Badania nad wyznaczaniem i wprowadzaniem poprawki termicznej oraz kalibracyjnej do wyników niwelacji precyzyjnej

• Autorzy: Frukacz M.

Warianty tytułu

EN

The research within the range of calculation of thermal and calibration corrections as well as their introduction to the results of precise levelling

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W celu zminimalizowania wpływów instrumentalnych na wyniki niwelacji precyzyjnej wprowadza się do pomierzonych przewyższeń dwie poprawki: termiczną i kalibracyjną. Do określenia tych poprawek trzeba laboratoryjnie wyznaczyć współczynnik rozszerzalności termicznej wstęgi inwarowej oraz zrealizować procedurę wzorcowania łaty. Zaprezentowano zależności między przyjętą technologią badań laboratoryjnych a wartościami poprawek: termicznej i kalibracyjnej, liczonych na podstawie wyników tych badań. Badania wykonano w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym AGH w Krakowie. Zaprezentowano sposoby wyznaczania poprawek termicznej i kalibracyjnej oraz ich wpływ na wyznaczane przewyższenie. Zaplanowano i przeprowadzono eksperyment statystyczny, który polegał na losowym generowaniu wyników niwelacji oraz określaniu dla nich wartości poprawek liczonych różnymi sposobami. Stwierdzono istotny wpływ przyjętego sposobu badania łat oraz określenia wartości poprawek kalibracyjnej i termicznej na wynik niwelacji precyzyjnej.

EN

To minimize instrumental influences on the results of the precise levelling one introduces thermal and calibration correction of measured exceedings. In order to determine corrections one must calculate the coefficient of the thermal expansion of the invar tape in a laboratory as well as realize the procedure of the staff calibation. The author presents the correlation between the accepted technology of laboratory research and the values of thermal and calibration corrections which were calculated on the basis of the results of the research. The appropriate research has been done in Geodetic Metrological Laboratory AGH in Cracow. The ways of calculation of thermal and calibration correction and their influence on the measured exceedings have been shown. A statistical experiment has been planned and carried out. It consisted in generating the results of levelling at random and determining for them the correction values which were calculated in different ways. A significant influence of the accepted way of the staffs study as well as determination of the values of calibration and thermal corrections on the results of precise levelling has been found.

Słowa kluczowe

PL

niwelacja precyzyjna; wzorcowanie; współczynnik rozszerzalności termicznej; poprawka termiczna; poprawka kalibracyjna

EN

precise leveling; calibration; coefficient of thermal expansion; thermal correction; calibration correction

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
• Czasopismo: Technical Sciences. Supplement / University of Warmia and Mazury in Olsztyn
• Rocznik: 2005
• Tom: suppl. 2
• Strony: 283--292
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Frukacz M.

• Zakład Geodezji i Kartografii, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Bibliografia

• FISCHER T., FISCHER W. 1999. Manufacturing of High Precision Leueling Rods. W: The importance of heights. Red. Lilje M. FIG, Gävle.
• FRUKACZ M. 2003. Sposoby wyznaczania poprawki kalibracyjnej dla precyzyjnych łat niwelacyjnych. Wydawnictwa AGH, Geodezja, 1 (2/2).
• FRUKACZ M. 2005. Wpływ sposobu wyznaczenia poprawki kalibracyjnej na określane przewyższenie. Wydawnictwa AGH, Geodezja (w druku).
• FRUKACZ M., MARKIEWICZ M., MRÓZ J., POKRZYWA A., SZCZUTKO T. 2000. Wyznaczanie współczynnika rozszerzalności termicznej precyzyjnych łat niwelacyjnych w Komparatorium Geodezyjnym AGH w Krakowie. Wydawnictwa AGH, Geodezja, 6 (2): 91-111.
• Niwelacja precyzyjna. Red. Cz. KAMELA i in. 1993. PPWK, Warszawa.
• POKRZYWA A., MRÓZ J., SZCZUTKO T., RUCHEL J., PRZEWIĘŻLIKOWSKA A. 2000. Technologia kompleksowego sprawdzania łat niwelacyjnych z wykorzystaniem interferometru laserowego HP 5529A. Wydawnictwa AGH, Geodezja, 1.
• WOSCHITZ H., BRUNNER F.K., HEISTER H. 2003. Scale Determination of Digital Levelling Systems using a Vertical Comparator. Zeitschrift fur Geofisie, Geoinformation und Land-management, 128.