Ekologiczne zbiorowiska łąkowe z udziałem gatunków z rodziny turzyc (Carex)

• Autorzy: Grzelak M. , Waliszewska B. , Sieradzka A. , Speak-Dźwigała A.

Warianty tytułu

EN

Ecological meadow communities with participation of species from sedge (Carex) family

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ekologiczne zbiorowiska łąkowe z udziałem gatunków z rodziny Carex występują dość powszechnie w Wielkopolsce, w dolinach rzecznych o wysokim poziomie wód gruntowych. Należą one do obszarów cennych przyrodniczo i są najbliższe naturalnemu środowisku. Na ogół przedstawiają mierną wartość paszową, lecz posiadają wysokie walory przyrodnicze, a pozyskiwana z nich biomasa wykorzystywana jest jako surowiec energetyczny do produkcji brykietu i peletu. Szczegółowe badania łąk ekologicznych z udziałem turzyc przeprowadzono w sezonie letnim 2009-2010, na terenie województwa wielkopolskiego, w dolinie rzeki Noteć. W udokumentowanych fitocenozach określono siedliska wilgotnościowe, wartość przyrodniczą: średnią liczbę waloryzacyjną, walory przyrodnicze (według liczb waloryzacyjnych) oraz klasę waloryzacyjną i wartość użytkową (Lwu) oraz przeprowadzono badania laboratoryjne podstawowych parametrów dla wybranych gatunków turzyc: ciepła spalania, wartości opałowej mierzonej w MJ/kg oraz wilgotności i popiołu w % s.m. W zbiorowiskach z wyraźną dominacją Carex gracilis i Carex acutiformis stwierdzono średnią liczbę waloryzacyjną wynoszącą odpowiednio 3,9 i 3,4, walory przyrodnicze określono jako duże, a klasa waloryzacyjna równa była w obu przypadkach VIII (C). W fitocenozach zanotowano występowanie gatunków ściśle chronionych: Dactylorhiza majalis, Ophioglossum vulgatum, Listera opata, Viola stagnina oraz Helodium blandowii, a także gatunków będących pod częściową ochroną: Calliergonella cuspidata, Climacium dendroides, Rhytidiadelphus squarrosus.

EN

Ecological meadow communities with participation of species from the Carex family are quite common in the region of Wielkopolska in river valleys characterized by high levels of ground waters. They are considered as naturally valuable areas and remain closest to natural environment. In general, they are of poor fodder value but have high natural value and the biomass obtained from them is utilized as energy raw material for production of briquette and pallets. Detailed investigations of ecological meadows with sedge participation were carried out during the 2009-2010 summer season in Wielkopolska Voivodeship in the Noteć River valley. In the documented phytocenoses, in the course of analyses, the following parameters were determined: moisture sites, natural value, mean valorization number, natural values (according to valorization numbers) as well as valorization class and use value (Lwu). In addition, laboratory analyses of main parameters for selected sedge species such as: heat of combustion, calorific value measured in MJ/kg, moisture content and ash in % dry matter were determined. In the case of communities with a clear domination of Carex gracilis and Carex acutiformis, mean valorization numbers of 3.9 and 3.4, respectively, were recorded, their natural value was evaluated as high, whereas the valorization class was assessed as VIII (C) in both cases. The analysed phytocenoses were found to contain strictly protected species of Dactylorhiza majalis, Ophioglossum vulgatum, Lister Abbot, Viola and Helodium stagnina blandowii, as well as species under partial protection: Calliergonella cuspidata, Climacium dendroides, Rhytidiadelphus squarrosus.

Słowa kluczowe

PL

zbiorowiska łąkowe; gatunek; Carex

EN

meadow communities; species; Carex

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 56, nr 3
• Strony: 122--126
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Grzelak M.

autor

Waliszewska B.

autor

Sieradzka A.

autor

Speak-Dźwigała A.

• Uniwersytet Rolniczy w Poznaniu Katedra Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego, ul. Wojska Polskiego 38/42, 60-627 Poznań,

Bibliografia

• [1] Bereszyński A., Ogrodowczyk T., Swędrzyński A., Maciorowski G.: Zbiorowiska łąkowe i szuwarowe jako refugium awifauny wodno-błotnej w świetle literatury i badań własnych. Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIV. Ser. Rol. 47: 111-125, 1996.
• [2] Denisiuk M.: Charakterystyka fitosocjologiczna i wartość gospodarcza zbiorowisk turzycowych w dolinie Warty. Spraw. PTPN 1. 213, 1966.
• [3] Denisiuk M.: Wartość gospodarcza ważniejszych gatunków turzyc w Polsce. PTPN, Wydz. Nauk Roln. i Leśn. Pr. Komis. Nauk Roln i Komis. Nauk Leśn., 24, 1968.
• [4] Dyrektywa 2001/77/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 września 2001 roku w sprawie promocji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych na wewnętrznym rynku energii elektrycznej. 2002. Fakty Dok. 1.
• [5] Filipek J.: Projekt klasyfikacji roślin łąkowych i pastwiskowych na podstawie liczb wartości użytkowej. Post. Nauk Roln.4: 59-68, 1973.
• [6] Grynia M., Grzelak M., Kryszak A.: Rola szuwarów mozgowych w ochronie środowiska. Inżynieria Ekologiczna nr 5, Kształtowanie Środowiska: 54-63, 2001.
• [7] Grzelak M.: Wartość gospodarcza biomasy szuwarów wielkoturzycowych z ekologicznych użytków zielonych. Journal of research and applications in agricultural engineering, 2010, Vol. 55 (3), s. 95-98.
• [8] Grzelak M., Janyszek M., Spychalski W.: Ocena wartości paszowej runi gatunków z rodzaju Carex L. z sekcji Muehlenbergianae (L.H. Bailey) Kük. Rocz. AR Poznań, s. Botanika, 9: 73-87, 2005.
• [9] Grzelak M., Kryszak A., Spychalski W.: Charakterystyka geobotaniczna zbiorowisk szuwarowych związku Phragmition w wybranych dolinach rzecznych Wielkopolski. Rocz. AR Pozn. 62: 15–23, 2003.
• [10] Grzelak M., Waliszewska B., Speak-Dźwigała A.: Wartość energetyczna peletu z łąk nadnoteckich ekstensywnie użytkowanych. Nauka Przyr. Technol. 4, z. 1, 11, 2010.
• [11] Harkot W., Warda M., Sawicki J., Lipińska T., Wułupek T., Czarnecki Z., Kulik M.: Możliwości wykorzystania runi łąkowej do celów energetycznych. Łąk. Pol. 10: 59-67, 2007.
• [12] Janyszek M., Grzelak M., Spychalski W.: Wartość odżywcza części nadziemnych turzyc z sekcji Vulpinae (Carey) Christ. w różnych fazach rozwojowych roślin. Rocz. AR Poznań, s. Botanika, 9: 103-109, 2005.
• [13] Kamińska G., Trzaskoś M., Winkler L.: Warunki siedliskowe zbiorowisk łąkowych na kostrzyneckim Rozlewisku w dolinie Odry. Przewodnik konferencyjny XV Sympozjum Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. Międzyzdroje: 43-44, 2004.
• [14] Kochanowska R., Gamrat R., Łysko A., Sotek Z., Stasińska M., Prajs B.: Roślinność strefy ekotonowej dolnego biegu Iny. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 4, 2a (11), 322-334, 2004.
• [15] Mosek B.: Gospodarcze i ekologiczne znaczenie wybranych zbiorowisk szuwarowych dolin rzecznych Wyżyny Lubelskiej. Annales UMCS w Lublinie, E, LIV (9), Lublin: 75-82, 1999.
• [16] Oświt J.: Metoda przyrodniczej waloryzacji mokradeł i wyniki jej zastosowania w wybranych obiektach. IMUZ Falenty: 3-32, 2000.
• [17] Seidler S.: Wartość pokarmowa siana doliny Wisły na odcinku od Krakowa do Warszawy. Roczn. Nauk Roln.,75, F, 2: 261-293, 1964.
• [18] Trąba C., Wolański P.: Zawartość niektórych składników pokarmowych w runi łąk zespołu Caricetum gracilis w Kotlinie Zamojskiej. Mat. Semin. IMUZ 45: 116–122, 2000.
• [19] Żurek H, Wróbel B, Zastawny J.: Ocena wartości żywieniowej sianokiszonek z łąk bagiennych. Annales UMCS, Sec. E, 61, 405–411, 2006.