Opłacalność produkcji w łąkarskich gospodarstwach ekologicznych w latach 2004-2006

• Autorzy: Prokopowicz J. , Jankowska-Huflejt H.

Warianty tytułu

EN

Profitability of production in grassland organic farms in the years 2004-2006

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania ankietowe prowadzono w latach 2004-2006 w 34 ekologicznych gospodarstwach łąkarskich położonych na terenie siedmiu województw (kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, mazowieckie, podkarpackie, podlaskie i pomorskie). Obszar poszczególnych badanych gospodarstw wahał się od 3,13 ha do 319,42 ha UR, a ogółem wyniósł ok. 1500 ha UR. Udział użytków zielonych w UR wynosił średnio 49,3% (średnia krajowa 21%). Wyniki ekonomiczne gospodarstw przedstawiono na tle charakterystyki przyrodniczo-rolniczej i ekonomicznej. Celem badań była próba oceny czy w łąkarskich gospodarstwach ekologicznych, produkujących głównie ekologiczne mleko i mięso wołowe, można uzyskać zadowalające wyniki ekonomiczne zbliżone do wyników w gospodarstwach tradycyjnych. Jako główne kryterium oceny ekonomicznej przyjęto nadwyżkę bezpośrednią (gross margin) (na osobę pełnozatrudnioną w gospodarstwie oraz na ha użytków rolnych), będącą pierwszą kategorią dochodową w rachunku kosztów, ułatwiającą podejmowanie różnych decyzji produkcyjnych w gospodarstwach rolniczych. Drugim kryterium był wskaźnik efektywności środków trwałych gospodarstw mierzony w złotych nadwyżki bezpośredniej na złoty wartości środków trwałych. W pracy podano też wielkość standardowej nadwyżki produkcyjnej (Standard Gross Margin) za 2005 rok. Nadwyżka bezpośrednia w omawianym okresie wykazuje tendencję zwyżkową, zarówno na ha UR jak i na osobę stale zatrudnioną w gospodarstwie. Jedynie w 2006 r. susza wpłynęła na zmniejszenie średniego trendu wzrostu tego wskaźnika w gospodarstwach kilku województw. Średnio z trzech lat nadwyżka bezpośrednia wyniosła 2230 zł/ha UR i 23479 zł/osobę. Ogólnie można powiedzieć, że najkorzystniejszym rokiem był rok 2005, a najmniej korzystnym rok 2004. Wraz ze wzrostem obszaru gospodarstwa nadwyżka bezpośrednia na ha UR obniża się: w grupie gospodarstw najmniejszych (0-10 ha) wyniosła średnio 3500 zł/ha, a w grupie gospodarstw największych (>50 ha) tylko 1158 zł/ha UR. Natomiast w przeliczeniu na osobę stale zatrudnioną w gospodarstwie nadwyżka bezpośrednia wzrastała wraz ze wzrostem obszaru gospodarstwa. I tak w grupie najmniejszych gospodarstw wyniosła średnio 12172 zł, a w grupie największych 38770 zł/osoba. Efektywność środków trwałych w okresie trzech lat wzrastała wraz ze wzrostem obszaru gospodarstwa. Wskaźnik efektywności wyniósł średnio 0,15 w grupie najmniejszych gospodarstw i 0,40 w grupie gospodarstw największych. Ogólnie badania wykazały, że w badanym typie gospodarstw można uzyskać zadowalające wyniki ekonomiczne, szczególnie po uwzględnieniu subwencji państwa i dopłat Unii Europejskiej.

EN

Questionnaire studies were carried out in the years 2004-2006 in 34 organic grassland farms. Areas of studied farms ranged from 3.13 ha to 319.42 ha and totalled 1500 ha of croplands. Grasslands contributed in 49.3% to total croplands (mean for the country is 21%). Economic results are presented in view of natural, agricultural and economic characteristics. The study was aimed at assessing whether organic grassland farms producing mainly healthy milk and beef might bring satisfactory economic results similar to those in traditional farms. Gross margin (per person fully employed in a farm and per ha of croplands) being the main profit category that helps making productive decisions in a farm was taken as the first criterion of economic assessment. The second criterion was the effectiveness index of fixed assets measured in zlotys of gross margin per zloty of fixed assets. Standard gross margin for the year 2005 is also given in the paper. Gross margin calculated both per ha and per capita showed increasing tendency. Only the drought in 2006 resulted in a decrease of mean trend of this index in farms from several provinces. Mean gross margin from three years was 2230 zł/ha of croplands and 23479 zł/capita. In general, most profitable was the year 2005 and the least - 2004. Gross margin per ha decreased with increasing farm area: in the smallest farms (0-10 ha) it amounted 3500 zł/ha while in the largest (>50 ha) it was only 1158 zł/ha. On the contrary, per capita gross margin increased with increasing farm area from an average of 12172 zł in the smallest farms to 38770 zł/capita in the largest. Mean effectiveness index was 0.15 in the smallest farms and 0.40 in the group of the largest farms. Our studies showed that analysed type of farms might bring satisfactory economic results particularly with the consideration of the state and EU subsidies.

Słowa kluczowe

PL

gospodarstwo ekologiczne; gospodarstwo łąkarskie; opłacalność produkcji

EN

organic farm; grassland farm; profitability of production

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 52, nr 4
• Strony: 32--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., tab.

Twórcy

autor

Prokopowicz J.

autor

Jankowska-Huflejt H.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach

Bibliografia

• [1] Badania nad wpływem pasz pochodzenia łąkowo-pastwiskowego na produkcję zwierzęcą w gospodarstwach ekologicznych, 2005, 2006, 2007. Raport naukowy z realizacji projektu badawczego nr HORre zleconego przez MRiRW kierowanego przez prof. J. Zastawnego i dr inż. H. Jankowską-Huflejt
• [2] Jankowska-Huflejt H., 2007. Chów bydła mięsnego alternatywną i efektywną formą wykorzystania użytków zielonych. Wieś Jutra nr 3 s. 40-41
• [3] Jankowska-Huflejt H., Zastawny J., Wróbel B., Burs W., 2004. Przyrodnicze i ekonomiczne uwarunkowania rozwoju łąkarskich gospodarstw ekologicznych w Polsce. Materiały Seminaryjne IMUZ nr 49
• [4] Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej, 2002. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Środowiska
• [5] Metodyka liczenia nadwyżki bezpośredniej i zasady typologii gospodarstw rolniczych (według standardów Unii Europejskiej), Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) Foundation of Assistance Programmes for Agriculture Warszawa 2000
• [6] Nazaruk M. 2003. Wykorzystanie użytków zielonych do opasu bydła mięsnego. Wiad. Melior. Nr 4 s. 196-200
• [7] Niewęgłowska g.2005, Ekonomiczna bariera zrównoważonego rozwoju polskich gospodarstw rolnych, referat na Konferencji Naukowej IMUZ
• [8] Okularczyk S..,2004. Dylematy ekologicznej produkcji zwierzęcej w polskich uwarunkowaniach ekonomicznych i rynkowych. Prz. Hod. Nr 3 s. 1-3
• [9] Wasilewski M..1999, Efektywność produkcji w rolniczych gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych, Problemy Integracji Rolnictwa nr 2, str.65-75.