Zawartość azotanów i fosforanów w płytkich wodach gruntowych w Polsce

• Autorzy: Igras J. , Jadczyszyn T.

Warianty tytułu

EN

Contents of nitrogen and phosphorus compounds in the shallow groundwaters in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono ocenę jakości płytkich wód gruntowych pod względem zawartości azotanów i fosforanów w układzie zlewni drugiego rzędu. Prezentowane wyniki pochodzą z badań monitoringowych przeprowadzonych w sieci gospodarstw kontrolnych na terenie całego kraju w dwóch cyklach badawczych, tj. w latach 1998-2002 i 2003-2006. W gospodarstwach objętych badaniami wytypowano pola produkcyjne na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych z bezpośrednim dostępem do wód drenarskich. Wody drenarskie pobierano wiosną i jesienią w tych samych ustalonych punktach, przeważnie na kilku polach gospodarstwa. Przebadano 722 gospodarstwa pobierając 5437 próbek wody w pierwszym cyklu i 5187 w drugim cyklu badań. Jakość wód oceniono według klasy zawartości składników mineralnych w wodach drenarskich, zaproponowane przez IUNG-PIB w Puławach. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że na przeważającym obszarze kraju zawartość azotu azotanowego w wodach gruntowych zmniejszyła się. We wschodniej i południowej części Polski stężenie fosforanów w wodach zmniejszyło się, wzrosło natomiast w Dorzeczu Rzek Przymorza.

EN

Studies evaluated the quality of shallow groundwater's in Poland in aspect of their contents of nitrates and phosphates, in the arrangement of second order river catchments. Presented results were obtained by monitoring conducted in the network of control farms localized on the area of whole country, in two research cycles, i.e. in the years 1998-2002 and 2003-2006. On surveyed farms the productive fields were staked out on arable land and on permanent grasslands, with a direct access to the drainage water. The drainage waters were sampled in spring and autumn, at the same points, mostly on the few fields of each farm. From 722 surveyed farms 5437 water samples were taken during the first research cycle, and 5187 during the second. The water quality was evaluated using the classes of mineral compound contents in drainage waters, as proposed by the State Research Institute (IUNG), Puławy. The results of studies showed that on prevailing area of the country the quality of shallow groundwater's had been improved as regards the nitrate contents. In the eastern and southern parts of Poland the phosphate concentration in drainage waters decreased, whereas it increased in the river catchments on northern littoral areas (Pomerania).

Słowa kluczowe

PL

woda drenarska; azotany; fosforany; zanieczyszczenie

EN

river catchments; drainage water; nitrates; phosphates; pollution

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Problemy Inżynierii Rolniczej
• Rocznik: 2008
• Tom: R. 16, nr 2
• Strony: 91--102
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Igras J.

autor

Jadczyszyn T.

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Bibliografia

• Borowiec S., Zabłocki Z. 1988. Rolnicze zanieczyszczenia obszarowe wód odpływowych ze zlewni rolniczych i działów drenarskich północno-zachodniej Polski. Zeszyty Naukowe AR Szczecin, 134: 27-59
• Durkowski T. 1998. Chemizm wód drenarskich obiektów Pomorza Zachodniego. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 458: 349-357
• Durkowski T., Pieczyński L. 2003. Jakość wód gruntowych i powierzchniowych w bezpośredniej zlewni jeziora Miedwie - zbiornika wody pitnej. W: Materiały konferencyjne nt. Woda - Środowisko - Obszary wiejskie. Wyd. IMUZ, Falenty, 145-148
• Filipek T. 2002. Zarządzanie zasobami fosforu w środowisku rolniczym. Nawozy i Nawożenie, 4(13): 247-259
• Fotyma E. 1996. Metoda N-min. w doradztwie nawozowym i ocenie środowiskowych skutków nawożenia. Zeszyty Edukacyjne. Wydawnictwo IMUZ, Falenty, 1: 67-75
• Foy., R., H., Withers P., J., A., 2002. The contribution of Agricultural Phosphorus to Eutrophication. Nawozy i Nawożenie, 3(12): 20-49
• Igras J. 2004. Zawartość składników mineralnych w wodach drenarskich z użytków rolnych w Polsce. W: Monografie i rozprawy naukowe. IMUZ, Falenty, 13: 1-123
• Igras J., 2002. Ocena strat fosforu pochodzącego z produkcji rolniczej w Polsce. Nawozy i Nawożenie. 4(13): 275-285
• Igras J. 2000. Skład chemiczny wód glebowo-gruntowych w Polsce. Nawozy i Nawożenie, 3a: 38-49
• Koc J., Ciećko Cz., Janicka R., Rochwerger A. 1996. Czynniki kształtujące poziom mineralnych form azotu w wodach obszarów rolniczych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 440: 175-185
• Łabętowicz J. 1995. Skład chemiczny roztworu glebowego w zróżnicowanych warunkach glebowych i nawozowych. Wyd. Fundacja „Rozwój SGGW” Warszawa, ss. 1-104
• Mroczkowski W., Sykut S., Ruszkowska M. 1997. Wymywanie składników pokarmowych z gleby do wód glebowo-gruntowych w zmianowaniu z udziałem roślin motylkowych. Pamiętnik Puławski, 111: 89-102
• Pondel H., Terelak H. 1986. Skład chemiczny wód opadowych oraz wód glebowo-gruntowych w rejonie Puław. Pamiętnik Puławski, 88: 57-71
• Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Dz. U. Nr 241, 2002, poz. 2093
• Sapek A., Sapek B. 2002. Obieg i bilans fosforu w łańcuchu pokarmowym człowieka w Polsce. Nawozy i Nawożenie, 4(13): 105-124
• Sapek A. 1997. Risk of water pollution as a result of agricultural activities. In: Sustainable agriculture and rural area development. Activity of Working Group reports and Conference proceeding. Wydawnictwo IBMUZ, Falenty, 1:79-99
• Sapek B. 1996. Mineralizacja materii organicznej w glebach łąkowych jako źródło azotu. Zeszyty Edukacyjne. IMUZ, Falenty, 1: 75-87
• Smoroń S. 1998. Przenikanie substancji biogennych ze źródeł rolniczych do środowiska - czynnik eutrofizacji wód powierzchniowych. Zeszyty Edukacyjne. IMUZ, Falenty, 5: 57-71
• Sykut S. 2000. Wymywanie makroelementów z gleb w lizymetrach. Nawozy i Nawożenie, 4(5): 18-26
• Terelak H., Terelak-Motowicka T., Sadurski W., Tujaka A. 2000. Przemieszczanie się składników mineralnych z gleb ornych do wód drenarskich. W: Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, ss. 269-277