Mierniki dobrobytu a rozwój zrównoważony i trwały

• Autorzy: Jaros B.

Warianty tytułu

EN

Sustainable development and the indicators of welfare

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono mierniki dobrobytu począwszy od tych powszechnie stosowanych, a skończywszy na tych, które dopiero zyskują uznanie. Wykazano, że Produkt Krajowy Brutto (PKB) jest niedoskonałym miernikiem, ponieważ promuje się za jego pomocą zwiększanie konsumpcji oraz nie uwzględnia się w nim szkód środowiskowych. Zaprezentowano udoskonaloną postać miernika PKB, tzw. "zielony" PKB, w którym pewne kategorie dóbr, które nie uczestniczą w poprawie dobrobytu, są wykluczone z sumowania. Są to: bezpośrednia konsumpcja usług środowiska, utrata aktywów środowiskowych na skutek wydobycia surowców lub zniszczenia naturalnych ekosystemów oraz wydatki poniesione na zrekompensowanie utraconych walorów środowiska. Obecnie Chiny pracują nad stworzeniem sprawnego narzędzia do wyliczania "zielonego" PKB. W dalszej części artykułu przeanalizowano inne mierniki dobrobytu, takie jak: Wskaźnik Rozwoju Społecznego (HDI), czy Wskaźnik Trwałego Dobrobytu Ekonomicznego (ISEW). Ostatni z omówionych w pracy mierników - Szacunek Potrzeb Człowieka (HNA) - jest miernikiem, który zdaje się być najbliższy koncepcji rozwoju zrównoważonego i trwałego. W HNA za podstawę obliczania dobrobytu bierze się nie to, co ludzie wyprodukowali i spożytkowali, ale to w jakim stopniu udało im się zaspokoić podstawowe potrzeby. Przyjmuje się, że liczba tych potrzeb jest niewielka i stała na przestrzeni wieków i w różnorakich kulturach. Jednakże przy próbie policzenia dobrobytu za pomocą tego miernika wynikają trudności związane z właściwym oszacowaniem potrzeb. Z pewnością jest to obszar, który czeka na dalsze badania.

EN

The paper presents different indicators of welfare - these well-known and the most widely used and those relatively new. It was proved that Gross National Product (GNP) is an imperfect measure because it promotes higher consumption and it does not take into consideration environmental damages. It has been presented more perfect form of GNP, i.e. "green" GNP that excludes some goods, which does not improve the welfare. Next it was analysed other indicators of welfare like Human Development Index (HDI) and Index of Sustainable Economic Welfare (ISEW). The last of presented in the article measures - Human Needs Assessment (HNA) - is an indicator, which seems to be the closest to the sustainable development conception. Here quantifying welfare is not based on measuring how much has been produced and consumed but on how well basic human needs have been satisfied. Fundamental human needs are finite and few, the same in all historical periods and in all cultures. Quantifying HNA, however, is very difficult especially across time and between different countries and because of proper estimation of needs. This is obviously an area in need of much further research.

Słowa kluczowe

PL

dobrobyt; miernik; rozwój zrównoważony; rozwój trwały

EN

welfare; indicator; sustainable development

• Wydawca: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
• Czasopismo: Problemy Ekologii
• Rocznik: 2006
• Tom: R. 10, nr 6
• Strony: 303--307
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., tab.

Twórcy

autor

Jaros B.

• Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

Bibliografia

• [1] Projekt Narodowego Planu Rozwoju 2007-2013, Dokument przyjęty przez Radę Ministrów 11 stycznia 2005 r. Warszawa czerwiec 2005. [Dokument elektroniczny]. Tryb dostępu: http://www.npr.gov.pl/Projekt+NPR+2007++2013/ [Data wejścia: 22-09-2005]
• [2] [Dokument elektroniczny]. Tryb dostępu: http://pl.wikipedia.org/wiki/Polska [Data wejścia: 7-11-2005]
• [3] Borys T. (red.): Wskaźniki ekorozwoju, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok, 1999
• [4] Costanza R., Farley J., Templet P: Quality of Life and the Distribution of Wealth and Resources, (w:) " Understending and Solving Environmental Problems in the 21st Century" pod red. R. Costanza, S.E. Jorgensena, Elsevier, Oxford, 2002
• [5] Żylicz T.: Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 2004
• [6] Ibidem
• [7] Ibidem
• [8] "Green GDP" index system is approaching: Interview People s Daily with Pan Yun, Deputy Director of the State Environmental Protection Administration [Dokument elektroniczny]. Tryb dostępu: http://english.people.com.cn/200409/15/print20040915_157149.html [Data wejścia: 15-09-2005]
• [9] E. Assadourian China Taking a Serious Look at “Green GDP" [Dokument elektroniczny]. Tryb dostępu: http://www.research.umbc.edu/~earickso/Bobsweb/pages/Green_GDP.html [Data wejścia: 15-09-2005]
• [10] Śleszyński J.: Ekonomiczne problemy ochrony środowiska, Agencja Wydawnicza Aries, Warszawa, 2000
• [11] Ibidem
• [12] Max-Neef M.: Development and human needs, (w:) "Real-life Economics: Understanding Wealth Creation" pod red. P. Ekins, M. Max-Neef, Routledge, London, 1992
• [13] Gil S., Sleszyński J.: Ań lndex of Sustainable Economic Welfare for Poland, Sustamable Development, nr 11,2003
• [14] Śleszyński J. op.cit.
• [15] Żylicz T, op. cit.
• [16] Borys T, (red.): Wskaźniki zrównoważonego rozwoju, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok, 2005
• [17] Janikowski R.: Zarządzanie antropopresją. W kierunku zrównoważonego rozwoju społeczeństwa i gospodarki, Wyd. Difin, Warszawa, 2004
• [18] Śleszyński J. op.cit.
• [19] Beck U.: Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wyd. Nauk. SCHOLAR, Warszawa, 2002
• [20] Raport UNDP: W trosce o pracę. Raport o rozwoju społecznym Polski, 2004 [Dokument elektroniczny]. Tryb dostępu: http://www.undp.org.pl/nhdr/nhdr2004.php [Data wejścia: 22-09-2005]
• [21] Ibidem
• [22] Max-NeefM., op.cit.
• [23] Costanza R., Farley J., Templet P, op. cit.