Ustalanie i wdrażanie nazw obiektów fizjograficznych na Ziemiach Zachodnich i Północnych Rzeczypospolitej Polskiej

• Autorzy: Gołaski J.

Warianty tytułu

EN

Establishment and implementation of names of physiographical objects in the Western and Northern territories of the Republic of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono przebieg i wyniki ustalania nazw obiektów fizjograficznych w języku polskim na Ziemiach Zachodnich i Północnych, które po 1945 r. znalazły się w granicach Rzeczypospolitej Polskiej.

EN

Physiographical objects in the Western and Northern territories, which became a part of the Republic of Poland in 1945, were given Polish names by the Commission for the Establishment of Names of Settlements and Physiographical Objects working at the Ministry of Public Administration. The dissolving of the Ministry in 1949, uncertain political situation and moving of the Commission to the Ministry Council Office slowed down its activities, which were finalized only in 1958. Implementation of new names was obstructed because of delays in publication, limited access to maps with new names, spontaneous names created by local residents and misunderstandings linked to the hasty publication of the preliminary results of Commission's work as a dictionary of geographical names of Western and Northern Poland. Because of these difficulties the main objective of the Commission, which was to recreate the original Polish and Slavonic toponyms, had not been fully achieved. In many cases spontaneous names introduced by local population overwhelmed the official names, and attempts to force them were met with strong resistance of not only residents but also local authority. Therefore the second Commission, which was founded in 1978 changed its mode of operation and started to accept the customary names. Also it supported only such attempts to change the name which were endorsed by the local population. This approach ensured good functionality of names in everyday communication, but did not account for their function as a medium of cultural values contained in them and in their linguistic substance.

Słowa kluczowe

PL

nazwa miejscowa; język polski; język niemiecki; mapa topograficzna; słownik nazw geograficznych

EN

toponyms; Polish language; German language; topographic map; dictionary of geographical names

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geograficzne. Oddział Kartograficzny
• Czasopismo: Polski Przegląd Kartograficzny
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 40, nr 1
• Strony: 46--53
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz.

Twórcy

autor

Gołaski J.

• emerytowany profesor w Zakładzie Geodezji i Kartografii Środowiska Akademii Rolniczej w Poznaniu

Bibliografia

• Gołaski J., 1977, Badania nad nazwami jezior Pojezierza Wałeckiego. „Rocznik Nadnotecki" T. 8, s. 110 - 113.
• Gołaski J., 1986, Ustalanie nazw rzek w latach 1945-1955 - przyczyny i przykłady braku jednoznaczności. „Przegl. Geodez." R. 58, nr 4, s. 6-8.
• Gołaski J., 1996, Wprowadzanie nazw ustalonych po 1951 roku na mapy (na przykładzie obiektów wodnych). W: Hydronimia słowiańska, T.II. Materiały z międzynarodowej konferencji hydronimicznej. Mogilany 1994 r. Kraków: Wydawn. Inst. Języka Pol. PAN, .s. 167-171.
• Gołaski J., 2005, Kartografia wobec nazw miejscowych jako narzędzia porozumiewania się i przedmiotu ochrony. W: Społeczna i edukacyjna rola kartografii w Polsce. „Materiały Ogólnopolskich Konferencji Kartograficznych" T. 26, s. 169-176.
• Królikowski W., Rzędowski J., 1980, Wydawnictwa kartograficzne. W: Służba geodezyjna i kartograficzna Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii 1945-1980. Warszawa: PPWK, s. 114-121.
• Hydronimy, 2006, Część 1, Wody płynące, źródła, wodospady. Część 2, Wody stojące. „Nazewnictwo Geograficzne Polski" T. I, Warszawa: GUGiK.
• Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Polskiej. 1991, Warszawa: PPWK.
• Osowski R, 1949, Organizacja prac nad ustalaniem nazw miejscowości w Polsce. „Wiad. Służby Topogr." z. 1-2, s. 78-81.
• Rączka E., 1960, W piętnastolecie działalności Komsji Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych w Polsce Ludowej. „Onomastica" R. 6, s. 323-327.
• Rospond S., 1951, Słownik nazw geograficznych Polski Zachodniej i Północnej. Część I Polsko-niemiecka. Część II Niemiecko-polska. Uzupełnienia. Wrocław, Warszawa: Polskie Towarzystwo Geograficzne.
• Rymut K., 1984, Działalność powojennej Komisji Ustalania Nazw Miejscowości z perspektywy kilkudziesięciu lat. „Zesz. Nauk. Wydz. Humanist. Uniw Gdańskiego. Prace Językozn." Nr 10, s. 87-91.
• Srokowski S., 1950, Akcja przywracania polskich nam miejscowości na Ziemiach Odzyskanych. „Przegl. Geogr." T. 22, s.305-309.
• Szostakowska M., 1999, Stanisław Srokowski (1872-1950). Polityk, dyplomata, geograf. Olsztyn: „Biblioteka Olsztyńska" Nr 44.
• Tomkiewicz R., 2006, O działalności Komisji Nazw Miejscowych i Obiektów Fizjograficznych na terenie Warmii i Mazur. W: Onomastyka regionalna. Pod red. J. Dumy, s. 170-180.
• Urbańczyk S., 1983, Śp. Stanisław Rospond (19 XII 1906-16X1983). „Język Polski" 63, s. 161-165.
• Zych M., 2007, Recenzja: Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom I. Hydronimy. Warszawa: GUGiK, 2006. „Polski Przegl. Kartogr." T. 39, z. 2, s. 170-174.