Zintegrowany system zarządzania zasobami przestrzeni przyrodniczej, jako metoda odnowy wsi, na przykładzie Rezerwatu Biosfery "Polesie Zachodnie"

• Autorzy: Chmielewski T. J. , Domagała R.

Warianty tytułu

EN

Integrated system of natural space resources management as a new method of rural revitalization based on the example of West Polesie Biosphere Reserve

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

West Polesie Biosphere Reserve was established in April 2002 in an area of 139 000 ha in Łęczyńsko-Włodawskie Lake District in Lublin Voivodeship. Poleski National Park is in the centre of the Reserve, in its western part - the Landscape Park of Łęczyńskie Lake District, and in the east - Sobibor Landscape Park. The main characteristic feature of the Reserve is the fine-mosaic ecological structure of the landscape with numerous lakes, peat bogs, meadows and forests in depressions and patches of fields on higlands of limestone substratum. From the 1950's to the 1980's the area of Łęczyńsko-Włodawskie Lake District was subjected to large scale draining. 61.2 per cent of all marshy grounds were drained. Seven out of sixty- eight lakes have dried up. From the mid-70's the remaining lakes of the Disctrict have been affected by rapidly spreading recreational development of the land. By the end of the 20th century the majority of the lakes made available for recreation had had their tourist carrying capacity exceeded, and, in several cases, it was over fourfold. To prevent degradation of nature, tourist and aesthetic values of the region a number of protective measures have been taken. Initially, in the 60's and 70's, they took the form of conventional local conservation (creation of nature reserves), then, in the 80's, nearly the whole area of Łęczyńsko Włodawskie Lake District was recognised as a part of the regional "Ecological System of Protected Areas". Granting the status of Biosphere Reserves to the whole region by UNESCO has started a new chapter in natural resources management. It is oriented towards revival of degraded areas with simultaneous revitalization of rural settlement, as well as development of agricultural production in harmony with nature. Natural resources management system of the Biosphere Reserve involves four interrelated subsystems: diagnostic, planning, decision-making and control. Both the cooperation of nature protection service with local governments and a holistic approach to all of the components of the landscape are of special importance for these actions. This paper presents the chosen methods and techniques of natural space resources management of the Reserve, which constitute the above mentioned system. Furthermore, it describes the effects of their application.

Słowa kluczowe

PL

odnowa wsi; zintegrowany system zarządzania; przestrzeń przyrodnicza; Polesie

EN

integrated system; management; natural space; village renewal; Polesie

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
• Czasopismo: Architektura Krajobrazu
• Rocznik: 2004
• Tom: nr 3-4
• Strony: 60--66
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Chmielewski T. J.

• Zakład Planowania Przestrzennego i Studiów Krajobrazowych, Politechnika Lubelska

autor

Domagała R.

• Zakład Planowania Przestrzennego i Studiów Krajobrazowych, Politechnika Lubelska

Bibliografia

• 1. Biosphere Reserves. The Sewille Strategy and the Statutory Framework of the World Network, 1996, Man and Biosphere Programme, UNESCO, Paris, s. 1-18.
• 2. Borkowska M., Cieśluk A., Poskrobko B., 1998, Organizacja systemu zarządzania ochroną środowiska w Polsce, Politechnika Białostocka, Białystok, s. 1-241.
• 3. Borys T., 1999, Programowanie ekorozwoju gmin [w:] Strategia zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwie i gminie, red. Rafał Miłaszewski, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych w Poznaniu, Politechnika Białostocka, Poznań–Białystok, s. 176-195.
• 4. Brunckhorst D., 2001, Building capital through bioregional planning and biosphere reserves [w:] Ethics In Science And Environmental Politics, nr 2-1, s. 19-32.
• 5. Chmielewski T., 1989, Poleski Parki Narodowy – Dokumentacja Naukowa, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Warszawa, Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej, Lublin, Lublin–Warszawa, s. 1-151.
• 6. Chmielewski T., 1999, Wybrane problemy planowania ochrony przyrody w parkach krajobrazowych województwa lubelskiego [w:] Przegląd Przyrodniczy, 10, 1/2, s. 145-162.
• 7. Chmielewski T., 2000, Badania struktury ekologicznej krajobrazu jako naukowa podstawa zintegrowanego planowania ochrony parków narodowych [w:] Szczeliniec, 4, s. 169-192.
• 8. Chmielewski T., 2000, Międzynarodowy Rezerwat Biosfery „Polesie Zachodnie”. Projekt harmonizacji przyrody i kultury, Wojewoda Lubelski, Poleski Park Narodowy, Wyd. NAVIP i Magic, Lublin, s. 1-120.
• 9. Chmielewski T., 2001a, Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie. Przekształcenia struktury ekologicznej krajobrazu i uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, vol. 4, Lublin, s. 1-146.
• 10. Chmielewski T., 2001b, System planowania przestrzennego harmonizującego przyrodę i gospodarkę, Politechnika Lubelska, Lublin; tom 1, s. 1-294; tom 2, s.1-143.
• 11. Chmielewski T., 2001c, Skala i kierunki przekształceń krajobrazu Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego w latach 1952-1992: od degradacji do renaturalizacji [w:] Między geografią i biologią - badania nad przekształceniami środowiska przyrodniczego, red. Ewa Roo-Zielińska, Jeszy Solon, Prace Geograficzne nr 179, s. 104-116.
• 12. Chmielewski T., 2003, Plan ochrony Sobiborskiego Parku Krajobrazowego, Zarząd Chełmskich Parków Krajobrazowych, NAVIP Lublin, mat. niepubl., s 1-290.
• 13. Chmielewski T., Chmielewski Sz., Ostrowska H., 2003, Wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju na obszarze Rezerwatu Biosfery „Polesie Zachodnie [w:] Inżynierskie, przyrodnicze i ekonomiczne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, red. Zdzisław Ciećko, Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, vol. 17, Lublin, s. 133-148.
• 14. Chmielewski T., Harasimiuk M., Radwan S., 1996, Renaturalizacja ekosystemów wodno-torfowiskowych na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Wojewoda Lubelski, Lubelska Fundacja Ochrony Środowiska Naturalnego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydawnictwo UMCS Lublin, s. 1-144.
• 15. Domagała R., 2003, Procesy urbanizacyjne w zachodniej części Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego, praca magisterska wykonana pod kierunkiem Tadeusza J. Chmielewskiego, Akademia Rolnicza w Lublinie, mat. niepubl. s. 1-121.
• 16. Dubel K., 1993, Powszechna inwentaryzacja przyrodnicza gmin, Centrum Edukacji Ekologicznej Wsi, Krosno, s. 1-40.
• 17. Dubel K., 2000, Uwarunkowania przyrodnicze w planowaniu przestrzennym, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok s. 1-160.
• 18. Kowalikowski A., Żygadło M., 1998, Planowanie, Zarządzanie i Ochrona Środowiska, Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce, s. 1-385.
• 19. Miłaszewski R., 1999, Strategia zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwie i gminie, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych w Poznaniu, Politechnika Białostocka, Poznań-Białystok, s. 1-216.
• 20. Radwan S., 1999, Plan ochrony Poleskiego Parku Narodowego, Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Warszawa, mat niepubl. s. 1-566.
• 21. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001, Prawo ochrony środowiska. Dz. U. 01.62.627, z późniejszymi zmianami.
• 22. Wrzosek S., 1999, Zarządzanie środowiskiem przez administrację publiczną w Polsce, Politechnika Białostocka, Białystok, s. 1-213.