Przydatność preparatów z węgla brunatnego do rekultywacji gruntów pogórniczych

• Autorzy: Maciejewska A. , Kwiatkowska J.

Warianty tytułu

EN

Usability of the preparations from brown coal for post-mining land reclamation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy podjęto problem zainicjowania procesów glebotwórczych w gruncie pogórniczym "Ił", który charakteryzował się kwaśnym odczynem (pHKCl = 3,95), toksyczną zawartością glinu oraz niską zawartością kationów zasadowych. W doświadczeniu użyto również gleby o właściwościach fizykochemicznych i chemicznych, porównywalnych z większością gleb użytkowanych rolniczo w Polsce, która stanowiła punkt odniesienia. Analizowano wpływ zróżnicowanych dawek preparatów z węgla brunatnego, Montu i Rekultera, na właściwości fizykochemiczne gruntu pogórniczego oraz na plonowanie i skład chemiczny roślin. Zastosowano 3 dawki Montu, tj. 1,5; 3; 5% oraz dawkę 3% Rekultera w stosunku do masy gruntu pogórniczego. W czasie trwania doświadczenia uprawiano mieszankę traw o małych wymaganiach pokarmowych o składzie: rajgras angielski - 30%, kostrzewa łąkowa - 19%, kostrzewa czerwona - 19%, tymotka łąkowa - 19%, wiechlina łąkowa - 8,5%, koniczyna biała - 2,5%, lucerna chmielowa - 2%. W próbach roślinnych oznaczono ogólną zawartość wapnia, magnezu i potasu metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej. Zastosowanie preparatów z węgla brunatnego wpłynęło na poprawę właściwości fizyko-chemicznych gruntu oraz na wzrost plonowania roślin. Szczególnie korzystnie wpłynął Rekulter, powodując wzrost: pH, pojemności sorpcyjnej, stopnia wysycenia zasadami kompleksu sorpcyjnego, ilości składników pokarmowych w badanym gruncie i w roślinach oraz spadek do zera kwasowości wymiennej i glinu wymiennego. Stwierdzono, że preparaty z węgla brunatnego, w szczególności zaś Rekulter, mogą być wykorzystywane do rekultywacji toksycznie kwaśnych gruntów pogórniczych.

EN

The initiation of soil-forming processes in the post-mining land was carried out by means of brown coal preparations. The degraded soil was characterised by low pH (pHKCl = 3.95), toxic concentrations of aluminium and low contents of exchangeable cations. Physicochemical and chemical properties of this soil are comparable with the majority of Polish agricultural land (used as a control). The influence of different doses of brown coal preparations, "Mont" and "Rekulter" on physicochemical properties of post-mining land was analysed, as well as on crop yields and plants composition. The "Mont" preparation was used at the following doses related to the mass of the soil: 1.5, 3, 5%. In the case of the Rekulter 3% dose was applied. Grass mixture of low nutrient requirements was growing, which was composed from: English ryegrass (Lollium perenne) - 30%, Fescue (Festuca) - 19%, Fescue (Festuca rubra) - 19%, Timothy grass (Phlenum) - 19%, Meadow grass (Poa) - 8,5%, White clover (Trifolium repens) - 2,5%, Alfaalfa (Medicago) - 2%. Total contents of calcium, magnesium and potassium in plant tissues were determined by the atomic absorption method. The application of brown coal preparations influenced the physicochemical properties of post-mining land, and resulted in an increase of crop yields. The "Rekulter" preparation was particularly advantageous with respect to an increase of the soil pH, sorption capacity, base saturation, contents of nutrients in soil and plants, and a drop to zero of exchangeable acidity and contents of exchangeable aluminium. The yield of mixed grass increased from 3.74 to 122.4 g d.m. per pot when the "Rekulter" was used, and from 3.74 to 51.6 g d.m. per pot when the 3%-Mont preparation was applied. Results show that brown coal derived preparations, especially the "Rekulter", may be successfully used for reclamation of post-mining land characterised by high and toxic acidity levels.

Słowa kluczowe

PL

grunty pogórnicze; preparat z węgla brunatnego; rekultywacja; właściwości fizykochemiczne; plon; skład chemiczny; roślina

EN

brown coal preparation; post-mining land; reclamation; physicochemical properties; crop yield; chemical composition; plant

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
• Czasopismo: Inżynieria i Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2002
• Tom: T. 5, nr 1
• Strony: 55--66
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., tab.

Twórcy

autor

Maciejewska A.

• Politechnika Warszawska, Zakład Gleboznanwstwa i Ochrony Gruntów, pl. Politechniki 1, 00-661 Warszawa

autor

Kwiatkowska J.

• Politechnika Warszawska, Zakład Gleboznanwstwa i Ochrony Gruntów, pl. Politechniki 1, 00-661 Warszawa

Bibliografia

• [1] Krzaklewski W., Kowalik S., Wójcik J., Rekultywacja utworów toksycznie kwaśnych w górnictwie węgla brunatnego, ISBN, Kraków 1997.
• [2] Maciejewska A., Ekologiczne aspekty stosowania nawozu organiczno-mineralnego wytworzonego z węgla brunatnego, Zesz. Probl. Postęp. Nauk Roln. 1993,411,311-318.
• [3] Maciejewska A., Badanie właściwości i żyzności gleby piaszczystej po zastosowaniu niekonwencjalnego nawozu otrzymanego z węgla brunatnego, Acta Acad. Agricult. Tech. Olst. Agriculture, No 56, Supplementum D. 1999, 67.
• [4] Maciejewska A., Grzebisz W., Szwed K., Wpływ preparatów z węgla brunatnego i torfu na kompleks sorpcyjny gleb piaszczystych i adsorpcję miedzi, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 1995, 422, 139-146.
• [5] Maciejewska A., The effect of a brown coal fertilizer on sorption capacity of sandy soils, Intern. Symp. Sustainable Agricultural Development and Rehabilitation, Tallinn, Estonia, 20-24 August 1996.
• [6] Maciejewska A., Kwiatkowska J., Using of brown coal to enriching content of organic matter in soil, Third International Congress of The European Society for Soil Conservation Man and Soil at the Third Millenium, Valencia 2000, Book of Abstracts: 248.
• [7] Grabiński A., Mrówczyńska H., Wpływ minerałów akcesorycznych oraz towarzyszącej im flory bakteryjnej na szybkość procesów glebotwórczych w deponowanych nadpoziomowo skałach nadkładowych KBW „Turów”, Prace Nauk. Instyt. Górnic. Politechniki Wroc. 1996, 79, seria 19, 98-105.
• [8] Badora A., Filipek T., Role of nitrogen and potassium fertilizers, liming and organic fertilization in alluminium mobilization, Polish J. Soil Sc. 1999, 32/1 ,43-51.
• [9] Maciejewska A., Kwiatkowska J., The influence of mineral - organic fertilizer obtained from brown coal on physico-chemical properties of soil, International Conference of PhD Students, University of Miskolc 1997, 226-23.
• [10] Maciejewska A., Kwiatkowska J., Wpływ nawozu organiczno-mineralnego na właściwości fizykochemiczne gleby, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 1998, z 455, 9-16.
• [11] Maciejewska A., Kwiatkowska J., Właściwości fizykochemiczne oraz buforowe gleby po zastosowaniu nawozu organiczno-mineralnego z węgla brunatnego, Folia Universitatis Agriculture Stetinensis 211 (2000 Agriculture (84): 263-268).
• [12] Maciejewska A., Kwiatkowska J., Wpływ nawozu organiczno-mineralnego z węgla brunatnego na plony roślin i ich jakość, Potassium & Magnesium in Agriculture Meeting, Rogów, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 2001, 480 (w druku).
• [13] Pokojska U., Różne aspekty toksyczności glinu dla roślin, Przegląd Nauk. Literat. Rolnej i Leśnej 1989, XXXV, 97.