Rozwój zastosowań rentgenowskiej analizy dyfrakcyjnej

• Autorzy: Krztoń H. , Dobrzański J. , Smolec B. , Marczak Z. , Zieliński A. , Łapczyński Z. , Głowacki P.

Warianty tytułu

EN

Development of applications of X-ray diffraction analysis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zastosowano metody wykorzystujące zjawisko dyfrakcji rentgenowskiej na materiałach polikrystalicznych w badaniach procesów wydzieleniowych, w analizie naprężeń w elementach konstrukcyjnych oraz do pomiaru gęstości dyslokacji w materiałach ferromagnetycznych. Opracowano także projekt systemu automatycznego sterowania pracą generatora dyfraktometru Philips PW 1140. Badania nad przebiegiem procesu wydzieleniowego przeprowadzono na elementach instalacji energetycznych, wykonanych ze stali 15HM, stwierdzając zależność pomiędzy czasem eksploatacji a udziałem poszczególnych rodzajów węglików. Badania naprężeń wykonano na kulkach łożyskowych, na próbkach walca żeliwnego, pobranych z obszaru pęknięcia oraz na elementach wyciętych z kół zębatych. Analizowano zmierzone sygnały szumu Barkhausena oraz przebiegi strumienia magnetycznego w funkcji stanu materiału, a szczególnie gęstości dyslokacji w próbkach pobranych z główki, stopki i środnika szyny typu 60E2 po prostowaniu oraz w próbce stali w gatunku 42CrNiMo4 pobranej z wału korbowego po obróbce cieplnej.

EN

Methods using the X-ray diffraction effect on polycrystalline materials were used in the research of precipitation processes, in analysis of stresses in constructional components and for measurement of dislocation density in ferromagnetic materials. The design of a system for automatic control of Philips PW 1140 diffraction instrument's generator was developed too. The investigations of the course of precipitation process were carried out on the components of power systems made from 15HM steel, finding the relationship between the operation time and the contents of individual types of carbides. The stress tests were carried out on bearing balls, cast-iron roll samples taken from the cracking area and elements cut out of the gear wheels. The measured Barkhausen noise signals and the runs of magnetic stream versus the material condition, in particular dislocation density in the samples taken from the head, foot and web of the 60E2-type rail after straightening and in the 42CrNiMo4 steel sample taken from the crankshaft after heat treatment, were analysed.

Słowa kluczowe

PL

zastosowanie; analiza dyfrakcyjna

EN

X-ray diffraction analysis; development

• Wydawca: Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica
• Czasopismo: Prace Instytutu Metalurgii Żelaza
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 60, nr 2
• Strony: 63--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz.

Twórcy

autor

Krztoń H.

autor

Dobrzański J.

autor

Smolec B.

autor

Marczak Z.

autor

Zieliński A.

autor

Łapczyński Z.

autor

Głowacki P.

• Instytut Metalurgii Żelaza

Bibliografia

• 1. H. Krztoń, J. Dobrzański, B. Smolec, R. Molenda, Sprawozdanie IMŻ SO-545, niepublikowane
• 2. Quantitative XRD Software, User's Guide and Reference, Ver. 2.5 for Windows, 2000
• 3. wg J.B. Cohcn, J.E. Hilliard, „Local Atomie Arrangcments studied by X-ray Diffraction", Metallurgical Society Conferences, vol. 36,1966
• 4. Z. Bojarski, T. Bołd "Rentgenograficzne metody wyznaczania zniekształceń sieciowych i wielkości bloków metali polikrystalicznych", Prace IH, 22(1970) 115
• 5. Krztoń, J. Dobrzański, B. Smolec. Z. Marczak, A. Zieliński, Z. Łapczyński, P. Głowacki, Sprawozdanie IMŻ SO-590, niepublikowane