Modelowanie bezpieczeństwa maszyny na etapie koncepcji jako narzędzie kształtowania ergonomii i bezpieczeństwa pracy

• Autorzy: Klembalska K.

Warianty tytułu

EN

Modeling of machine's safety on the stage of conception as a tool of ergonomics and work safety development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ergonomię i bezpieczeństwo pracy można kształtować przez oddziaływanie na wszystkie elementy uczestniczące w procesie pracy. W odniesieniu do obiektu technicznego (maszyny), jako elementu procesu pracy, człowiek może oddziaływać na bezpieczeństwo we wszystkich fazach jego cyklu życia. Jednak kształtować bezpieczeństwo maszyny można i należy w fazach projektowania i wydarzania. Najbardziej właściwe i efektywne są działania wyprzedzające, a więc faza projektowania maszyny ma podstawowe znaczenie. Podczas projektowania określa się najistotniejsze własności maszyny i sposoby jej eksploatowania (kształtowanie potencjalnych własności, istotnych ze względu na bezpieczeństwo}. W fazie wytwarzania kontynuuje się działania przez realizację tych decyzji i weryfikację własności maszyny (materialne nadanie założonych własności). W fazie eksploatacji maszyny steruje się już tylko bezpieczeństwem poprzez takie wpływanie na proces jej użytkowania i obsługiwania, aby nie przekroczyć odpowiedniego poziomu ryzyka stwarzanego przez maszynę. Autor twierdzi, że proces kształtowania bezpieczeństwa maszyny powinien być istotnie zapoczątkowany wyprzedzająco w stosunku do prac projektowych, wykonawczych i badawczych. Da to najkorzystniejszy efekt zarówno techniczny, jak i ekonomiczny. W opracowaniu sformułowano teoretyczne podstawy modelowania bezpieczeństwa maszyny, na etapie opracowania jej koncepcji. Przedstawiono zasady budowy i analizy ogólnego modelu bezpieczeństwa maszyny oraz określono: terminologię: potencjalne, istotne zagrożenia, związane z eksploatacją maszyny, które należy wziąć pod uwagę podczas jej projektowania; zasady oceny i zmniejszania ryzyka; źródła wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i ergonomii maszyny; zasady wyboru cech maszyny, najistotniejszych ze względu na bezpieczeństwo i ergonomię przyszłej maszyny rzeczywistej; zasady stosowania środków bezpieczeństwa, które należy przewidzieć na etapie projektowania; kryteria uznania maszyny za bezpieczną. Model bezpieczeństwa maszyny, wykorzystany w następnej fazie tworzenia maszyny (w fazie projektowania i budowy prototypu), powinien być podstawą takiego zaprojektowania i wykonania poszczególnych zespołów i całej maszyny, aby w sposób maksymalnie możliwy ograniczone zostało ryzyko, związane z późniejszą eksploatacją maszyny rzeczywistej.

EN

Ergonomics and work safety can be developed by influence on all elements taking part in working process. Respecting the technical object (machine) as an element of working process, person can influence on the safety in every stage of its life cycle. However, the safety of machine can and should be developed on the stages of designing and producing. The most proper and effective ones are preactivities, therefore machine's designing stage is very important. During designing there is defining the most important features of machine and methods of its exploitation (developing of potential features which are important regarding the safety). On the stage of producing the activities are continuing by realization of the decisions and verification of machine's features (material conferment of supposed features). On the stage of exploitation of machine, the safety is controlled by such an influence on the process of its exploitation and operating, to not to exceed the proper risk level, created by the machine. The author maintains that the process of developing of machine's safety should begin before the designing, producing and researches. It will have the most gainful technical as well as economical effect. In the elaboration the theoretical basis of machine's safety modeling are formulated on the stage of laboring the conception. There are showed the principles of building and analysis of general model of machine's safety and defined: - terminology; - potential, important hazards, concerning the machine's exploitation; - principles of risk assessment and decreasing; - sources of requirements concerning the safety and ergonomics of regarding the safety and ergonomics of machine's exploitation; -principles of choice of machine's features, the most important regarding the safety and ergonomics of future real machine's exploitation; - principles of using the means of safety which should be provided on the stage of designing; - criterions of accepting the machines as safe. Model of safety of the machine, used in the next stage of creating the machine (in the stage of designing and building the prototype) should be the basis of such a designing and producing the particular units and all the machine, to make maximum possible the decreasing of a risk concerning the future exploitation of the real machine.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo pracy; ergonomia; maszyna; projektowanie

EN

ergonomics; work safety; machine; modeling

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
• Rocznik: 2006
• Tom: Vol. 51, nr 4
• Strony: 21--29
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Klembalska K.

• Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych, Poznań

Bibliografia

• [1] Brandowski A.: Koncepcja nauki o bezpieczeństwie. Zagadnienia Eksploatacji Maszyn nr 4 (93). PWN, Warszawa, 1993
• [2] Dąbrowski Z., Radkowski S.: Zagadnienia bezpieczeństwa w konstruowaniu. Materiały Seminarium Naukowego nt. Bezpieczeństwa Systemów, Kiekrz 17 -20.V.1994, tom l, s. 93-100
• [3] Maleszka A.: Statystyczne sterowanie jakością - część II. ABC Jakości. Akredytacja - Badania - Certyfikacja. Quality Review nr 4 (16). PCBC, Warszawa, 1998, s. 52-58
• [4] Pietrzak L.: Przegląd wybranych metod analizy ryzyka. Bezpieczeństwo Pracy nr 11/98, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, 1998, s. 7 – 10
• [5] Dz.U. nr 166/2002 poz. 1360 Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, zmieniona ustawą Dz.U. nr 170/2003 poz. 1652
• [6] Dz.U. nr 259/2005 poz.2170 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa
• [7] Dz.U. nr 259/2005 poz.2172 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 grudnia 2005r w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego
• [8] Dz.U. nr 263/2005 poz.2202 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska, zmienione rozporządzeniem Dz.U. nr 32/2006 poz. 223
• [9] Dz. U. Nr 265/2005 poz. 2227 Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 27 grudnia 2005 r., w sprawie dokonywania oceny zgodności aparatury z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi kompatybilności elektromagnetycznej oraz sposobu jej oznakowania
• [10] 98/37/WE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. w sprawie zbliżenia praw państw członkowskich, dotyczących maszyn, zmieniona dyrektywą 98/79/WE (dyrektywa „maszynowa")
• [11] 73/23/EWG Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lutego 1973 r. w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych państw członkowskich, dotyczących urządzeń elektrycznych przeznaczonych do użycia w określonych przedziałach napięć, zmieniona dyrektywą 93/68/EWG (dyrektywa „niskonapięciowa")
• [12] 89/336/EWG Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 maja 1989 r., w sprawie dostosowania przepisów państw członkowskich odnośnie kompatybilności elektromagnetycznej, zmieniona dyrektywami 91/263/EWG, 92/31/EWG i 93/68/EWG (dyrektywa „EMC")
• [13] 2000/14/WE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2000 r. o zbliżeniu przepisów prawnych Państw Członkowskich dotyczących emisji hałasu do otoczenia przez urządzenia używane na zewnątrz pomieszczeń, zmieniona dyrektywą 2005/88/WE (dyrektywa „hałasowa")
• [14] PN-EN 294:1994 Safety of machinery - Safety distances to prevent danger zones being reached by the upper limbs
• [15] PN-EN 1050:1999 Safety of machinery-Principles for risk assessment
• [16] PN-EN 1070:2003 Safety of machinery-Terminology
• [17] PN-EN ISO 12100-1: 2005 Safety of machinery - Basic concepts, general principles for dressing - Part 1: Basic terminology, methodology
• [18] PN-EN ISO 12100-2: 2005 Safety of machinery - Basic concepts, general principles for dressing - Part 2: Technical principles
• [19] PN-EN ISO 4254-l:2006(U) Agricultural machinery -Safety - Part 1: General requirements.