Social insurance as a method of achievement of a social protection (chosen issues - events at work and occupational illnesses)

• Autorzy: Jochymczyk A. , Czapka M.

Warianty tytułu

PL

Ubezpieczenie społeczne jako metoda realizacji zabezpieczenia społecznego (wybrane zagadnienia - wypadki przy pracy i choroby zawodowe)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The search of best methods of the social protection of citizens in case the loss of competency led to appearing the concept of the social protection as the social purpose, the ideal of such social structure in which all will use the welfare in compliance with the potential of productive forces. The social protection is therefore something more than only an assertion of the income because requires actions in all spheres of life of social. The idea of the social protection regarding the rule is realized in three different forms organizationally - financial. This are therefore methods (forms): insurance, of supply and protective. Every from them characterize himself with the determined team of techniques and measures in the field of the way of the accumulation of resources material, necessary to the satisfaction of needs and rules of having at its disposal with accumulated measures. In practice this means that they differ it first of all: the title to benefits, the subjective range of benefits , character of the right to the benefit, the rule of the taxation of the benefit. Benefits admitted from the social security have first of all as a target a cover of the resultant damage as the result of arising of the given class of risk - i.e. the determined living standard in connection with which with the possible uprising exists the duty of payment the contribution. Thereby benefits in virtue of the social security we can divide on such which has for the task a protection: the temporary disability (the sickness benefit and the rehabilitative benefit), reduced efficiency to the work (the supplementary benefit), the permanent disability (the pension in virtue of the disability), the loss of the host (the dependents' pension), the end of the gainful activity in connection with the retirement age (the pension), inabilities of the job processing in connection with the parenthood (the protective benefit, the maternity benefit), incapacities to the independent existence (the nursing allowance). The social insurance system foresees also the payment of benefits so called single. It counts to them: the funeral allowance, the single indemnity for experienced damage on the health or the loss of the host in consequence of the employment injury or the occupational illness. Benefits in virtue of the social security have a payable (the contribution) character and are vested in virtue of the incident of the insurance case(the insured of the risk), after the fulfilment of conditions of the acquisition of this right. Only the incident of the risk and the simultaneous fulfilment of statutory premises (conditions) of the entitlement consequently has constituted the duty after the side of the institution of the insurance-payment of the benefit since the day in which the insured acquired the right to that benefit. Necessary is furthermore the composition for that purpose by the insured of the suitable conclusion, and the payment of the benefit will follow from the date of his composition.

PL

Poszukiwanie najlepszych metod zabezpieczenia społecznego obywateli na wypadek utraty środków do życia doprowadziło do pojawienia się koncepcji zabezpieczenia społecznego jako celu społecznego, ideału takiej struktury społecznej, w której wszyscy będa korzystać z dobrobytu zgodnie z potencjałem sił produkcyjnych. Zabezpieczenie społeczne jest zatem czymś więcej niż tylko zapewnieniem dochodu wymaga bowiem działań we wszystkich sferach życia społecznego. Idea zabezpieczenia społecznego co do zasady jest realizowana w trzech różnych formach organizacyjno-finansowych. Są to zatem metody (formy): ubepieczeniowa, zaopatrzeniowa i opiekuńcza. Każda z nich charaktryzuje się określonym zespołem technik i środków w dziedzinie sposobu gromadzenia zasobów materialnych, niezbędnych do zaspokojenia potrzeb i zasad dysponowania nagromadzonymi środkami. W praktyce oznacza to, że różnią je przede wszystkim: tytuł do świadczeń, zakres podmiotowy świadczeń, charakter prawa do świadczenia, zasady ustalania wysokości świadczenia. Świadczenia przyznawane z ubezpieczenia społecznego mają przede wszystkim na celu pokrycie szkody powstałej na skutek zaistnienia danego rodzaju ryzyka - tj. określonej sytuacji życiowej, w związku z której ewentualnym powstaniem istnieje obowiązek opłacania składki. W związku z tym świadczenia z tytułu ubezpieczenia społecznego możemy podzielić na takie, które mają za zadanie ochronę: czasowej niezdolności do pracy (zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne), zmniejszonej sprawności do pracy (zasiłek wyrównawczy), trwałej niezdolności do pracy (renta z tytułu niezdolności do pracy), utraty żywiciela (renta rodzinna), zakończenia działalności zarobkowej w związku z wiekiem emerytalnym (emerytura), niemożności wykonywania pracy w związku z rodzicielstwem (zasiłek opiekuńczy, zasiłek macierzyński), niezdolności do samodzielnej egzystencji (dodatek pielęgnacyjny). System ubezpieczeń społecznych przewiduje również wypłatę świadczeń tzw. jednorazowych. Zalicza się do nich: zasiłek pogrzebowy, jednorazowe odszkodowanie za doznany uszczerbek na zdrowiu lub utratę żywiciela wskutek wypadku przy pracy albo choroby zawodowej. Świadczenia z tytułu ubezpieczenia społecznego mają charakter odpłatny (składka) i przysługują z tytułu zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego (ubezpieczonego ryzyka), po spełnieniu warunków nabycia tego prawa. Dopiero zajście ryzyka i jednoczesne spełnienie ustawowych przesłanek (warunków) nabycia prawa w konsekwencji stanowi obowiązek po stronie instytucji ubezpieczeniowej wypłaty świadczenia od dnia, w którym ubezpieczony nabył prawo do owego świadczenia. Konieczne jest ponadto złożenie w tym celu przez ubezpieczonego odpowiedniego wniosku, a wypłata świadczenia nastąpi od daty jego złożenia.

Słowa kluczowe

EN

social protection; social insurance; accident at work; accident insurance

PL

zabezpieczenie społeczne; ubezpieczenie społeczne; wypadek przy pracy; ubezpieczenie wypadkowe

• Wydawca: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
• Czasopismo: Journal of Ecology and Health
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 15, nr 5
• Strony: 237--246
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz.

Twórcy

autor

Jochymczyk A.

autor

Czapka M.

• Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu

Bibliografia

• [1] Liszcz T.: Ubezpieczenie społeczne i zabezpieczenie społeczne w Polsce. Zagadnienia prawne. Kraków 1997:11 i n.
• [2] Social Security Act from 1935.
• [3] Jędrasik-Jankowska I.: Ubezpieczenia społeczne, t. I, Warszawa2003:i in.,257 i n.
• [4] Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustawa z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń : ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych
• [5] Ustawa z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym, Dz. U. z dnia 11 lipca 1933 r.
• [6] Dz. U. z l958r., nr 23, poz.97 ze zm.
• [7] Dz. U. nr 3, poz. 8 ze zm.
• [8] Dz. U. nr 3, poz. 6 ze zm.
• [9] Dz. U. z 1983 r., nr 30, poz. 144 ze zm.
• [10] Dz. U. nr 11, poz. 43zezm.
• [11] Dz. U. nr 36, poz. 206 ze zm.
• [12] Dz. U. nr 137, poz. 887 ze zm.
• [13] Dz. U. z 2007 r., nr 11, poz. 74 ze zm.
• [14] Dz. U. z 2004r.,nr 39, poz. 353 ze zm.
• [15] Dz. U. z 2005r., nr 31, poz. 267 ze zm.
• [16] Dz. U. nr 199, poz. 1673 ze zm.
• [17] Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, tj. Dz. U.Z 1998r., nr 21 poz. 94 ze zm.
• [18] Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
• [19] Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Dz. U. nr 78, poz. 483 ze zm.
• [20] Wyrok TK z dnia 12.10.2004 r., P22/03, OTK-A z 2004r., nr 9, poz. 90.
• [21] III PK101/04, OSNP z 2005 r., nr 21, poz. 340.
• [22] Wyrok z dnia3.04.2007r., II UK 187/06, OSNP z 2008r., nr 9-10, poz. l41
• [23] SanetraW.: Wypadek przy pracy w nowej wersji. PUSIG z 2002 r., nr l2.
• [24] Dz. U. nr 199, poz. 1674 ze zm.
• [25] Wyrok SN z dnia 30.06.1999 r., II UKN 24/99, OSNAPiUS z 2000 nr 118, poz. 697.
• [26] Wyrok z dnia 30.06.1999 r., II UKN 22/99, OSNAPiUS z 2000 r., nr 18, poz. 696.
• [27] Wyrok SN z dnia 17.07.2006 r., I UK 28/06, niepublikowany.
• [28] I UK 28/06, niepublikowany.
• [29] Postanowienie SN z dnia 22.12.2005 r., IIPK 203/05, niepublikowany.
• [30] Wyrok z dnia 8.04.2004 r., II UK 315/03, niepublikowany.
• [31] Dz. U. nr 236, poz. 1992.
• [32] Wyrok SN z dnia 21.06.2001 r., II UKN 425/00, OSNAPiUS z 2003 r, nr 6, poz. 156.
• [33] Uchwała SN z dnia 21.09.2004 r., II UZP 8/04, OSNP z 2005 r., nr 5, poz. 68.
• [34] II UKN 155/98, OSNAPiUS z 1999, nr 15, poz. 495.
• [35] Wyrok SN z dnia 13.11.1998 r., II UKN 259/98, OSNAPiUS z 1999 nr 21, poz. 698.
• [36] Wyrok SN z dnia 19.07.1984 r., II PRN 9/84, OSNCP z 1985 r, nr 4, poz. 53.
• [37] Orzeczenie SN z dnia 14.11.1988 r., III PRN 6/88, niepublikowany.
• [38] Wyrok SN z dnia 6.12.1990 r., II PRN 10/90, PiZS z 1991 r.,nr 4.
• [39] Jędrasik-Jankowska I.: Ubezpieczenia społeczne, t. III, Warszawa 2003: 205 i n.
• [40] Bińczycka-Majewska T.: Charakterystyka i zakres świadczeń w systemie ubezpieczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, PiZS z 2003 r., nr 5.
• [41] Jędrasik-Jankowska I.: Ubezpieczenia społeczne, t. II, Warszawa 2003 267.
• [42] Jackowiak U.: Wyrównanie szkód majątkowych spowodowanych wypadkami przy pracy, Warszawa 1975:14.
• [43] Dz. U. nr 234, poz. 1974.
• [44] Wyrok SN z dnia 24.10.1990 r., IPR36/90, SP z 1991 r.,nr 4.