Zawartość manganu i żelaza w różnych gatunkach grzybów na terenie południowej Polski

• Autorzy: Mirosławski J. , Kowol J. , Kwapuliński J. , Linkarczyk-Paszek G. , Paukszto A. , Rochel R. , Łuckoś J.

Warianty tytułu

EN

Content of manganese and iron in various fungi species in Southern Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było określenie zdolności do kumulowania manganu i żelaza różnych gatunków grzybów, rosnących w ekosystemach leśnych będących w zasięgu oddziaływania emisji przemysłowej. Próbki 24 różnych gatunków grzybów pochodziły z 4 miejscowości leżących w okolicy lasów: Hałcnów, Kobiór, Pszczyna, Wapienica. Miejscowości te leżą w bezpośrednim sąsiedztwie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i Rybnickiego Okręgu Węglowego. Taka liczebność gatunkowa i lokalizacja poboru próbek grzybów umożliwiła określić rolę właściwości gatunkowych oraz uwarunkowań topograficzno-fizjograficznych w procesach intoksykacji grzybów manganem i żelazem. Próbki grzybów pobierano od lipca do września 2002 roku. Próbki badanych grzybów dzielono na kapelusz i trzon, w których oznaczano zawartość Mn i Fe metoda płomieniową AAS. W przypadku Mn, największą ilość tego pierwiastka oznaczono w sromotniku bezwstydnym pobranym w Hałcnowie - 618,8 žgMn/g s.m. (w kapeluszu) i 197,1 žgMn/g s.m. (w trzonie). W przypadku Fe, największa ilość tego pierwiastka oznaczono w trzonach: muchomora mglejarka - 3860,9 žgFe/g s.m., krowiaka aksamitnego - 2572,8 žgFe/g s.m., gołąbka merowskiego - 1291,0 žgFe/g s.m. zebranych w Wapienicy, oraz w trzonie gołąbka czarniawego pozyskanego w Hałcnowie - 3646,3 žgFe/g s.m. Większe ilości Mn i Fe znajdują się, w większości przypadków, w trzonie badanych gatunków grzybów. Największe ilości Mn i Fe występowały w grzybach zebranych w Hałcnowie i w Wapienicy.

EN

The qualification of ability was the aim of work to accumulating manganese and iron of different the mushrooms' species, growing in forest being in range ecosystems the influence of industrial emission. They sample 24 the different species the mushrooms came from from 4 locality lying in neighbourhood of forests: Hałcnów, Kobiór, Pszczyna, Wapienica. Localities these lie in direct neighbourhood of Górnośląski Okręg Przemysłowy and Rybnicki Okręg Węglowy. Such made possible to qualify the part of choice proprieties as well as conditioning the choice number and location of recruitment of samples mushrooms the topographical-physiographical in processes of the mushrooms' intoxication the manganese and iron. Mushrooms' samples were taken since July till September 2002 year. It studied mushrooms' samples were distributed was on hat and trunk content in which was marked Mn and Fe by flame AAS method. It in case Mn, the largest quantity of this element was marked was in Phallus impudicus taken in Hałcnów - 618,8 žgMn/g d.w. (in hat) and 197,1 žgMn/g d.w. (in trunk). It Fe, the largest quantity of this element in case was marked was in trunks: Amanita fulva - 3860,9 žgFe/g d.w., Paxillus atrotomentosus - 2572,8 žgFe/g d.w., Russula mairei - 1291,0 žgFe/g d.w. gathered in Wapienica, as well as in trunk Russula nigricans gain over in Hałcnow - 3646,3 ž gFe/g d.w. The larger quantities Mn and Fe they find oneself, in majority the cases, in trunk of studied species the mushrooms. They the largest quantities Mn and Fe stepped out in mushrooms gathered in Hałcnów and in Wapienica.

Słowa kluczowe

PL

grzyb; mangan; żelazo; zawartość; Polska Południowa

EN

fungi; intoxication; iron; manganese; southern Poland

• Wydawca: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
• Czasopismo: Problemy Ekologii
• Rocznik: 2005
• Tom: R. 9, nr 6
• Strony: 309--313
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18, rys., tab.

Twórcy

autor

Mirosławski J.

• Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy, Katowice

autor

Kowol J.

• Śląska Akademia Medyczna, Wydział Farmaceutyczny, Sosnowiec

autor

Kwapuliński J.

• Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Mysłowice

autor

Linkarczyk-Paszek G.

• Śląska Akademia Medyczna, Wydział Farmaceutyczny, Sosnowiec

autor

Paukszto A.

• Śląska Akademia Medyczna, Wydział Farmaceutyczny, Sosnowiec

autor

Rochel R.

• Śląska Akademia Medyczna, Wydział Farmaceutyczny, Sosnowiec

autor

Łuckoś J.

• Śląska Akademia Medyczna, Wydział Farmaceutyczny, Sosnowiec

Bibliografia

• [1] Falandysz J., Bona H., Danisiewicz D.: Metale w pieczarce dwuzarodnikowej, Bromat. Chem. Toksykol., XXVI, 4, 281-283, 1993
• [2] Falandysz J., Brzostowski A., Nosewicz M., Danisiewicz D., Frankowska A., Apanasewicz D., Bielawski L.: Rtęć w grzybach jadalnych z terenu trójmiejskiego parku krajobrazowego. Bromat. Chem. Toksykol. XXXIII, 2, 177-182, 2000
• [3] Falandysz J., Brzostowski A., Wieliczko M., Danisiewicz D., Apanasewicz D., Bielawski L.: Skażenie rtęcią grzybów jadalnych z okolic Koszalina. Bromat. Chem. Toksykol. XXXIII, 3, 237-240, 2000
• [4] Falandysz J., Bona H., Danisiewicz D.: Metale w grzybach na terenie Borów Tucholskich í Lasów Kaszubskich. Bromat. Chem. Toksykol. XXVII, 2, 129-134, 1994
• [5] Falandysz J., Frankowska A., Wrzał M., Danisiewicz D., Apanasewicz D.: Rtęć w jadalnych grzybach zebranych w okolicy jeziora Wdzydzkiego. Bromat. Chem. Toksykol. XXXIII, 4, 347-350, 2000
• [6] Falandysz J., Szymczyk K., Ichihashi H., Bielawski L., Gucia M., Frankowska A., Yamasaki S.I.: IPC/MS and ICP/AES elemental analysis (38 elements) of edible Wild mushrooms growing in Poland. Food Additives and Contaminations, 6, 503-513, 2001
• [7] Grzybek J., Janczyk B., Muszyńska B., Wiatr E.: Zawartość ołowi, kadmu i niklu oznaczona metodą spektroskopii atomowej w wybranych gaunkach grzybów jadalnych rosnących w Polsce, Prob, Hig., 36, 19-21, 1992
• [8] Lasota W., Wituski M.; Zawartość metali toksycznych (Hg, Pb, Cd) w grzybach wieloowocnikowych i w podłożu. Prob. Hig., 36, 22-27, 1992
• [9] Lis J., Pasieczna A.: Atlas geochemiczny Górnego Śląska, Wyd. Kartograf. Polskiej Agencji Ekologicznej S.A., Warszawa, 1995.
• [10] Ławrynowicz M.: Grzyby jako wskaźnik zmian ekologicznych. Prob. Hig. 53, 10-13, 1996
• [11] Kabata-Pendias A., Pendias H.: Biochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 1993
• [12] Kwapuliński J., Wiechuła D., Mirosławski J., Górka P., Rochel R., Paukszto A.: Intoksykacja wybranych gatunków grzybów metalami ciężkimi na terenie Wyżyny Żarkowsko-Częstochowskiej. Pollutants in Environment, Substancje Toksyczne w Środowisku, 1995, 25-33, 1994
• [13] Malinowska E., Szefer P., Falandysz J.: Metals bioaccumulation by bay bolete, Xerocomus badiu, from selected sites in Poland. Food Chemistry, 84, 405-416, 2004
• [14] Müller M., Anke M., Hartmann P., Illing H.: Possibilities of monitoring environmental lead exposure using wild mushrooms. Metal compounds in Environmental and Life., 115, 1995
• [15] Özdemir Y.: Investigation of Cu and Zn Levels in Some Mushroom Species, Chimica Acta Turcica., 24. 249-252, 1996
• [16] Stijre T., Besson K.: Merkury, Cadmium, Lead and Selenium content of mushrooms species belonging to the genus Agriticus. Chemosphere., 2, 151, 1976
• [17] Kobierzyński D. Specjacja metali ciężkich z gleby leśnej. Praca magisterska, Śląska Akademią Medyczna, Wydział Farmaceutyczny, 2004
• [18] Dermek A.: Grzyby znane i mniej znane, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1998