Metoda oceny efektywności energetycznej suszarek rolniczych

• Autorzy: Walczak R.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest opracowanie sformalizowanej, zinformatyzowanej metody oceny efektywności energetycznej procesu suszenia realizowanego przez suszarki rolnicze przydatnej m.in. w trakcie projektowania nowych suszarek, porównywania różnych konfiguracji, oceny istniejących urządzeń technicznych. Do konkretyzacji i egzemplifikacji rozważań wykorzystano suszarkę daszkową traktując ją jako reprezentatywny ze względu na przedmiot rozważań model ogółu konwekcyjnych suszarek rolniczych. Przeprowadzono analizę stanu wiedzy w przedmiotowym zakresie na podstawie dostępnych materiałów źródłowych dotyczących oceny efektywności systemów bioagrotechnicznych w aspekcie ich przydatności do oceny efektywności energetycznej suszarek rolniczych w szczególności konwekcyjnych. Omówiono wykorzystany model matematyczny. Podjęto próbę zastosowania modelu neuronowego do modelowania procesu suszenia. Zdefiniowano na użytek prowadzonych rozważań efektywność energetyczną suszarki jako iloraz wyrażonych różnymi wielkościami efektów suszenia do wyrażonych różnymi wielkościami nakładów na ich pozyskanie w ustalonym czasie. Dla sprawdzenia podatności metody na zmianę warunków oceny rozpatrzono różne konfiguracje (konstrukcyjne, technologiczne, użytkowe, eksploatacyjne) suszarek daszkowych w aspekcie efektywności energetycznej. Opracowano zestaw miar efektywności energetycznej suszarek oraz koncepcję dokonywania za ich pośrednictwem szczegółowych ocen przedmiotowych. Dla zapewnienia użytkowej przydatności metody opracowane modele zaimplementowano w środowisku informatycznym Symuneuron. Oceny poprawności merytorycznej i przydatności użytkowej dokonano na podstawie konfrontacji wyników uzyskanych z symulacji procesu suszenia z wynikami z badań eksploatacyjnych oraz danymi podawanymi przez producentów suszarek w handlowych materiałach informacyjnych. Egzemplifikacja metody potwierdziła jej przydatność użytkową w przewidywanym zakresie zastosowań.

EN

The aim of the dissertation was presenting formal and programmable method evaluating energy efficiency of drying process performed in agriculture dryers. The method is going to be usefull during designing process, comparing different configurations and evaliating existing technical equipment. The counterflow cascade dryer was taken into consideration as the representative appliance of the majority of convective agriculture dryers. The present condition of knowledge regarding discussed topic was described according to available sources regarding agriculture systems energy evaluation in terms of their usefulness of energy efficiency evaluation of agriculture dryers, especially convective dryers. It was presented the mathematical model of the drying process used in the dissertation. The energy efficiency of the dryer was defined as the quotient of different values of drying effects and different costs of drying process in the set time. In order to check the sensitiveness of the method different evaluation conditions were taken into concideration different (construction, technological, exploitation) configurations of cascade dryers in terms of energy efficiency. The set of energy efficiency coefficients and the idea of dryer evaluation application was presented. The defined models were implemented in the Symuneuron environment. In order to check the usefulness and the propriety of the merits of the case there were considered the results of the mathematical models, exploitation tests and advertisement materials presented in commercial information materials. The exemplification of the method confirmed the usefulness of method in the given application range.

Słowa kluczowe

PL

suszarka daszkowa; efektywność energetyczna; metoda; suszenie; model matematyczny

EN

cascade dryer; drying; energy effectiveness; method; mathematical model

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej
• Czasopismo: Inżynieria Rolnicza
• Rocznik: 2007
• Tom: R. 11, nr 4 (92)
• Strony: 3--184
• Opis fizyczny: Bibliogr. 239 poz.

Twórcy

autor

Walczak R.

• Politechnika Warszawska, Szkoła Nauk Technicznych i Społecznych w Płocku, Wydział Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii, Instytut Inżynierii Mechanicznej

Bibliografia

• Adzimanbetov S. 1987. Obliczanie obciążeń suszarni. Su Mechaniz. Elektrif. Sel. Choz. nr 10 s. 60-61.
• Alvarez P.I., Blasco R., Gomez J., Cubillos F.A. 2005. A first principles-neural networks approach to model a vibrated fluidized bed dryer: simulations and experimental results. Drying Technology. Vol. 23. s. 187-203.
• Anuszewski R., Pawlak J., Wójcicki Z. 1979. Energochłonność produkcji rolniczej. Metodyka badań energochłonności produkcji surowców żywnościowych. IBMER. Warszawa. (Symb. Dok. CXXXVIII/717).
• Badiru A. 2005. Handbook of Industrial and Systems Engineering. CRC Press. New York. ISBN 0-8493-2719-9.
• Baker C.G.J., Lababidi H.M.S., Masters K. 2004. A fuzzy expert system for selection of spraydrying equipment. Drying Technology. Vol. 22. Nr 1-2. s.237-258.
• Bakker C., McKenzie K. 2005. Energy consumption of industrial spray dryers. Drying Technology. Vol. 23 s. 365-386.
• Bakker-Arkema F.W., Lerew L.E., DeBoer S.F., Roth M.G. 1974. Grain drying simulation, research report 214. Michigan State University. Agricultural Experiment Station. East Lansing. MI. U.S.A.
• Bakker-Arkema, F. W., R. C. Brook, and L. E. Lerew. 1978. Cereal grain drying. In: Advances in Cereal Science and Technology. Vol. II. Y. Pemeranz, Ed. American Association of Cereal Chemists, Inc. St. Paul, Minn. s. 1-90.
• Balasubramanian A., Panda R.C., Ramachandar Rrao V.S. 1996. Modelling of a fluidised bed drier using artificial neural network. Drying Technology. Vol. 14 (7-8). s. 1881-1889.
• Barbosa-Canowas G.V., Gould G.W. 2000. Innovations in food procesing. Technomic Publishing Co. Inc. New York. ISBN: 978-1566767828
• Begg D., Fisher S., Dornbusch R. 2000. Ekonomia. T. 1 Mikroekonomia. T. 2 Makroekonomia. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Warszawa. ISBN 83-208-1265-8.
• Bhat N., McAvoy T.J. 1990. Use of neural nets for dynamic modeling and control of chemical process systems. Computer and Chemical Engineering, Vol. 14 (4-5). s. 573-583.
• Białko M. 2000. Podstawowe właściwości sieci neuronowych i hybrydowych systemów ekspertowych. Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej. Koszalin. ISBN 83-88283-41-3.
• Bibrowski Z. 1983. Energochłonność skumulowana. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. ISBN 83-01-03233-2.
• Bieranowski J. 2000. Badania eksploatacyjne maszyn przemysłu zbożowo-młynarskiego z wykorzystaniem symulacji komputerowej. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 2. s. 43-49.
• Bieranowski J. 2003. Model systemu utrzymania maszyn przemysłu rolno-spożywczego. Rozprawa habilitacyjna. Inżynieria Rolnicza nr 1 (43).
• Błasiński H. (red.). 1992. Zadania z procesów podstawowych i aparatury procesowej. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej. Łódź.
• Bojarski W. 1979. Podstawy metodyczne oceny efektywności w systemach energetycznych. Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk.
• Borquez R.M., Canales E.R., Ferrer J.F., Merino A.P. 2004. A model for relative velocity of a particle in impingement dryer: application to heat transfer. Drying Technology. Vol. 22. Nr 10. s. 2409-2426.
• Borysiewicz A. 1975. Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne. Projektowanie układów. Arkady, Warszawa.
• Bruce, D.M. 1984. A simulation of multiple-bed, concurrent-flow and counter-flow grain driers. J. Agric. Engng. Res, 30(4). s. 373-380.
• Cao W.F., Langrish T.A.G. 2000. The development and validation of a system model for a countercurrent cascading rotary dryer. Drying Technology. Vol. 18. No 1-2. s. 99-115.
• Cenkowski S. 1984. Modelowanie procesu suszenia ziarna. Rozprawa habilitacyjna. Instytut Mechanizacji Rolnictwa. Akademia Rolnicza we Wrocławiu. Wrocław.
• Chakraverty A., Paul S.R. 2001. Postharvest technology. Cereals, pulses, fruits and vegetables. Science Publishers Inc. Enfield. Plymuth. UK. ISBN 9780824705145.
• Ciborowski J. 1973. Inżynieria chemiczna. Inżynieria procesowa. WNT. Warszawa.
• Ciepło-standardy jakości. 1996. Konferencja naukowo-techniczna w Warszawie w dniach 21-22 lutego 1996. Materiały konferencyjne nr 716. Praca zbiorowa. Wyd. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych. Zarząd Główny. Warszawa.
• Ciesielczyk W., Kupiec K., Wiechowski A. 1995. Przykłady i zadania z inżynierii chemicznej i procesowej. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej. Kraków.
• Ciesielski K., Zbiciński I. 2001. Hybrid neural modelling of fluidised bed drying process. Drying Technology. Vol. 19(8). s. 1725-1738.
• Ciesielski K., Zbiciński I., Górak A. 1998. Modelowanie procesu suszenia przy pomocy klasycznych i hybrydowych modeli neuronowych. XVI Ogólnopolska Konferencja Naukowa Inżynierii Chemicznej i Procesowej. Kraków-Muszyna. t. III. s. 112-115.
• Cieślikowski B. 2003. Wieloparametrowa ocena efektywności eksploatacyjnej kombajnu rolniczego. Inżynieria Rolnicza. Nr 9. s. 275-281.
• Cygan Z. 1990. Efektywność eksploatacji systemów technicznych. PWN. Warszawa. ISBN 83-01-06520-6.
• Czerniak. O., Rybczinskaja G. 1979. Osnowy tepłotjechniki i gidrawliki. Wysszaja Szkoła. Moskwa.
• Demuth H. Beale M. 1994. Neural Network Toolbox, The Mathworks Inc.
• Dmytrów E. 1989. Koncepcja suszarń (bez podgrzewaczy) do materiałów ziarnistych pochodzenia rolniczego o przepustowości 6÷50 t/h. POSTEX – Ośrodek Realizacji postępu techniczno-organizacyjnego nowych uruchomień i kooperacji. Poznań.
• Dmytrów E., Wróblewski S. 1976. Sprawozdanie z badań prototypu suszarni do ziarna SD 10. Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych. Poznań.
• Dobek T. 2003. Analiza i ocena energochłonności i kosztów różnych technologii przygotowania gleby do siewu. Inżynieria Rolnicza 10. s. 229-235.
• Domański R. 1992. Wymiana ciepła. Komputerowe wspomaganie obliczeń. Tablice właściwości termofizycznych. WPW. Warszawa.
• Dzierżanowski R. 2001. Metoda oceny efektywności energetycznej suszarek daszkowych z hybrydowym generatorem ciepła. Rozprawa doktorska. Politechnika Warszawska. Płock.
• Ekielski S. 1988. Badania suszarki bębnowej M-829. IBMER. Warszawa (Symb. dok. XXII/977).
• Ekielski S. 1996. Metodyka badań i procedury badawcze przy określeniu efektywności energetycznej suszarek do ziarna. IBMER. Warszawa. Symb. Dok. XXII/1049M
• Ekielski S. 1996. Projekt wymagań dotyczących efektywności energetycznej suszarek do ziarna zbóż. Wyd. IBMER. Kłudzienko. Symb. Dok. XXII/1050.
• Ermakow S.M. 1987. Matiematicieskaja tieoria optimalnowo ekspierimienta. Nauka. Moskwa.
• Farkas I., Remenyi P., Biro A.A. 2000. A neural network topology for modelling grain drying. Computers and Electronics in Agriculture. Vol. 26. s. 147-158.
• Feder S. 1995. Materiało- i energooszczędna komora susząca suszarni daszkowej. Pr. PIMR. Vol.40 nr 3. PIMR. Poznań.
• Fic J. 1985. Badanie energochłonności produkcji rolniczej. Możliwość wtórnego wykorzystania odlotowego czynnika suszącego w suszarni rolniczej SB-1.5. Zesz. Probl. Nauk Rol. Z.280. PWN. Warszawa.
• Fiłonienko G. 1956. Urządzenia suszarnicze. Warszawa WNT.
• Foltańska-Werszko D. 1997. Teoria systemów cieplnych. Termodynamika-podstawy. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław.
• Fortuna Z.,Macukow B., Wąsowski J. 2006. Metody numeryczne. WNT, Warszawa. ISBN 83-204-3245-6.
• Gallaher G.L. 1991. A method of determining the latent heat of agricultural crops. Agric. Engineering. 32(1). s. 34-38.
• Garcia M. A., Ragazzo A. 2000. Mathematical modeling of continuous dryers using the heat and mass transfer properties and product-air equilibrium relation. Drying Technology. Vol. 18. No 1-2. s. 67-80.
• Gieroba J., Niedziółka I. 1997. Problemy zbioru i suszenia ziarna kukurydzy w gospodarstwach rodzinnych. Przegląd Tech. Rol. i Leśnej nr 11. s. 6-8.
• Gogół W. 1991. Wymiana ciepła. Tablice i wykresy. WPW. Warszawa.
• Górniak W., Kruglak D. 1989. Opracowanie koncepcji nowego typoszeregu suszarek zbożowych. Centralne Laboratorium Technologii Przetwórstwa i Przechowalnictwa Zbóż. Warszawa.
• Górzyński J. 1995. Audyting energetyczny obiektów przemysłowych. Narodowa Agencja Poszanowania Energii. Biblioteka Fundacji Poszanowania Energii. Warszawa.
• Górzyński J. 2000a. Audyting energetyczny. Narodowa Agencja Poszanowania Energii. Biblioteka Fundacji Poszanowania Energii. Warszawa.
• Górzyński J. 2000b. Podstawy metodyczne analizy energetyczno-ekologicznej obiektu budowlanego w pełnym cyklu istnienia. Wydawnictwa Instytutu Techniki Budowlanej, Warszawa.
• Górzyński J., Urbaniec K. 2000. Wytwarzanie i użytkowanie energii w przemyśle. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa. ISBN 83-7207-157-8.
• Gumiński K. 1982. Termodynamika. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Warszawa. ISBN 83-01-06924-4.
• Heyd B., Rodriguez G., Vasseur J. 1996. Modelling of drum drying using neural network and polynominal model. Materiały konferencyjne IDS’96. vol. A. s. 323-329.
• Hobler T. 1979. Ruch ciepła i wymienniki. Wydawnictwa Naukowo Techniczne Warszawa. ISBN 83-204-0699-4.
• Hopgood A. 2000. Intelligent Systems for Engineers and Scientists. CRC Press. New York. ISBN 0-8493-0456-3.
• Huang B., Mujumdar A.S. 1993. Use of neural network to predict industrial dryer performance. Drying Technology. Vol. 11 (3). s. 525-541.
• Hugget A., Sebastian P., Nadeau J.P. 1999. Global Optimization of a dryer by using neural networks and genetic algorithms. AIChE Journal. Vol. 45. No 6. s. 1227-1238.
• Irudayaraj J. 2001. Food processing operations modeling. Marcel Dekker Inc. New York. ISBN 9780824704889.
• Islam M.R., Sablani S.S., Mujumdar A.S. 2003. An artificial neural network model for prediction of drying rates. Drying Technology. Vol. 21 Nr 9. s. 1867-1884.
• Jankowscy J. i M. 1982. Przegląd metod i algorytmów numerycznych. WNT, Warszawa. ISBN 83-204-1040-1.
• Janowicz L. 2002. Badania suszarni wieżowej Meyer 2000. Technika Rolnicza nr 6. s. 23-24.
• Janowicz L. 2002. Suszarnie wieżowe Meyer wkrótce na polskim rynku. Technika rolnicza nr 4. s. 24-25.
• Janowicz L. 2002. Suszenie ziarna kukurydzy w suszarni Pedrotti z wykorzystaniem nagrzewnicy powietrza opalanej drewnem oraz silosu chłodzącego BIN. Agroserwis nr 6 (223). s. 16-17.
• Janssen J. 1985. Obniżenie kosztów suszenia pasz przez zastosowanie wtórnego obiegu powietrza. DE. DLG-Mitteilungen nr 12 s.693-695.
• Janus P. 2004. Wstępne badania zużycia paliwa i energii w procesie suszenia korzeni selerów w przemysłowych procesach taśmowych. Gospodarka Paliwami i Energią. Nr 5. s. 4-7.
• Janus. P. 2004. Wstępne badania zużycia paliw i energii w procesie suszenia korzeni selerów w przemysłowych suszarkach taśmowych. Gospodarka Paliwami i Energią. Nr 5. s. 4-7.
• Jay S., Oliver T.N. 1996. Modeling and control of drying processes using neural networks. Materiały konferencyjne ISD’96. vol. B. s. 1393-1399.
• Jinescu G., Lavric V. 1995. The artificial neural networks and the drying process modeling. Drying technology. Vol. 13. s. 1579-1586.
• Jumah R., Mujumdar A.S. 2005. Modeling intermittent drying using an adaptive neuro-fuzzy inference system. Drying Technology. Vol. 23. s. 1075-1092.
• Kaleta A. 1990. Badanie symulacyjne procesu konwekcyjnego suszenia ziarna zbóż w silosach w celu określenia warunków minimalizacji zużycia energii na suszenie. Cz. I. Sformułowanie matematycznego modelu procesu. Roczniki Nauk Rolniczych. t. 79-C-1. s. 85-97.
• Kaleta A. 1990. Badanie symulacyjne procesu konwekcyjnego suszenia ziarna zbóż w silosach w celu określenia warunków minimalizacji zużycia energii na suszenie. Cz. II. Sformułowanie wskaźników zużycia energii na suszenie. Roczniki Nauk Rolniczych. t. 79-C-1. s. 99-104.
• Kaleta A. 1996. Modelowanie procesu konwekcyjnego suszenia ziarna w silosach. Fundacja i rozwój SGGW. Warszawa.
• Kalisiewicz A. 1970. Metodyka sporządzania bilansu cieplnego dla bębnowych suszarek pasz typu Van den Broeka oraz SB-1.0 i SB-1.5. IMER. Warszawa (Symb. dok. XXII/256).
• Kamiński E. 1979. Teoria i technologia suszenia kukurydzy. Wydawnictwo IBMER. Warszawa.
• Kamiński E. i in. 2001. Suszarnictwo zbóż. Wieś Jutra. s.43-45.
• Kamiński E., Peroń S., Szarycz M. i in. 1995. Badania eksploatacyjno-techniczne suszarek daszkowych firmy „Araj”. Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej. Nauka Praktyce Rolniczej. Zeszyt 2. s.189-193.
• Kamiński E., Peroń S., Szarycz M. i in. 1992. Badania eksploatacyjno-techniczne suszarki S-58 zainstalowanej w G.S. w Rogowie Sobóckim. Sprawozdanie z badań eksploatacyjnych. Akademia Rolnicza we Wrocławiu. Wrocław.
• Kamiński W., Strumiłło P., Tomczak E. 1998. Neurocomputing approaches to modeling of drying process dynamics. Drying Technology. Vol. 16 Nr 6. s. 967-992.
• Kamiński W., Strumiłło P., Tomczak E. i in. 1996. Modelling of thermal degradation process of bioproducts using artificial neural networks. J.Syst. Eng. 6. s. 159-165.
• Kamiński W., Strumiłło P., Tomczak E. i in. 1996. Modelling of thermal degradation process of bioproducts using artificial neural networks. J.Syst. Eng. 6. s. 159-165.
• Kandel A. 1991. Fuzzy Expert Systems. CRC Press. New York.
• Keey R. 1972. Drying principles and practice. Pergamon Press. London. ISSN 1062-0125.
• Keey R. 1978.Introduction to industrial drying operation. Pergamon Press, Oxford. ISSN 1062-0125.
• Keller K., Furst R. 1985. Racjonalne suszenie gorącym powietrzem dla ograniczenia wpływów pogody na konserwowanie zielonek. DD Agrartechnik. s. 346.
• Kemp I.C., Gardiner S.P. 2001. An outline method for trouleshooting and problem-solving in dryers. Drying Technology. Vol. 19 Nr 8. s. 1875-1890.
• Kiciński J. 2006. Wizje energetycznego rozwoju Polski − szanse i zagrożenia. Referat wygłoszony na Sympozjum Diagnostyka Maszyn. Węgierska Górka.
• Kneule F. 1970. Suszenie. Arkady. Warszawa.
• Korbicz J. Obuchowicz A., Uciński D. 1994. Sztuczne sieci neuronowe, Akademicka Oficyna Wydawnicza PLJ. Warszawa. ISBN 83-7101-197-0
• Korlsson M., Richardt K. 1980. Drying 80. Vol 2. Hemisphere Publ. Corp. New York.
• Kotarbiński T. 1982. Traktat o dobrej robocie. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wrocław.
• Kowalski M., Przystupa K. 1986. Badania prototypu linii obróbki ziarna typ M 909. Okręgowy Ośrodek Rzeczoznawstwa i Doradztwa Rolniczego SITR. Warszawa. (Zleceniodawca: OBR SPR Suprol Rogoźno Wielk.)
• Kreith F. 2000. The CRC handbook of thermal engineering. CRC Press. Springer. Boca Raton. USA. ISBN 0-8493-9581-X
• Kreith F., West R. 1996. Energy efficiency. CRC Press. New York. ISBN: 0849395887
• Krishnamoorthy C.S. 1996. Artificial Intelligence and Expert Systems for Engineers. CRC Press. New York. ISBN:0849391253
• Krokida M.K., Bisharat G.I. 2004. Heat recovery from dryer exhaust air. Drying Technology. Vol. 22. Nr 7. s. 1661-1674.
• Krzyżanowski J. A., Głuch J. 2004. Diagnostyka cieplno-przepływowa obiektów energetycznych. Wydawnictwo Instytutu Maszyn Przepływowych PAN. Gdańsk. ISBN 83-88237-65-9.
• Kudra T. 1998. Instantaneous dryer indices for energy performance analysis. Inżynieria Chemiczna i Procesowa. Nr 19 (1) s. 163-172.
• Kudra T. 2004. Energy aspects in drying. Drying Technology. Vol. 22. Nr 5. s. 917-932.
• Kudra T., Mujumdar A. 2002. Advanced drying technologies. Dekker Inc. New York. ISBN: 0-8247-9618-7.
• Kudra T., Strumiłło C. 1998. Thermal processing of bio-materials. Gordon and Breach Science Publishers. Amsterdam. The Netherlands. ISBN 90-5699-105-1.
• Kulik T. 1978. Ocena przydatności suszarek kolumnowych typu SD w porównaniu z innymi suszarkami. IBMER. Warszawa. Symb. Dok. XXII/685.
• Kulik T. 1982. Ekspertyza modelu suszarki zbudowanej przez rzemiosło. IBMER. Warszaw. (Symb. dok. XXII/831).
• Kulik T. 1983. Badania suszarki SPB-0,2 (M-829) produkcji FMR „Rofama”. IBMER. Warszawa. (Symb. Dok. XXII/827).
• Kulik T. 1984. Rzeczywiste wskaźniki techniczne, eksploatacyjne i energetyczne rolniczych suszarek do ziarna zbóż stosowanych w Polsce. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Warszawa. Nr 287. s. 345-362.
• Kurowski W. 2002. Modelowanie i symulacja obiektów technicznych. Instytut Badawczo-Rozwojowy Informatyki. Łomża.
• Kusiak A. 1992. Intelligent design and manufacturing. John Wiley&Sons. New York. ISSN:0163-5719.
• Kwiatkowski I., Cholewa L. 1977. Centralne ogrzewanie. Pomoce projektanta. Arkady. Warszawa.
• Lababidi H.M.S., Baker C.G.J. 2003. Web-based expert system for food dryer selection. Computer and Chemical Engineering. Vol. 27. s. 997-1009.
• Langman J. 1999. Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych w inżynierii rolniczej. Inżynieria Rolnicza. Nr 1. s. 153-158. Leksykon naukowo-techniczny. 1984. WNT. Warszawa.
• Luyben W.L. 1976. Modelowanie, symulacja i sterowanie procesów przemysłu chemicznego. WNT. Warszawa.
• Łapczyńska-Kordon B., Francik S., Frączek J. 2000. Modelowanie procesu suszenia pora przy użyciu sztucznych sieci neuronowych. Inżynieria Rolnicza. Nr 9. s. 187-192.
• Łubowicz J. 1974. Zbiór zadań z metod numerycznych. WPW, Warszawa.
• Łykow A.W. 1968. Tieoria suszki. Wydawnictwo "Eniergia". Moskwa.
• MacAdams W.H. 1975. Heat transmission. McGraw-Hill. New York. ISSN 0015-2684.
• Maciejewski W. 1979. Wykonanie modelu suszarki laboratoryjnej. IBMER, Warszawa. (Symb. dok. LII/27).
• Malaga-Toboła U., Tabor S. 2004. Nakłady pracy i energii w technologii produkcji zbóż. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1. s. 111-117.
• Marecki J. 2000. Podstawy przemian energetycznych. Wydawnictwa Naukowo Techniczne. Warszawa. ISBN 83-204-2462-3.
• Markowski M. 1989. Matematyczny model procesu suszenia zielonki w suszarce bębnowej. SGGW AR. Warszawa.
• Markowski M. 1995. Matematyczne modelowanie procesów konwekcyjnego suszenia warzyw. Rozprawa habilitacyjna. Agricultura 61 Suplement A. Wydawnictwo ART.
• Marszałkowicz T. 1979. Metody programowania optymalnego w rolnictwie. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne. Warszawa. Matlab. 2002. Neural Network Toolbox.The MathWorks Inc.
• McCulloch W.S., Pitts W. 1943. A logical calculus of the ideas immanent in nervous activity. Buletin of Mathematical Biophysics. Nr 5. s. 115-133.
• Menshutina N., Gordienko M., Voynovskiy A. i in. 2004. Dynamic analysis of drying energy consumption. Drying Technology. Vol. 22. Nr 10. s. 2281-2290.
• Menshutina N., Kudra T. 2001. Computer aided drying technologies. Drying Technology. Vol. 19. Nr 8. s. 1825-1849.
• Menshutina N., Kudra T., Voynovskiy A. 2003. Drying process selection for minimal energy consumption. ACHEMA.
• Menshutina N.V., Gordienko M.G. i in. 2004. Dynamic Analysis of Drying Energy Consumption. Drying Technology. Vol. 22. Nr 10. s. 2281-2290.
• Michalik K. 2000. Podręcznik użytkownika systemu Sphinx: Neuronix, Hybrex, DeTreex, Cake, PC-Shell.
• Miłosz T. 1993. Efektywność suszenia ziarna zbóż kombajnami. Praca habilitacyjna. IBMER. Warszawa.
• Montross M.D., Bakker-Arkema F.W., Hines R.E. 1997. Dryer performance enhancement through grain preheating. Trans.ASAE. Vol. 40. Nr 5. s. 1391-1394.
• Moon S., Johnson A. 1987. Numeryczna analiza mieszanej konwekcji z poziomych cylindrów. GB Journal of Agricultural Engineering Research. Vol 38 s. 289-300.
• Morris A.J., Montague G.A. Wilis M.J. 1994. Artificial neural networks: studies in process modeling and control. Chemical Engineering Research and Design. Vol. 72 Part A. s. 3-19.
• Morris A.J., Montague G.A., Willis M.J. 1994. Artificial neural networks: Studies in process modeling and control, Trans IcgemE, vol. 72, Part A, s. 3-19.
• Mujumdar A. 2004. Guide to industrial drying. Principles equipment on new developments. Colour Publications Pvt. Ltd. Mumbai. India.
• Mujumdar A. 2004. Research and development in drying: Resent trends and future prospects. Drying Technology. Vol. 22. Nr 1-2. s. 1-26.
• Mujumdar A.S. 1984. Advances in drying. Vol. 3. Hemisphere Publishing Corporation. Washington, New York, London.
• Mujumdar A.S. 2000. Mujumdar’s practical guide to industrial drying principles equipment and new developments. Exergex Corp. Quebeck. ISBN 974-85913-9-5.
• Mujumdar A.S., Suvachittanont S. 2000. Developments in drying. Food dehydration. Kasetsart University Press. Thailand.
• Mulawka J. 1996. Systemy ekspertowe. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa.
• Müller J. 1974. Informacja w cybernetyce. Wydawnictwo MON. Warszawa.
• Niedziółka I. 2000. Energochłonność i opłacalność produkcji ziarna kukurydzy. Inżynieria Rolnicza 8. s. 133-139.
• Niziński S. 2000. Elementy eksploatacji obiektów technicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Olsztyn. ISBN 83-88343-73-4.
• Niziński S. Michalski R. 2002. Diagnostyka obiektów technicznych. Instytut Technologii Eksploatacji. Warszawa, Sulejówek, Olsztyn, Radom. ISBN 83-7204-290-X.
• Niziński S. Żółtowski B. 2001. Informatyczne systemy zarządzania eksploatacją obiektów technicznych. Wydawnictwo Markar. Olsztyn-Bydgoszcz. ISBN 83-916198-0-X.
• Nonhebel G., Moss A. 1971. Drying of solids in the chemical industry. London. ISBN 0408701137.
• Norwisz J. 1999. Audyt energetyczny. Materiały pomocnicze. Wydawnictwo Narodowej Agencji Poszanowania Energii. Gliwice.
• O’Callaghan J.R., Menzies D.J., Bailey P.H. 1971. Digital Simulation of agricultural drier performance. J. Agric. Eng. Res. 16(3). s. 223-244.
• Olesen H. 1987. Grain Drying. Innowation Development Engineering ApS. Thisted. Denmark. ISBN 87-981315-2-4.
• Pabis S. 1965. Suszenie płodów rolnych. PWRiL. Warszawa.
• Pabis S. 1982. Teoria konwekcyjnego suszenia produktów rolniczych. PWRiL. Warszawa.
• Pabis S. 1985. Metodologia i metody nauk empirycznych. PWN. Warszawa.
• Pabis S., Powierża L., Suprunowicz R. 1974. Porównanie niektórych matematycznych modeli procesu konwekcyjnego suszenia warstwy ziarna w przeciwprądzie. Roczniki Nauk Rolniczych. t. 71-C-1. s. 65-72.
• Paderno I., Usaczew W., Hudjakow Ł. 1977. Nadieżnost słożnych sudowychsistiem. Sudostrojenie. Leningrad.
• Palancar M.C., Aragon J.M., Castellanos J.A. 2001. Neural network model for fluidised bed dryers. Drying Technology. Vol. 19 (6). s. 1023-1044.
• Pan Y.K., Wang X.Z. 1998. Modern drying technology. Chemical Industry Press. Bejging. China. ISBN 7-5025-2046-5.
• Pawlak J. 2002. Nakłady energii w rolnictwie polskim w ostatniej dekadzie XX w. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1 (35). s. 49-55.
• Pawlak M. 1996. Systemy ekspertowe w eksploatacji maszyn. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej. Lublin.
• Pawłow K., Romankow P., Noskow A. 1963. Przykłady i zadania z zakresu aparatury chemicznej. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa.
• Perkowski P. 1980. Technika symulacji cyfrowej. WNT. Warszawa.
• Peroń St., Zdrojewski Z. 1990. Sposoby wykorzystania ciepła gazów odlotowych rolniczych suszarek bębnowych. Maszyny i Ciągniki Rol. 12.
• Perry R. 1995. Perry’s Chemical Engineers’ Handbook. McGraw-Hill Inc. New York. ISBN 0-07-049841-5.
• Pham D.T. 1988. Expert systems in engineering. Springer-Verlag. Berlin. ISBN 0387192298.
• Phongpipatpong M., Douglas P.L. 2003. Synthesis of rice processing plants. I. Development of simplifyied models. Drying Technology. Vol. 21 Nr 9. s. 1595-1610.
• Pikoń J. 1979. Podstawy konstrukcji aparatury chemicznej. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Warszawa.
• Pikoń J. 1983. Aparatura chemiczna. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Warszawa. ISBN 83-01-04766-6.
• Plawsky J.L. 2001. Transport phenomena fundamentals. Dekker Inc. New York. ISBN 9780824705008.
• Powierża L. 1981. Efektywność eksploatacyjna maszyn rolniczych. Rozprawa habilitacyjna. IBMER. Warszawa.
• Powierża L. 1997. Zarys inżynierii systemów bioagrotechnicznych. Biblioteka Problemów Eksploatacji. Wyd. IteE. Radom-Płock.
• Powierża L. 1997a. Elementy inżynierii systemów. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• Powierża L., Dzierżanowski R., Skrobacki Z., Walczak R. 2003. Wybór użytecznej konfiguracji systemu bioagrosuszącego. Wyd. Politechnika Warszawska. Zakład Inżynierii Systemów. Płock.
• Wydawnictwo dofinansowane przez KBN w ramach projektu 6 P06 F 007 20.
• Praca zbiorowa. 1982. System Maszyn Rolniczych. t. 6. IBMER. Warszawa.
• Praca zbiorowa. 1988. System Maszyn Rolniczych. t. 14. IBMER. Warszawa.
• Praca zbiorowa. 1988. System Maszyn Rolniczych. t. 6. IBMER. Warszawa.
• Praca zbiorowa. 1996. Ciepło-standardy jakości. Materiały konferencyjne. Cz. 1. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych. Warszawa.
• Praca zbiorowa. System Maszyn Rolniczych i Leśnych. 1973. Tom IV. część 6, 7, 8. PWRiL. IBMER. Warszawa.
• Przystupa K. 1986. Badania suszarki M-820. IBMER. Warszawa (Symb. Dok. XXII/958).
• Pszczołowski T. 1977. Celowość, skuteczność, efektywność. Prakseologia nr 3. PWN. Wrocław.
• Radwański E., Skowroński P., Twarowski A. 1993. Problemy modelowania systemów energotechnologicznych. Instytut Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej. Warszawa.
• Rahman S. 1999. Handbook of food preservation. Dekker. New York.
• Ralston A. 1983. Wstęp do analizy numerycznej. PWN, Warszawa.
• Reay D., Wright A. 1987. Innowation for energy efficiency. Proceedings of the European Conference Newcastle upon Tyne, UK. Pergamon Press Oxford.
• Reiter S. 1985. The finacial evaluation of energy costs and projects. Van Nostrand Reinhold Company. New York. ISBN 0-442-27813-6.
• Rutkowska D., Piliński M., Rutkowski L. 1997. Sieci neuronowe, algorytmy genetyczne i systemy rozmyte. PWN. Warszawa-Łódź. ISBN 83-01-12304-4.
• Ryniecki A., Szymański P. (red). 1999. Dobrze przechowane zboże: jak suszyć, chłodzić, przewietrzać, czyścić, przechowywać i dobrze sprzedać ziarno zbóż, nasiona rzepaku i innych roślin. MR INFO Towarzystwo Umiejętności Rolniczych. Poznań.
• Sadykov R.A. 2000. Vacuum drying of disoresed materials from multicomponent liquid systems: verification of model. Drying Technology. Vol.18 Nr 3. s.687-705.
• Sala A. 1993. Zmniejszanie energochłonności. Międzyresortowe Centrum Naukowe Eksploatacji Majątku Trwałego. Radom. ISBN 83-85064-85-0.
• Sawa J. 2000. Efektywność Mechanizacji produkcji rolniczej w różnych warunkach gospodarczych. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 3/2000 (29). ISBN 83-89263-06-8.
• Sawa J., Parafiniuk S. 2001. Efektywność intensywności produkcji rolniczej. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1(31).
• Schlünder E., Martin H., Gummel P. 1977. Drying fundamentals and technology. McGill University, Montreal.
• Schlünder E., Passey C. 1980. Drying 80. Vol 1. Hemisphere Publ. Corp. New York.
• Shei H.J., Chen Y.L. 2002. Computer simulation on intermittent drying of rough rice. Drying Technology. Vol. 20 Nr 3. s.615-636.
• Sklarow W., Gulajew W. 1988. Diagnostyka w energetyce. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa.
• Snurjavicjus E., Kotov B. 1987. Sztuczne suszenie przy przygotowaniu pasz. ZSRR Tech. Sel' nr 6.
• Strumiłło C. 1975. Podstawy teorii i techniki suszenia. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa.
• Sunden B. 2002. Advanced computational methods in heat transfer. WIT Press Arhrst. Southampton. ISBN 1-84564-176-0.
• Szargut J. 1983. Analiza termodynamiczna i ekonomiczna w energetyczne przemysłowej. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa.
• Szarycz M. 2002. Optymalizacja parametrów energetyczno-funkcjonalnych prototypów suszarek S10 PR, S14 PR, S18 PR. Wrocław.
• Ślipek Z., Francik S. 2000. Prognozowanie zmian techniczno-eksploatacyjnych parametrów maszyn rolniczych przy użyciu sztucznych sieci neuronowych. Inżynieria Rolnicza.
• Tadeusiewicz, R. 1993. Sieci neuronowe. Akademicka Oficyna Wydawnicza. Warszawa.
• Tadeusiewicz, R. 1998. Elementarne wprowadzenie do sieci neuronowych z przykładowymi programami. Akademicka Oficyna Wydawnicza. Warszawa.
• Thyagarajan T., Panda R.C., Shanmugam, Rao P.G., Ponnavaikko. 1997. Development of ANN model for non-linear drying process. Drying Technology. 15 (10). s. 2527-2541.
• Tomczak E. 1999. Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych do identyfikacji kinetyki degradacji witaminy C w procesie suszenia w wybranych produktach. Praca doktorska, Politechnika Łódzka.
• Tomkiewicz D. 2002. The Measurement System for Estimation of The Water Content in Grain Based on Dynamic Drying Process Model, Metrology and Measurement Systems Vol IX, Nr 4 (2002) s. 403-412, Polish Scientific Publishers. Warsaw.
• Turban E. 1995. Decision support and expert systems. Management support systems. Prentice Hall. Englewood Cliffs, New Jersey. USA. ISBN:0-02-421701-8.
• Turner W. 2004. Energy management handbook. CRC Press. New York. ISBN: 0-88173-542-6.
• Unruh R. 1974. Intensyfikacja suszenia w daszkowej komorze z zastosowaniem wstępnego podgrzewania ziarna. Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych. Poznań.
• Unruh R., Bazylewski R. 1978. Intensyfikacja suszenia i zwiększenia sprawności daszkowej suszarni przez dobór optymalnych parametrów konstrukcyjnych. Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych. Poznań.
• Urban R. 1982. Analiza efektywności użytkowania paliw w rolniczych obiektach suszarniczych. IBMER. Warszawa. Symb. Dok. 5.904.b1.
• Urbaniec K. 1979. Optymalizacja w projektowaniu aparatury procesowej. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa.
• Urbaniec K. 1993. Suszarnia wysłodków. Stowarzyszenie Techników Cukrowników. Warszawa.
• Urbaniec K. 1994. Nowoczesna gospodarka energetyczna w przemyśle cukrowniczym. Stowarzyszenie Techników Cukrowników. Warszawa. ISBN 83-905434-8-6.
• Valenca G.C., Massarani G. 2000. Grain drying countercurrent and concurrent gas flow – modelling, simulation and experimental tests. Drying Technology Vol. 18 Nr 1-2. s. 447-455.
• Walczak R. 2004. Expert system on the selection of the counterflow dryer useful configuration. Proceedings of International Conference on Instrumentation INCON 2004, 19-21.XII.2004 Instrument Society of India.
• Wierzejski J., Kaleta A. 1993. Badanie symulacyjne procesu konwekcyjnego suszenia ziarna zbóż w silosach w celu określenia warunków minimalizacji zużycia energii na suszenie. Cz. III. Oprogramowanie i wstępne logiczne sprawdzenie matematycznego modelu konwekcyjnego suszenia ziarna zbóż w silosach z przepływem pionowym. Roczniki Nauk Rolniczych. t. 79-C-3. s. 111-117.
• Wiśniewski G. 2006. Stan wdrożenia krajowej Strategii Rozwoju Energetyki Odnawialnej. Europejskie Centrum Energii Odnawianej, EC BREC/IBMER.
• Wójcicki Z. 2001. Metody szacowania energochłonności produkcji rolniczej. Inżynieria Rolnicza nr 1. s. 379-385.
• Zając Cz. 1980. Badania eksploatacyjno-techniczne suszarki jugosłowiańskiej VSZ−3p. Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. inż. Eugeniusza Kamińskiego. Instytut Mechanizacji Rolnictwa Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Wrocław.
• Zajączkowski J. 1971. Odpylanie w przemyśle. Arkady. Warszawa.
• Zarzycki J., Zawadzki W. 1970. Ekonomika produkcji i suszarnictwa pasz zielonych. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa.
• Zawłocki I. 1993. Kompleksowa ocena energetyczna procesu suszenia. Gospodarka Paliwami i Energią. Nr 7. s. 5-7.
• Zbiciński I., Ciesielski K. 2000. Extention of the neural networks operating range by the application of dimensionless numbers in prediction of heat transfer coefficient Drying Technology. Vol. 18. nr. 3. s. 649-660.
• Zbiciński I., Ciesielski K. 1999. N-step Back Dynamic neural model of fluidised bed drying process [CD-ROM]. 2nd European Congress of Chemical Engineering, EFCE Event 606, Le Corum, Montpelier, France. October 5-7.
• Ziębik A., Szargut J. 1997. Podstawy gospodarki energetycznej. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. Gliwice.
• Złobecki A. Francik S. 2000. Wykorzystanie sztucznych sieci neuronowych do modelowania procesu powstawania strat w kombajnie zbożowym. Inżynieria Rolnicza. Nr 8. s. 87-93.
• Norma PN-87/R-36551 Maszyny rolnicze. Suszarnie daszkowe. Ogólne wymagania i badania.
• Norma PN-87/R-36550 Maszyny rolnicze. Suszarnie bębnowe. Ogólne wymagania i badania.
• Norma BN-81/9195-10 Maszyny rolnicze. Suszarki kolumnowe. Metody badań.
• Norma BN-81/9195-09 Maszyny rolnicze. Suszarki bębnowe. Metody badań.
• Norma PN-77/M-34030 Izolacja cieplna urządzeń energetycznych. Wymagania i badania.
• Ustawa z 18.12.1998 o wspieraniu przedsięwzięć termomodenizacyjnych. Dz.U. z 1998 r. Nr 162, poz. 1121, ze zmianami z 2000 r. Nr 48, poz. 550, z 2001 r. Nr 76, poz. 808, Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, z 2004 r. Nr 141, poz. 1492, Nr 146, poz. 1546, Nr 213, poz. 2157, Nr 240, poz. 2408.
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego. Dziennik Ustaw Nr 12 z 2002 roku. Pozycja 114.
• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504, ze zmianami.
• Dz.U. Nr 203, poz. 1966, z 2004 r. Nr 29, poz. 257, Nr 34, poz. 293, Nr 91, poz. 875, Nr 96, poz. 959, Nr 173, poz. 1808.
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie efektywności energetycznej. Dziennik Ustaw Nr 79 z 2003 roku. Pozycja 714.