Enzymatyczne wskaźniki przeobrażeń gleb na terenach zurbanizowanych

• Autorzy: Bielińska E. J. , Puchała A. , Wnuczek A.

Warianty tytułu

EN

Enzymatic indicators of anthropogenic transformation of soils in suburban areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badaniami objęto gleby 12 ogrodów parkowych usytuowanych w strefie podmiejskiej oraz w centrach miast, na terenach o podobnych warunkach fizjograficznych, lecz będących pod bezpośrednią presją skażeń antropogenicznych. Prace badawcze prowadzono w granicach administracyjnych następujących miast: Kraków, Lublin, Miasteczko Śląskie, Szczecin, Zabrze, Zamość. Poziom aktywności enzymatycznej badanych gleb wahał się w szerokich granicach, jednak wyraźnie zależał od ich lokalizacji. Aktywność dehydrogenaz, fosfatazy kwaśnej, fosfatazy alkalicznej, ureazy i proteazy była kilkakrotnie większa w glebach położonych na przedmieściach niż w centrach miast, co świadczy o zróżnicowaniu układów ekologicznych na terenach zurbanizowanych w części centralnej i peryferyjnej. Uzyskane wyniki mogą być pomocne w doborze wskaźników do szybkiej oceny stanu środowiska glebowego na terenach zurbanizowanych.

EN

Soils for comparative study were collected from 12 parks located in suburban zones and city centres, in areas of similar physiographic conditions but directly exposed to anthropogenic contamination. The research was conducted within the administrative boundaries of the following localities: Kraków, Lublin, Miasteczko Śląskie, Szczecin, Zabrze and Zamość. Levels of enzymatic activity in the studied soils varied widely, clearly depending on their location, though. The activity of dehydrogenases, acid phosphatase, alkaline phosphatase, urease and protease was several times higher in the soils taken from the outskirts as compared to those from city centres, which shows differentiation between ecological systems in both city zones. The results of this study may be helpful in selecting indicators used for quick assessment of the state of soil environment in urban areas.

Słowa kluczowe

PL

gleby; tereny zurbanizowane; ogrody parkowe; enzymy; wskaźniki; badania polowe; Polska

EN

soil; urbanized areas; park gardens; enzymes; indicators; field experimentation; Poland

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 57, nr 3
• Strony: 10--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz.

Twórcy

autor

Bielińska E. J.

autor

Puchała A.

autor

Wnuczek A.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Instytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania Środowiska ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin,

Bibliografia

• [1] Baran S., Bielińska E.J.: Wpływ ryzosfery mniszka lekarskiego (Teraxacum officinale Web.) na zawartość metali ciężkich i aktywność enzymatyczną gleby. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 533, s. 21-29, 2008.
• [2] Baran S., Bielińska E.J., Oleszczuk P.: Enzymatic activity in an airfield soil polluted with polycyclic aromatic hydrocarbons. Geoderma 118, s. 221-232, 2004.
• [3] Bielińska E.J.: Charakterystyka ekologiczna gleb ogrodów działkowych z terenów zurbanizowanych. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2006, Vol. 51(2), s. 13-16.
• [4] Bielińska E.J.: Aktywność enzymów glebowych w ryzosferze mniszka lekarskiego jako wskaźnik stanu ekochemicznego gleb miejskich. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2007, Vol. 52(3), s. 10-14.
• [5] Bielińska E.J., Baran S., Futa B.: Wpływ ryzosfery na aktywność enzymatyczną gleb ogródków działkowych z terenów zurbanizowanych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 515, s. 15-22, 2006.
• [6] Bielińska E.J., Futa B., Mocek A.: Wpływ zabiegów agrotechnicznych na funkcjonowanie krajobrazu rolniczego. Inżynieria Rolnicza 10 (108), s. 7-15, 2008.
• [7] Bielińska E.J., Ligęza S., Chudecka J., Tomaszewicz T.: Soil Transformations in an Urban Landscape. Monograph, edited by Prof. Bolesław Bieniek: “Soil of Chosen landscapes”, ISBN 978-83-929462-4-3, Univ. Of Warmia and Mazury in Olsztyn, s. 85-98, 2009.
• [8] Brogowski Z., Czarnowska K., Chojnicki J., Pracz J., Zagórski Z.: Wpływ stresu solnego na stan chemiczny liści drzew z terenu miasta Łodzi. Rocz. Glebozn. 51, 1/2, s. 17-28, 2000.
• [9] Carbrera M.L., Kissel D.L., Bock B.R.: Urea hydrolysis in soil. Effect of urea concentration and soil pH. Soil Biol. Biochem. 23, s. 1121-1124, 1994.
• [10] Curzydło J.: Skażenia motoryzacyjne wzdłuż dróg i autostrad oraz sposoby przeciwdziałania ujemnym skutkom motoryzacji w środowisku. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 418, s. 265-270, 1995.
• [11] Czarnowska K.: Poziom niektórych metali ciężkich w glebach i liściach drzew miasta Łodzi. Rocz. Glebozn. 48, 3/4, s. 49-61, 1997.
• [12] Czarnowska K., Chlibiuk M., Kozanecka T.: Pierwiastki śladowe w glebach uprawnych przy drogach wokół Warszawy. Rocz. Glebozn. 53, 3/4, s. 67-74, 2002.
• [13] De Kimpe CH.R., Morel J.L.: Urban soil management: a growing concern. Soil Science. 165 (1), s. 31-40, 2000.
• [14] Domżał H., Bielińska E.J. (red.): Ocena przeobrażeń środowiska glebowego i stabilności ekosystemów leśnych w obszarze oddziaływania Zakładów Azotowych „Puławy” S.A. Acta Agrophysica 145, Rozprawy i Monografie 2007 (2), s. 79-90, 2007.
• [15] Gąsiorek M., Niemyska-Łukaszuk J.: Kadm i ołów w glebach antropogenicznych ogrodów klasztornych Krakowa. Rocz. Glebozn. 55, 1, s. 127-134, 2004.
• [16] Gianfreda L., Bollag J.M.: Influence of natural and anthropogenic factors on enzyme activity in soil. Soil Biochemistry. Stotzky G., Bollag J.M. (red.) Marcel Dekker, New York 9: s. 123-135, 1996.
• [17] Greinert A.: Gleby leśne zielonogórskich lasów komunalnych jako przykład antropogenizacji środowisk wokółmiejskich.: W: Inżynieria Środowiska nr 10. Zeszyty Naukowe nr 124. Zielona Góra, s. 28-37, 2000.
• [18] Greinert A.: Studia nad glebami obszaru zurbanizowanego Zielonej Góry. Praca habilitacyjna. Uniwersytet Zielonogórski, s. 21-42, 2003.
• [19] Greinert A.: Poprawa właściwości sorpcyjnych gleb jako warunek utrzymania w dobrym stanie terenów zieleni miejskiej. Rocz. Glebozn. 60, 3, s. 75-83, 2009.
• [20] Kozanecka T., Czarnowska K., Kwasowski W.: Nagromadzenie metali ciężkich w glebach w otoczeniu stacji benzynowych w Warszawie. Rocz. Glebozn. 51, 1/2, s. 73-78, 2000.
• [21] Kucharski J., Niklewska T.: The influence of zinc on the yields broad bean and microbiological activity of soil. Pol. J. Soil Sci. 25, 1, s. 71-77, 1992.
• [22] Ladd N., Butler J.H.A.: Short-term assays of soil proteolytic enzyme activities using proteins and dipeptide derivatives as substrates. Soil Biol. Biochem. 4, s. 19-30, 1972.
• [23] Malczyk P., Kędzia W., Nowak M.: Metale ciężkie w glebach miasta Bydgoszczy. Rocz. Glebozn. 47, (3/4), s. 195-202, 1996.
• [24] Mocek A., Drzymała S.: Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wyd. UP Poznań, 2010.
• [25] Nannipieri P., Kandeler E., Ruggiero P.: Enzyme activities and microbiological and biochemical processes in soil. In. Enzymes in the environment. Activity, Ecology, and Applications. Eds.: Byrns R., Dick R.. New York, s. 1-33, 2002.
• [26] Nowak J., Szymczak J., Słobodzian T.: Próba określenia 50% progu toksyczności dawek różnych metali ciężkich dla fosfatazglebowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 492, s. 241-248, 2003.
• [27] Przewoźnik M.: Teoretyczne aspekty przyrodniczej rewitalizacji miast: ku metodologii zintegrowanej rewitalizacji urbanistyczno-przyrodniczej. Teka Kom. Arch. Stud. Krajobr. – OL PAN 3, s. 25-34, 2005.
• [28] Russel S., Wyczółkowski A.I., Bieganowski A. (ed.): Selected methodological aspects of soil enzyme activity tests. Institute of Agrophysics PAS, Lublin, s. 38-49. 2006.
• [29] Shindo H., Huang Q.Y.: Comparison on the influence of Cu, Zn, and Cd on the activity and kinetics of free and immobilized acid phosphatase. Soil Science and Plant Nutrition 47, 4, s. 767-772, 2001.
• [30] Siuta J.: Gleba, diagnozowanie stanu i zagrożenia. IOŚ, Warszawa, s. 12-22, 1995.
• [31] Sjöqvist T.: Soil biochemical and microbiological activities as affected by heavy metals and liming. SLU Uppsala, pp. 82, 1995.
• [32] Stępniewska Z., Samborska A.: Dynamika zmian aktywności ureazy na polach obsianych mieszanką traw: Alopecurus Pratensis, Phalaris Arundinacea, Festula Pratensis irygowanych ściekami miejskimi. Mater. III Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowo-Technicznego „Bioremediacja gruntów”, Wisła-Jarzębata 2002, s. 89-96, 2002.
• [33] Stuczyński T., Fogel P., Jadczyszyn J.: Uwagi do zagadnienia ochrony gleb na obszarach zurbanizowanych. Wyd.: IUNG – PIB, Bydgoszcz 2008, pp. 22, 2008.
• [34] Szponar A.: Fizjografia urbanistyczna. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa, 258, 2003.
• [35] Tabatabai M.A., Bremner J.M.: Use of p-nitrophenyl phosphate for assay of soil phosphatase activity. Soil Biol. Biochem. 1, s. 301-307, 1969.
• [36] Thalmann A.: Zur Methodik der Bestimmung der Dehydrogenase Aktivität in Boden mittels Triphenyltetrazoliumchlorid (TTC). Landwirtsch. Forsch. 21, s. 249-258, 1968.
• [37] Zantua M.I., Bremner J.M.: Comparison of methods of assaying urease activity in soils. Soil Biol. Biochem. 7, s. 291-295, 1975.
• [38] Żyła K., Kujawski M.: Enzymatyczna defitynizacja żywności i pasz przez fosfatazy grzybni odpadowej Aspergillus Niger „Z”. Przem. Ferm. Owoc.-Warz. 10, s. 9-11, 1989.