidziańskiego (zagadnienia podstawowe i stan ich znajomości). Pr. Inst. Geogr. WSP w Kielcach, 4: 7-66.
• 9. KOWALCZEWSKI Z. and DADLEZ R. (1996) - Tectonics of the Cambrian in the Wiśniówka area (Holy Cross Mts., Central Poland). Geol. Quart., 40 (1): 23-46.
• 10. KOWALCZEWSKI Z., JAWOROWSKI K. and KULETA M. (1998) - Klonów Beds (uppermost Silurian-?lowermost Devonian) and the problem of Caledonian deformations in the Holy Cross Mts. Geol. Quart., 42 (4): 341-378.
• 11. KRÓLIKOWSKI C. and PETECKI Z. (1995) - Atlas Grawimetryczny Polski 1:500 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• 12. MALEC J. (1990) - Profil górnego syluru i dolnego dewonu z północnej części Kielc w aspekcie regionalnym. Kwart. Geol., 34 (4): 778-779.
• 13. MALEC J. (1991) - Szarogłazy niewachlowskie w profilu górnego syluru regionu południowego Gór Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 35 (2): 284-285.
• 14. MALEC J. (1993) - Upper Silurian and Lower Devonian in the western Holy Cross Mts. Geol. Quart., 37 (4): 501-536.
• 15. MIECZYSŁAWSKI A. (1962) - Opracowanie geologiczne wyników badań wystąpień hematytu w rejonie Brzezin k/Kielc. Przeds. Geol. w Kielcach, Zakł. Złóż Rud Żelaza Częstochowa. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol.: 1-64.
• 16. MIZERSKI W. (1995) - Geotectonic evolution on the Holy Cross Mts. in Central Poland. Biul. Państw. Inst. Geol., 372: 5-47.
• 17. NOWAK J. (1928) - La nature et röle des plissements hercyniens en Pologne. In: XIV Congr. Geol. Intern. Madrid 1926. C.r. Fsc. 3 Madrid 1928: 1077-1083, m. 1, tabl. 4.
• 18. ORŁOWSKI S. and MIZERSKI W. (1998) - New data on the Cambrian of the Chęciny Anticline (Holy Cross Mts, Central Poland) (in Polish with English summary). Prz. Geol., 46 (3): 278-282.
• 19. RACKI G. and ZAPAŚNIK T. (1979) - Some remarks on the tectonics of Devonian rocks in the Gałęzice syncline (in Polish with English sum¬mary). Prz. Geol., 27 (3): 154-158.
• 20. RÜHLE E. ed. (1972) - Mapa Geologiczna Polski bez Utworów Kenozoicznych 1:500 000. Inst. Geol. Warszawa.
• 21. STILLE (1924) - Grundfragen der vergleichenden Tektonik. Verl. Bornträger.
• 22. STUPNICKA E. (1972) - Tectonic of the SW margins of the Holy Cross Mts (in Polish with English summary). Biul. Geol. Wydz. Geol. UW, 14: 21-109.
• 23. STUPNICKA E. and PRZYBYŁOWICZ T. (1998) - Hipothetical massif north of the Holy Cross Mts and the Upper Silurian of the Bronkowice Anticline (in Polish with English summary). Prz. Geol., 46 (9/1): 836-844.
• 24. TOMCZYK H. and TURNAU-MORAWSKA M. (1964) - Stratigraphy and petrography of the Ordovician in Brzeziny near Morawica (in Polish with English summary). Acta Geol. Pol., 14 (4): 501-546.
• 25. TOMCZYKOWA E. (1968) - Stratratigraphy of the uppermost Cambrian deposits in the Świętokrzyskie Mountains (in Polish with English summary). Pr. Inst. Geol., 54.
• 26. ZNOSKO J. (1996a) - Tectonic style of the Early Palaeozoic sequences in the Holy Cross Mountains. Geol. Quart., 40 (1): 1-22.
• 27. ZNOSKO J. (1996b) - Styl strukturalny skał kambro-syluru Gór Świętokrzyskich. Pol. Tow. Geol. Oddz. Poznań, 5: 65-70.
• 28. ZNOSKO J. (1999) - Etapy ewolucji tektonicznej Gór Świętokrzyskich. Posiedz. Nauk. Państw. Inst. Geol., 55 (7): 5-8.