Geokompozycje jako ujęcia wideograficzne

• Autorzy: Kozieł Z.

Warianty tytułu

EN

Geocompositions as videographic presentations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł, nawiązując do publikacji A.M. Berlanta (1993, 2000), dotyczy geokompozycji jako ujęć wideograficznych, odnoszących się w szczególności do prezentacji multimedialnych. Podjęta próba zdefiniowania geokompozycji ma na celu zwrócenie uwagi kartografów na ten termin, odpowiedni zarówno w stosunku do tradycyjnych, tj. analogowych, jak i komputerowo-sieciowych form przekazu informacji geograficznej. Wobec coraz większej liczby metod i technik wizualizacji danych przestrzennych, integrujących grafikę i dżwięk, zapewne poprawniej byłoby pisać na temat geokompozycji jako ujęć "wideofonicznych". Ze względu jednak na podstawowe znaczenie map w multimedialnych przekazach informacji geograficznej, użyte w tytule określenie "wideograficzne" wydaje się uzasadnione. W związku z dużą różnorodnością geokompozycji, przedstawiono również pierwszą próbę ich sklasyfikowania.

EN

Multitude of tools used in preparation of contemporary multimedia messages, including maps, generally adds to the final effect perceived in its entirery ( not only by vision). However it is hard to ignore some examples, which methodically go beyond the commonly accepted regulations and schemes. Noticing a significant variety of content and character of contemporary cartographic products, and their growing dependence on software and computers the author feels an urgent need to discuss this problem. It is also necessary to stress changing attitude to editing of multimedia messages, caused by developing quality of sophisticated, widely available tools in the form of computers. These changes consist in supplemwnting of map's graphic with vedeophonic effects (audio-visual). Such messages, meant to amplify aesthetic impressions are referred to ij many different ways: as hyperpresentation (A.M.Berlant 1993), information media (A.H.Robinson 1995), hypermaps (M.-J.Kraak, F.Ormeling 1998), maplike graphic presentations (A.Kowanda, F. helbig 1999), etc. This paper suggests the term geocomposition, which stands for every technical-aesthetic composition of purpose chosen and properly arranged graphic, sound and text elements as variable components, which are independent or act together in various configurations, with possible interactive modification of contents, informing on object, processes, social and natural phenomena taking place in the geosphere. Geocomposition as a type of videographic take is analyzed in general (geocomposition proper) and detailed meaning. In general terms geocomposition proper (Gw) includes: - iconic geocomposition (Gj), including static graphic takes such as a map, drawing, ground photograph, aerial photograph, satellite photograph and other maplike graphics, as well as the same takes in dynamic versions, i.e. animations or films. - phonic geocomposition (Gf), which includes narration, music and sound effects. - iconophonic (ico-phonic) geocomposition (Gjf), i.e. textual. It can belong to both categories, e.g.if an elaborate font is used, it can be treated as graphic-iconic message (including Chinese ideograms); if a narrator reads the same text, it can be treated as a phonic message. Geocomposition (G), in its detailed meaning is usually recognized as uniform geographic presentation, such as a map, plan, drawing, film, photograph (ground, aerial, satellite) or text. It can also represent a separate group of maplike, hard to define takes which have geographic features, but due to their abstract character or lack of scaling are difficult to classify. In such cases geocompositions can be treated as similar to quasi-geopresentation. Variety ofgeocompositions compelled the author to undertake an attempt to classify them. The paper also tries to classify applied technologies. Among other issues it aims to define terms like the shape and version of notation, its form and variety, and factors differentiating various geocompositions. It can be assumed, that in near future geocompositions will be more widely appreciated by geographers and cartopraphers. Until then, it is necessary to develop methodically correct methods of multimedia presentation; on the other hand, the popularization of more effective, higher capacity, wireless computer equipment is still ahead of us.

Słowa kluczowe

PL

kartografia; mapa; geokompozycja; komputeryzacja; mapa multimedialna

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geograficzne. Oddział Kartograficzny
• Czasopismo: Polski Przegląd Kartograficzny
• Rocznik: 2001
• Tom: T. 33, nr 4
• Strony: 315--327
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kozieł Z.

• Instytut Geografii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Bibliografia

• Andrews J.H., 1996, What was a map? The lexicographers reply. „Cartographica” Vol. 33, no. 4, s. 1–11.
• Berlant A. M., 1993, Geoprzedstawienia i geoikonika. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 25, nr 3, s. 105–115.
• Berlant A. M., 2000, Kartowanie geoinformacyjne – koncepcja i podstawy geograficzne. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 32, nr 1, s. 2–10.
• Bertin J., 1971, Grafika. W: Teoretyczne problemy współczesnej kartografii, „Przegl. Zagr. Lit. Geogr.” z. 1–2, s. 9–31.
• Imhof E., 1965, Kartographische Geländedarstellung. Berlin: Walter de Gruyter & Co., 425 s.
• Kowanda A., Helbig F., 1999, Zum Verhältnis von moderner Kartographie und Kunst. „Kartogr. Nachr.” Jg. 49, H. 1, s. 16–22.
• Kozieł Z., 1997, Concerning the need for development of the geomatic research method. „Geod. i Kartogr.” T. 46, z. 3, s. 207–214.
• Kraak M.-J., Ormeling F., 1998, Kartografia - wizualizacja danych przestrzennych. Warszawa: Wydawn. Nauk. PWN, 275 s.
• Krauss L. M., 1999, Kosmologiczna antygrawitacja. „Świat Nauki” nr 3, s. 35–41.
• Makowski A., 1994, Artystyczne aspekty map topograficznych w świetle percepcji ich treści. W: Polska kartografia map topograficznych, IX Szkoła Kartograficzna, Komorowo, 10–14.10.1994, s. 168–174.
• Makowski A., 1998, Kartografia a systemy informacji przestrzennej. W: Systemy informacji przestrzennej. Materiały VIII Konferencji Naukowo-Technicznej, Warszawa 19-21.05.98 r., s. 324–338.
• Pasławski J., 1992, Kartogram jako forma prezentacji kartograficznej. Warszawa: Wydawn. Uniwersytetu Warszawskiego, 130 s.
• Popek S., 1999, Barwy i psychika - percepcja, ekspresja, projekcja. Lublin: Wydawn. Uniw. Marii Curie-Skłodowskiej, 294 s.
• Ratajski L. 1989, Metodyka kartografii społecznogos-podarczej. Wyd. 2. Warszawa: PPWK im. E. Romera, 338 s.
• Robinson A.H. i inni, 1995, Elements of cartography. Wyd. szóste. New York: John Wiley & Sons, Inc., 674 s.
• Saliszczew K.A., 1984, Kartografia ogólna. Warszawa: PWN, 364 s.
• Sheybal S., 1964, Kompozycja plastyczna - podstawowe zasady. Warszawa: Państw. Zakł. Wydawn. Szkolnych, 132 s.
• Słownik terminologiczny sztuk pięknych, 1969, Red. S. Kozakiewicz. Warszawa: PWN.
• Uhorczak F., 1976, Kryteria wszechstronnej klasyfikacji map. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 8, nr 1, s. 1–20.
• Żyszkowska W., 1993, Złożoność jako właściwość obrazu kartograficznego i jej wpływ na odbiór mapy. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 25, nr 3, s. 116–125.