Ocena sposobu żywienia dzieci i młodzieży zamieszkałych w wybranych domach dziecka z terenu Górnego Śląska

• Autorzy: Szczepańska E. , Przeliorz M.

Warianty tytułu

EN

Evaluating the way children and adolescents living in selected orphanages in Upper Silesia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Populacja dzieci i młodzieży jest grupą najbardziej narażoną na wpływ negatywnych skutków nieprawidłowego żywienia. Dom Dziecka, jako instytucja zastępująca dom rodzinny, powinna mieć swój znaczący udział w zakresie kształtowania i umacniania prawidłowych wzorców prozdrowotnych, w tym także żywieniowych. Celem pracy była ocena wartości energetycznej i odżywczej jadłospisów realizowanych w wybranych Domach Dziecka na terenie Górnego Śląska oraz ocena różnic pomiędzy wartością odżywczą jadłospisów realizowanych wiosną i jesienią. Badania przeprowadzono w 8 domach dziecka w Katowicach, Bytomiu, Gliwicach i Chorzowie. W badanych Domach Dziecka przebywało łącznie 305 dzieci, w tym 153 dziewczynki i 152 chłopców. Badanie obejmowało analizę jadłospisów z 10 dni. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że wartość energetyczna jadłospisów realizowanych w domach dziecka jest nieco wyższa, niż wskazują zalecenia żywieniowe, średnio o 14,3% w sezonie wiosennym oraz 13,5% w sezonie jesiennym. Ponadto jadłospisy charakteryzowały się znacznym przekroczeniem ilości białka (odpowiednio o 92,6% i 90,5%), niewielkim przekroczeniem tłuszczu (11,6% i 13%), natomiast zawartość węglowodanów była zgodna z zaleceniami. Analiza uzyskanych wyników nie wykazała istotnych statystycznie różnic pomiędzy wartością energetyczną i odżywczą jadłospisów realizowanych w obu sezonach. Ocena wartości energetycznej i odżywczej jadłospisów realizowanych w badanych domach dziecka na terenie Górnego Śląska wskazuje na występowanie nieprawidłowości. Stwierdzone nieprawidłowości wskazują na konieczność prowadzenia edukacji żywieniowej w zakresie upowszechniania zasad planowania posiłków w domach dziecka.

EN

Children and youth are the population that is the most vulnerable to the negative effects of improper nutrition. An orphanage as an institution acts as a substitute for the family home and thus should play a significant role in shaping and strengthening of proper eating habits. The aim of the study was to evaluate the food energy and nutritional values of the menus served in selected orphanages in Upper Silesia and an estimation of the differences between the nutritional value of the menus served in springtime and in autumn. The study was carried out in 8 orphanages in Katowice, Bytom, Gliwice, and Chorzów, where all together 305 children resided including 153 girls and 152 boys. The study included an analysis of the ten-day menus. On the grounds of the results, it had been ascertained that the food energy value of the menus served in the orphanages was slightly higher than showed by the dietary recommendations, on average about 14.3% in springtime, and 13.5% in autumn. Moreover the menus were characterized by a significant transgression in the amount of protein (92.6% and 90.5% respectively), a slight transgression in the amount of fat (11.6% and 13%). However, the amount of carbohydrates was in accordance with the recommendations. The analysis of the results did not show a statistically significant difference between the food energy and nutritional values of the menus served in both seasons. The estimation of the food energy and nutritional values of the menus served in the selected orphanages in Upper Silesia indicates the appearance of irregularities. The irregularities necessitate the implementation of education as regards nutrition and meal planning in the orphanages.

Słowa kluczowe

PL

dom dziecka; odżywianie; wartość odżywcza; młodzież

EN

orphanage; nutrition; dietary intake; adolescents

• Wydawca: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
• Czasopismo: Journal of Ecology and Health
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 16, nr 4
• Strony: 204--208
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz.

Twórcy

autor

Szczepańska E.

autor

Przeliorz M.

• Zakład Żywienia Człowieka, Wydział Zdrowia Publicznego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, 41-908 Zabrze-Rokitnica, ul. Jordana 19

Bibliografia

• [1] World Health Organization. World Health Report 2002: Reducing Risks, Promoting Healthy Life. WHO, Geneva 2002.
• [2] World Health Organization. The European health report 2005. Public health action for healthier children and populations. Regional Office for Europe. WHO Copenhagen 2005.
• [3] Dłużniewska K.: Wpływ żywienia na stan zdrowia i rozwój dzieci: współczesne poglądy a wyniki 50 lat obserwacji odżywienia szkolnych dzieci w południowo-wschodniej Polsce. Probl Hig 2000; 69:30-41.
• [4] Jarosz M, Bułhak-Jachymczyk B, (red.): Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
• [5] Waszkiewicz L., Rogowska J.: Racjonalne żywienie w aspekcie zarządzania własnym zdrowiem a efekty uczenia się. [W:] Rola i zadania medycyny społecznej u progu XXI wieku: 8 Krajowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego - Wrocław 2002; 87-90.
• [6] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 lutego 1994 r. z późn. zm. w sprawie rodzajów, organizacji i zasad działania publicznych placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych (Dz.U. 1994, nr41,poz. 156).
• [7] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 19.10.2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz.U. 2007, nr 201, poz. 1455).
• [8] Wawrzyniak A., Hamułka J., Brenk M.: Ocena sposobu żywienia dzieci i młodzieży z wybranego Domu Dziecka. Roczn. PZH 2010, 61(2), 183-189.
• [9] Hamułka J., Wawrzyniak A.: Evaluation of nutritive value of daily ford rations for children aged 1-6 years. Bromat. Chem. Toksykol. 2003,36(1), 7-11.
• [10] Hamułka J., Wawrzyniak A., Uznańska M.: Comparative assessment of vitamin C content and evaluation of energy intake in children daily food rations. Roczn. PZH, 2003,54 (3), 287-293.
• [11] Gacek M.: Ocena sposobu zbiorowego żywienia grupy dzieci szkolnych z upośledzeniem umysłowym w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych. Roczn. PZH 2009,60(3), 247-250.
• [12] Duda G., Przysławski J., Suliburska J.: Assessment of dietary intake and selected parameters of nutritional status in school children. Poi. J. Food Nutr. 2003,12/53,94-98.
• [13] Smorczewska-Czupryńska B., Ustymowicz-Farbiszewska J., Kozłowska M., Karczewski J.: Ocena wartości energetycznej, zawartości kwasów tłuszczowych, cholesterolu i błonnika w dietach młodzieży gimnazjalnej zamieszkałej na terenie woj. podlaskiego. Bromat. Chem. Toksykol. 2006, 39(3), 223-227.
• [14] Kiliańska A., Chlebna-Sokół D., Kulińska-Szukalska K.: Ocena wartości odżywczej całodziennych racji pokarmowych dzieci łódzkich w wieku szkolnym-składniki podstawowe. Przegl. Pediatr. 2008,38(1), 20-24.
• [15] Maruszewska M., Przysławski J.: Wybrane składniki pokarmowe w żywieniu młodzieży poznańskich szkół średnich. Żyw. Człow. Metab. Supl. 2005,32,650-654.
• [16] Szczerbiński R., Karczewski J., Szpak A., Karczewska Z.: Podstawowe składniki odżywcze racji pokarmowych młodzieży mieszkającej w internatach na terenie powiatu sokolskiego. Bromat. Chem. Toksykol. 2007, 40(3), 300-302.