Kształtowanie się treści i formy planów miast wydawanych przez Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych

• Autorzy: Kałamucki K. , Mazur C.

Warianty tytułu

EN

The development of content and graphic design of city maps published by the Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnict Kartograficznych (Polish Cartographic Publishing House)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówiono rozwój treści i formy planów miast wydanych przez PPWK w ciągu prawie piećdziesięciu lat. W pierwszej części dokonano charakterystyki dorobku wydawniczego w tym zakresie. Następnie scharakteryzowano główne cechy czterech generacji planów miast. Omówiono również pierwsze opracowania planów miast przez nowo powstałe firmy kartograficzne na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. W dalszej kolejności scharakteryzowano plany zaliczane do piątej generacji. Końcową część artykułu stanowi podsumowanie, w którym przedstawiono w ujęciu chronologicznym kolejne etapy doskonalenia planów miast PPWK.

EN

The paper pertains to the development of content and graphic design of city maps, published since 1955 by the State Cartographic Publishing House (Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartografiucznych) - and the Polish Cartographic Publishing House since the nineties. During this period, over 800 city maps have been issued (nearly 200 new editions and over 600 updated ones, Table 1). the above number does not include historical city maps, reprints of old maps, city atlases or maps of foreign cities and towns. The number of maps published each year varies. No distinct growth trend can be noticed throughout this period. The largest number of the city maps (40) appeared in print in 1970. According to the city map classification introduced by the J. and W. Ostrowski (1968, 1986) the main group of maps published by the PPWK is composed of general-reference city maps. This category of maps, along with hiking maps are considered to be the most often used type of cartographic publications. The analysis of content and graphic form of city maps issued by the PPWK allows us to distinguish five generations of these maps. W. Nerlo (1986) described the first four ones. The first generation is composed of maps put out between 1955 and the easily sixties. Poor thematic content as well as the highly schematized public transportation presentation are characteristic of this group (Fig. 6a). The maps issued between the early sixites up and the mid-seventies would fall into the second generation. The map contents was largely increased and also the quality of graphic presentation improved significantly (color nominal point symbols have been introduced, Fig. 2and 6b). The next distinct step in the city map evolution can be noted in the mid- seventies - and lasted till the mid-eighties (third generation). W. Nerlo also decribed the fourth generation of the PPWK city maps, which is composed of maps based on large scale topographic and urban maps. This series was initiated in 1985 by the maps of Stalowa Wola and Stargard Szczeciński. The late 1980s and early 1990s brought significant changes to the map market in Poland. Numerous new cartographic firms dealing with city maps have been established during that time. Their city maps are of varied cartographic quality (K. Kałamucki 1996). They have numerous features characteristic of the PPWK maps. The impact of the PPWK cartographic style can easily be noticed. Since the late 1990s several new features have been introduced to the PPWK city maps. The most important ones include the modifications to the built-up areas presentation (presentation of individual buildings and their numbering), introduction of at least 4 new road and street categories, as well as the new color design (Fig.5). These modifications allow us to categorize this group as the fifth generation of the PPWK city maps. The first city maps prepared in part by digital means appeared in 1996 and 1997 (Szczecin, Wałbrzych, Jelenia gora0 and the years 1998-1999 saw the first maps prepared and printed entirely using the digital technology (Zakopane, Poznań and Kraków). The turn of the centuries brought further changes to the PPWK city map design. In September, 1999 first GPS-compatible maps appear in print. This would have been impossible without the preparation of fully cartometric maps and without giving the deatils of the cartographic projection used. The following new elements are being introduced since 2001: - new color design, - new built-up areas generalization style, - unification of editorial projects in all maps, lauching of the new map series under the "Copernicus"brand, - the city mass transit content was enriched. In the whole PPWK activity, the following facts should be stressed: - scale was shown city maps as late as in the mid 1980s., - first maps had the legend in Polish only Foreign map legends have been introduced in the late 1960s (most often in three languages), - the explanation of areal features (green areas and built-up areas) was fully intriduced as late as in 1980s., - it was not until the turn of the century that the full mathematical base information (including the cartographic projection and grid) was shown, - since the 1970s the entire area of cities and towns are shown in maps.

Słowa kluczowe

PL

kartografia; mapa; plan; plan miasta; Polskie Przedsiębiorstwo Kartograficzne

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geograficzne. Oddział Kartograficzny
• Czasopismo: Polski Przegląd Kartograficzny
• Rocznik: 2001
• Tom: T. 33, nr 3
• Strony: 213--225
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., mapy, rys., tab.

Twórcy

autor

Kałamucki K.

• Zakład Kartografii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin

autor

Mazur C.

• PPWK im. E. Romera, S. A.

Bibliografia

• Drabek J., Piątkowski F., 1989, 100 słów o mapach i kartografii. Warszawa: Wydawn. MON.
• Flis J., 1991, Słownik szkolny. Terminy geograficzne. Warszawa: Wydawn. Szkolne i Pedag.
• Kałamucki K., 1994, Próba oceny ewolucji planów miast Państwowego Przedsiębiorstwa Wydawnictw Kartograficznych na przykładzie wybranych opracowań. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 26, nr 4, s. 202–216.
• Kałamucki K., 1996, Metodyka kompleksowej oceny opracowań kartograficznych (na przykładzie planów miast). Praca doktorska, maszynopis w Zakładzie Kartografii UMCS, Lublin.
• Nerlo W., 1986, Nowa generacja planów miast PPWK. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 18, nr 3, s. 111-113.
• Ostrowski J., 1976, Tradycje kartografii polskiej w kształtowaniu szkoły kartograficznej PPWK. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 8, nr 3, s. 107–112.
• Ostrowski J., Ostrowski W., 1971, Zagadnienie geograficznej mapy miasta. „Mat. Ogólnop. Konf. Kartogr.” T.1. Problemy kartografii tematycznej, s. 156-163.
• Ostrowski J., Ostrowski W., 1986, Możliwości udoskonalenia polskich turystycznych planów miast w zakresie treści i rozwiązań graficznych. „Monografie AWF w Poznaniu” nr 226, s. 67–79.
• Ostrowski W., 1975, Plany miast Państwowego Przedsiębiorstwa Wydawnictw Kartograficznych. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 8, nr 3, s. 154–157.
• Pietkiewicz S., Żmuda S., 1973, Słownik pojęć geograficznych. Warszawa: Wydawn. Wiedza Powszechna.