Sztuka ogrodów dawnych i nowych

• Autorzy: Malinowska Z.

Warianty tytułu

EN

Present and past art of horticulture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ogród jest formą przestrzenną tworzoną z dwóch rodzajów składników: naturalnego obejmującego istniejący teren i zieleń oraz sztucznego będącego dziełem rąk ludzkich. Szczególny wpływ na jego ostateczną formę ma czas. Od XVI wieku w kompozycji ogrodów występują dwie przeciwstawne tendencje: geometryczna i naturalistyczna. Najbardziej popularną formą ogrodu jest park. Oprócz parków miejskich istnieją parki kalwaryjne, zdrojowe, memoralne i inne, o ściśle określonej funkcji. Park krajobrazowy wykorzystuje elementy krajobrazu naturalnego, termin ten odnosi się także do kompleksów krajobrazowych charakteryzujących się wyjątkowymi walorami naturalnymi lub kulturowymi. Ogrody botaniczne są ogrodami o charakterze dydaktycznym i naukowym, podobnie jak ogrody biblijne. Specjalne wymagania spełniać muszą ogrody dla osób niepełnosprawnych. Parki i ogrody oprócz walorów estetycznych poprawiają mikroklimat otoczenia produkują tlen, ograniczają emisję hałasu i pyłu. Umożliwiają rekreację i uprawianie sportów a także rehabilitację osobom o ograniczonej sprawności, uczą wrażliwości na piękno natury i umożliwiają kontakt ze sztuką, służą dydaktyce i nauce a na koniec stwarzają warunki egzystencji dla małych zwierząt. Trudno wyobrazić sobie bez nich cywilizowane społeczeństwo. Mimo to przez wiele dziesiątek lat sztuka ogrodów była w Polsce zaniedbywana. Czas, aby znalazła należne jej miejsce w naszej świadomości i w naszej kulturze.

EN

Gardens are spatial forms created from the two types of components: a natural component, comprising the existing area and the green, and an artificial, man-made component. Time has had a special influence on gardens. Since 16th century, two contradictory tendencies have occurred in the design of gardens: geometrical and naturalistic. Parks are the most popular forms of gardens. Beside urban parks, there are sanctuary parks, spa parks, memorial parks and other types of parks of a specifically defined function. Landscape parks use the elements of the natural landscape. This term refers also to landscape complexes characterised by extraordinary natural and cultural qualities. Botanical gardens are gardens of didactic and scientific character, similarly as the Bible gardens. Beside aesthetic values, parks and gardens improve the microclimate of the surrounding area since they produce oxygen, reduce noise and dust emission. They also provide space for recreation and sport practising as well as enable rehabilitation to disabled people, develop the sensitivity to the beauty of nature, provide contact with art, serve educational purposes and finally are habitat to small animals. A civilisation society without parks is hard to imagine. Despite that fact, the art of horticulture has been neglected in Poland for many decades. It is high time now for it to find its place in our awareness and culture.

Słowa kluczowe

PL

ogród; sztuka; park; ogród botaniczny; ochrona środowiska

EN

horticulture; art; park; environment protection

• Wydawca: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
• Czasopismo: Problemy Ekologii
• Rocznik: 2006
• Tom: R. 10, nr 2
• Strony: 77--84
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., fot.

Twórcy

autor

Malinowska Z.

• Katedra Roślin Ozdobnych, Wydział Ogrodniczy, Akademia Rolnicza w Krakowie

Bibliografia

• [1] Bąjerska L: Ogrody na dachach i na ścianach, relacje z architekturą s. 159-164. Konferencja Naukowa, VI Targi Zieleni miejskiej Ogrodnictwa, Wrocław 1997
• [2] Bogdanowski J.: Polska Sztuka Ogrodowa. Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica" Kraków 1999
• [3] Bohm A.: Architektura krajobrazu jej początki i rozwój. Politechnika Krakowska, Kraków 1994
• [4] Bredy-Łaciak B.: Ogrody Wyobraźni - ofertą turystyczną i sukcesem ekonomicznym miasteczka Terrasson we Francji Materiały Konferencyjne Zielone Miasto Dziedzictwo i przyszłość, Warszawa 2004
• [5] Encyclopedia Brytannica Garden Cities t. X, 1963
• [6] Frazik-Adamczyk M.: Projektowanie terenów zieleni z myślą o niepełnosprawnych.[w:] III Forum Architektury Krajobrazu - Nowe idee i rozwój dziedziny architektury krajobrazu w Polsce. Krajobrazy 29(41), 66-70, 2000
• [7] Hophause P: Gardening through the ages. Barnes and Noble. New York 1997
• [8] Holmes C.: Najpiękniejsze ogrody świata. Horyzont. Warszawa 2002
• [9] Majdecka-Strzeżek A.: Zieleń obiektów sakralnych w Polsce - tradycja i współczesność s. 87-101, Materiały z seminarium naukowego, Wrocław 2003
• [10] Majdecki L.: Historia Ogrodów. PWN Warszawa 1981
• [11] Malinowska Z.: Ogrody botaniczne, Kwiaty, 3.1993
• [12] Maluga L.: Ogrody miejskie - „pejzaże wewnętrzne" s.133-139, Konferencja Naukowa, VI Targi Zieleni miejskiej Ogrodnictwa, Wrocław, 1997
• [13] Tanner O.,Auchincloss A.: The New York Botanical Garden. Walker and Company, New York 1991
• [14] Praca zbiorowa: Ogród - Forma, Symbol, Marzenie, Arx Regia Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego w Warszawie 1998
• [15] Rożek M.: Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa. Wydawnictwa Naukowe PWN Warszawa-Kraków 1993
• [16] Siewniak M., Mitkowska A.: Tezaurus Sztuki Ogrodowej Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 1998
• [17] Szelwicki B.: Techniczne i przyrodnicze uwarunkowania zakładania „zielonego dachu" oraz ogrodu na dachu. Konferencja Naukowa, VI Targi Zieleni miejskiej Ogrodnictwa, s.147-150, Wrocław 1997
• [18] Węcławowicz-Gyurkovich E.: Park XXI wieku, Ogrody. 3 1999
• [19] Włodarczyk Z.: Praca doktorska, AR w Krakowie, maszynopis, 2002
• [20] Zachariasz A.: Idea miasta-ogrodu, Ogrody 2, 1999
• [21] Zachariasz A.: Oranżerie , szklarnie i XIX wieczne szaleństwa mody ogrodowej. Znaczenie Roślin Ozdobnych w Życiu człowieka, Ogólnopolska Sesja Naukowa s. 29-37, 2001