BMAA i inne neurotoksyny cyjanobakterii

• Autorzy: Błaszczyk A. , Mazur-Marzec H.

Warianty tytułu

EN

BMAA and other cyanobacterial neurotoxins

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Cyjanobakterie są bogatym źródłem związków biologicznie aktywnych. Wiele z nich znalazło praktyczne zastosowanie w medycynie, kosmetyce i rolnictwie. Te same organizmy produkują również metabolity wtórne o działaniu toksycznym. Należą do nich hepatotoksyny, dermatotoksyny oraz neurotoksyny. Neurotoksyny (anatoksyny i saksitoksyny), ze względu na niską wartość dawki letalnej należą do najsilniejszych toksyn naturalnych. Do niedawna sądzono, że zakwity cyjanobakterii produkujących związki o działaniu neurotoksycznym występują znacznie rzadziej niż zakwity gatunków produkujących hepatotoksyny. Ostatnio jednak odkryto, u wielu cyjanobakterii, obecność neurotoksycznego aminokwasu BMAA (ß-Nmetyloamino- L-alanina). Przypuszcza się, że związany jest on z przypadkami choroby Alzheimera zarejestrowanymi w Kanadzie.

EN

Cyanobacteria are a rich source of biologically active compounds. Many of them have been practically used in medicine, cosmetics and agriculture industries. The same organisms also produce secondary metabolites that act as toxins. This group of toxins consists from hepatotoxins, dermatotoxins,and neurotoxins. Due to low lethal dose value the neurotoxins (anatoxins and saxitoxins) are considered to be the most toxic natural substances. Until recently, it has been thought that cyanobacteria species producing compounds with neurotoxic properties occur considerably more rarely than blooms of species producing hepatotoxins. However, in many cyanobacteria the presence of neurotoxic BMAA (ß-N-methylamine-Lalanine) has been lately discovered. It is supposed that BMAA may be related to Alzheimer disease cases recorded in Canada.

Słowa kluczowe

PL

cyjanotoksyny; neurotoksyny; anatoksyna-a; BMAA; saksitoksyny

EN

cyanotoxins; neurotoxins; anatoxin-a; BMAA; saxitoxins

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej
• Czasopismo: Polish Hyperbaric Research
• Rocznik: 2006
• Tom: Nr 4(17)
• Strony: 7--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz.

Twórcy

autor

Błaszczyk A.

autor

Mazur-Marzec H.

• Uniwersytet Gdański Instytut Oceanografii Zakład Biologii i Ekologii Morza, Regionalne Centrum Sinicowe, Gdynia, al. Piłsudskiego 46,

Bibliografia

• 1. Anderson D.M., Czerwone przypływy. Październik: 60-67, Świat Nauki, 1994.
• 2. Carmichael W.W., Toksyny cyjanobakterii. Marzec: 32-39, Świat Nauki, 1994.
• 3. Carmichael W.W, Biggs, D.F, Gorham P.R., Toxicology and pharmacological action of Anabaena flos-aquae toxin. 187: 542-544, Science, 1977.
• 4. Cox P.A., Banack S.A., Murch S.J., Biomagnification of cyanobacterial neurotoxins and neurodegenerative disease among the Chamorro people of Guam. 23: 13380-13383, PNAS, 2003.
• 5. Cox P.A., Banack S.A., Murch S.J., Rasmussen U., Tien G., Bidigare R.R., Metcalf J.S., Morrison F.L., Codd G.A., Bergman B., Diverse taxa of cyanobacteria produce β-N-methylamino-L-alanine, a neurotoxic amino acid. 14: 5074-5078, PNAS, 2005.
• 6. Falconer I.A., An overview of problems caused by toxic blue-green algae (cyanobacteria) in drinking and recreational water. 14: 5-12, Environmental Toxicology, 1999.
• 7. Hall W.T.K., McGavin M.D. Clinical and neuropathological changes in cattle eating the leaves of Macrozamia lucida and Bowenia serrulata. 5: 26-34, 1968.
• 8. Hallegraeff G.M. A review of harmful algal blooms and their apparent global increase. 32: 79-99, Phycologia, 1993.
• 9. James K.J., Furey A., Sherlock I.R., Stack M A., Twohig M., Caudwell F.B. Skulberg O.M., Sensitive determination of anatoxin-a, homoanatoxin-a and their degradation products by liquid chromatography with fluorimetric detection. 798: 149-157, Journal of Chromatography A, 1998.
• 10. Krienitz L., Ballot A., Kokut K., Wiegand C., Putz S., Metcalf J.S., Codd G.A., Pflugmacher S., Contribution of hot spring cyanobacteria to the mysterious deaths of Lesser Flamingos at Lake Bogoria, Kenya. 43: 141-148, Microbiology Ecology, 2003.
• 11. Mahmood N.A., Carmichael W.W.,The pharmacology of anatoxin-a(s), a neurotoxin produced by the freshwater cyanobacterium Anabaena flos-aquae NRC 525-17. 24: 425-434, Toxicon, 1986.
• 12. Mazur-Marzec H., Characterization of phycotoxins produced by cyanobacteria. 35: 87-109, Oceanological and Hydrobiological Studies, 2006.
• 13. Murch S.J., Cox P.A., Banack S.A., A mechanism for slow release of biomagnified cyanobacterial neurotoxins and neurodegenerative disease in Guam. 33: 12228-12231, PNAS, 2004.
• 14. Negri A.P., Jones G.J., Bioaccumulation of paralytic shellfish poisoning (PSP) toxins from the cyanobacterium Anabaena circinalis by the freshwater mussel Alathyria condola. 33: 667-678, Toxicon, 1995.
• 15. Osek J., Wieczorek K., Tatarczak M., Morskie biotoksyny – potencjalne zagrożenie zdrowia człowieka. 62: 370-373, Medycyna Weterynaryjna, 2006.
• 16. Pybus M.J., Hobson D.P., Onderka D.K., Mass mortality of bats due to probable blue-green algal toxicity. 22: 449-450 Journal of Wildlife Diseases, 1986.
• 17. Sivonen K., Freshwater Cyanobacterial Neurotoxins: Ecobiology, Chemistry and Detection. Seafood and freshwater toxins, 567-583, 2000.