Rekultywacja na zwałach poprzemysłowych a rozwój fauny roztoczy z rzędu Oribatida na przykładzie hałd w Czeladzi, Murckach i Brzeszczach

• Autorzy: Skubała P.

Warianty tytułu

EN

Reclamation of post-industrial dumping sites and development of the Oribatida acaria fauna

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zwały poprzemysłowe nie są tylko obszarem zdegradowanym, wymagającym kosztownej rekultywacji. Mogą one być dla naukowców interesującym obiektem doświadczalnym, który pozwala badać proces kształtowania się zespołów życia od samego początku. Najwięcej uwagi poświęcano dotąd rozwojowi zespołów roślinnych na hałdach, znacznie słabiej poznano ich faunę glebową, w tym roztocze. Roztocze to zwykle najliczniejsza w glebach, w tym na hałdach, grupa mezofauny glebowej. Mechowce (Oribatida) - główna grupa roztoczy - spełniają kluczową rolę w łańcuchu detrytusowym w glebie, będąc stymulatorami rozwoju mikroorganizmów glebowych. W artykule przedstawiono charakterystykę zgrupowań Oribatida na rekultywowanych i nierekultywowanych zwałach poprzemyslowych w rejonie Górnego Śląska.

EN

Banks of industrial spoils are not only degraded areas that require costly reclamation. They may be an interesting experimental site for researchers which allows investigating the formulation of life complexes from the very beginning. So far most of the attention has been devoted to the development of plant complexes on waste tips while the soil fauna including mites has been much less recognized. Mites usually represent the most numerous group of soil mezofauna in soils also in waste tips. Oribatida - the main group of mites plays the key role in the detritus chain in soil since it stimulates the development of soil microorganisms. The paper presents characteristics of Oribatida groupings on reclaimed and non-reclaimed banks of industrial spoils in the area of the Upper Silesia. The banks comprised colliery spoils and tips from zinc and lead ores processing, covered with a plant cover with a different duration of mites groupings formation. The observations indicate that positive recultivation effects may result from an artificial introduction of some number of mites with soil and may not necessarily prove sustainable. Evaluating the development of soil groupings of saprofagic Oribatida on waste tips in a longer time perspective may show that reclamation should be abandoned since natural succession leads to formulation of rich, complex soil mites.

Słowa kluczowe

PL

roztocza; Oribatida; mechowce; gleba; zwały poprzemysłowe; rekultywacja

EN

reclamation; post-industrial dumping; Oribatida; acaria fauna

• Wydawca: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
• Czasopismo: Problemy Ekologii
• Rocznik: 2006
• Tom: R. 10, nr 2
• Strony: 85--89
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys.

Twórcy

autor

Skubała P.

• Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii, 40-007 Katowice, ul. Bankowa 9,

Bibliografia

• [1] Jarzębski L. (red.): Raport o stanie środowiska w województwie katowickim w latach 1995-1996. Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. Biblioteka Monitoringu Środowiska, s. 371, Katowice 1997
• [2] Skubała P.: Colonization and development of oribatid mite communities (Acari: Oribatida) on post-industrial dumps. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, pp. 207, Katowice, 2004
• [3] Clements F. E.: Plant succession: an analysis of the development of vegetation. Publication No. 290. Carnegie Institute, Washington, D.C., pp. 388, 1920
• [4] Connell J.II., Slatyer R.O.: Mechanisms of succession in natural communities and their role in community stability and organization. American Naturalist, 111, 1119-1144, 1977
• [5] Gleason H. A.: The individualistic concept of the plant association. Bull. Torrey Bot. Club, 53, 7-26, 1926
• [6] Walter D B., Proctor H.C.: Mites. Ecology, Evolution and Behaviour. CABI Publishing, pp. 322 New York, USA, 1999
• [7] Behan-Pelletier V., Newton G.: Linking soil biodiversity and ecosystem function - The taxonomic dilemma. BioScience, 49, 2, 149-153, 1999
• [8] Lebrun Ph.: Soil mite community diversity. Rec. Adv. Acarology, l, 603-613, 1979
• [9] Lavelle P.: Faunal Activities and Soil Processes: Adaptative Strategies That Determine Ecosystem Function. Adv. Ecol. Res., 27, 93-132, 1997
• [10] Majer J.D.: Animals in primary succession. The role of fauna in reclaimed lands. Cambridge University Press, pp. 516, New York 1989
• [11] Dunger W.: Die Entwicklung der Bodenfauna auf rekultivierten Kippen und Halden des Braunkohletagebaus. Abh. Ber. Naturkundemus. 43, 2, 1-256, Leipzig, 1968
• [12] Dunger W.: The return of soil fauna to coal mined areas in the German Democratic Republic. [in:] J.D Majer (eds.). Animals in Primary Succession - The Role of Fauna in Reclaimed Lands, 13, 307-337, 1989
• [13] Madej M.: Rozwój zgrupowań roztoczy Mesostigmata (Arachnida, Acari) na nieużytkach poprzemysłowych. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 206, 2004
• [14] Skubała P.: Biodiversity of oribatid mites (Acari: Oribatida) on postindustrial dumps. [in:] S. Ignatowicz (ed.). Postępy polskiej akarologii. Wyd. SGGW, 194-202, Warszawa 2002
• [15] Skubała, P., Niemi R.: Oribatid mites (Acari: Oribatida) new to the Polish fauna from galena-calamine mining wastelands. Annals of the Upper Silesian Museum, Natural History, 15, 31-44, 1998
• [16] Skubała P., Dziuba S., Stodółka A.: Acari and Collembola in the „Żabie Doły" protected area or how nature struggle with industry. Zesz. Nauk. ATR, Ochrona Środowiska, Bydgoszcz, 2, 251-257, 1998
• [17] Weidemann G., Koehler H., Schriefer Th.: Recultivation: a problem of stabilization during ecosystem development. [in:] R. Bornkamm, J.A. Lee, M.R.D. Seaward. Urban Ecology. Blackwell Oxford, 305-313, 1982
• [18] Tokarska-Guzik B., Rostański A.: Możliwości i ograniczenia przyrodniczego zagospodarowania terenów poprzemysłowych. Natura Silesiae Superiors, Suplement, 5-17, 2001