Informacja i technologia - społeczne uwarunkowania zmian organizacyjnych w perspektywie systemów racjonalnych, naturalnych i socjotechnicznych

• Autorzy: Golonka K.

Warianty tytułu

EN

Information technology (IT) employment in organization is an essential factor which influences such organizational areas, as social relations, organizational structures, management and range of control

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wykorzystanie technologii informacyjnej w organizacji jest istotnym czynnikiem zmian wpływającym na takie obszary funkcjonowania organizacji, jak relacje społeczne, struktura organizacyjna, sposób zarządzania, zakres kontroli. Jak wynika z przedstawionych w artykule badań, wpływ ten jest różnorodny, a konsekwencje wykorzystania IT niejednokrotnie całkowicie przeciwstawne i sprzeczne z początkowymi założeniami. Perspektywa systemów racjonalnych, naturalnych i socjotechnicznych, pozwala częściowo zrozumieć z czego wynikają te różnice, oraz dlaczego nie sprawdzają się logiczne założenia i przewidywania. Pierwsze dwa systemy akcentują cel działań organizacyjnych - w systemie racjonalnym jest to efektywność, w systemie naturalnym - rozwój. Model socjotechniczny akcentuje złożoność organizacji i współzależność wielu jej elementów wynikających z charakterystyki środowiska społecznego i technologicznego. Jak wynika z analizy wyników badań inwestycja w rozwój technologii informacyjnej w organizacji nie jest sposobem na bezpośrednie zwiększenie produktywności (tzw. paradoks produktywności), jeśli nie pociągnie za sobą wielu zmian organizacyjnych, które mogą determinować rozwój i wykorzystanie potencjału technologii informacyjnej. Analiza tych zjawisk w odniesieniu do wpływów technologii informacyjnej na organizację prowadzi do konieczności przyjęcia szerokiej perspektywy badawczej.

EN

Research results, presented in this article, indicate that IT influence is complex and the consequences of IT use can be entirely opposed and contradicted to the initial foundation, The perspectives of rational, natural and sociotechnical systems allow to understand these differences and why the logical foundation and expectations can not be implemented. Two first systems emphasize the aim of organizational functioning-in the relation system - efficiency, in the natural system - development. The sociotechnical model emphasizes organizational complexity and intercorrelations of many elements arising from social and technical characteristics. Many research analysis show that the investment to IT is not a solution to obtain productivity growth unless it is connected with many other organizational changes which can determine the development and the employment of IT potential. Analysis of these phenomena leads to the necessity of considering wide research perspective.

Słowa kluczowe

PL

technologie informacyjne; organizacja; funkcjonowanie

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Informacji Naukowej
• Czasopismo: PTINT Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 14, nr 1
• Strony: 3--11
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys.

Twórcy

autor

Golonka K.

• Instytut Psychologii Stosowanej. Uniwersytet Jagielloński, 31-056 Kraków, ul. Józefa 19

Bibliografia

• [1] Agres C., Edberg D., Igbaria M.: Transformation to Virtual Societies: Forces and Issues. „The Information Society" 1998 v. 14 s. 71-82.
• [2] Aronsson G.: Changed Qualification Demands in Computer-Mediated Work. „Applied Psychology: An International Review" 1989 v.38 s. 57-71.
• [3] Attewell P.: Research on Information Technology Impacts. „Fostering Research on the Economic and Social Impacts of Information Technology" Washington, 1998.
• [4] Brynjolfsson, E.: The Productivity Paradox of Information Technology: the relationship between Information technology and productivity. „Communications of the ACM" 1993 v.36 (12) s. 66-77.
• [5] Eason K.: Information Technology and Organizational Change. London 1990.
• [6] Fincham R., Rhodes P.S.: The Individual, Work and Organization: Behavioural Studies for Business and Management. Oxford 1998.
• [7] Grant R., Higgins C.: The Impact of Computerized Performance Monitoring on Seruice Work: Testinga Causal Model. „Information Systems Research" 1991 v. 2(2) s.116-141.
• [8] Griffin R.W.: Podstawy zarządzania organizacjami. Warszawa 1999.
• [9] Kling R.: Computerization and Controversy: Value Conflicts and Social Choice. San Diego 1996.
• [10] Kling R.: Computerization and Social Transformation. „Science, Technology and Human Values" 1991v. 16(3), s.342-367.
• [11] Kling R., Jewett T.: The Social design of Worklife with Computers and Networks: An Open Natural Systems Perspective. „Advances in Computers" 1994 v.39 s. 239-293.
• [12] Laudon K.C., Marr K.L.: Information Technology and Occupational Structure. Conference on Information Systems; http://hsb.baylor.edu/ramsower/acis/papers/laudon.htm, 1995.
• [13] Markus L.M.: Finding a 'Happy Medium': The Explaining the Negative Effects of Electronic Communication on Social Life at Work. „ACM Transactions on Information Systems" 1994 v. 2(12) s. 119-149.
• [14] Matczewski A., Rychlicka A.: Praca w sieci a procesy innowacyjne. „Zagadnienia Naukoznawstwa" 1997 z. 3(133) s. 277-292.
• [15] Morgan G.: Obrazy organizacji. Warszawa 1997.
• [16] Morton M. S.: Information Technology & Organizational Transformation. New York 1991.
• [17] Orlikowski W.: Learning from Notes: Organizational Issues in Groupware Implementation. „Information Society" 1993 v. 9(3) s. 237-250.
• [18] Phelps R., Mok M.: Managing the risks of intranet implementation: an empirical study of user satisfaction. „Journal of Information Technology" 1999 v. 14 s. 39-52.
• [19] Reid F.J.M., Malinek V., Stott C.J.T., Evans J.: The messaging threshold in computer - mediated communication. „Ergonomics" 1996 v.39 (8) s. 1017-1037.
• [20] Rierdan J.: Internt-Depression Link? „American Psychologist" 1999, v. 54/9 s. 781-782.
• [21] Scott R.W.: Organizations: Rational, Natural and Open Systems. New York 1987.
• [22] Shapiro J.S.: Loneliness: Paradox or Artifact? „American Psychologist" 1999 v. 54/9 s. 782-783.
• [23] Silverman T.: Internet and Relational Theory. „American Psychologist" 1999 v. 54/9 s. 780-781.