Zużycie czterokulowego, ślizgowego węzła tarcia smarowanego mineralnymi i syntetycznymi olejami bazowymi

• Autorzy: Tuszyński W.

Warianty tytułu

EN

Wear of four-ball sliding tribosystem lubricated with mineral and sythetic base oils

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wyniki badań zużycia w skoncentrowanym styku ślizgowym smarowanym olejami bazowymi o różnej lepkości kinematycznej. Badania tribologiczne wykonano za pomocą aparatu czterokulowego. Elementami testowymi były stalowe kulki łożyskowe. Badaniom tribologicznym poddano następujące oleje bazowe: oleje mineralne (hydrorafinaty, brighstock), syntetyczne węglowodorowe (polialfaolefiny), syntetyczne niewęglowodorowe (poliestry, poliglikole) oraz oleje mineralne głęboko rafinowane, tzw. oleje białe. Były to oleje o różnej lepkości kinematycznej w 100°C - od 3,8 do 31,4 mm2/s. Stwierdzono, że wzrost lepkości olejów zarówno mineralnych, jak i syntetycznych, pozwala na zmniejszenie zużycia elementów testowych. W celu uniezależnienia się od wpływu lepkości, a przez to stwierdzenia, jaki wpływ na zużycie ma rodzaj oleju, porównano wyniki uzyskane dla olejów o zbliżonej lepkości kinematycznej (od 3,8 do 5,5 mm2/s - pomiar w 100°C). Wśród tych olejów najmniejsze zużycie uzyskano dla oleju białego oraz polialfaolefiny, zaś największe dla poliestru.

EN

The values of wear in a non-conformal, sliding contact, lubricated with base oils having various viscosities, are presented in the paper. The tribological tests were performed in a four-ball tester. Test elements were steel bearing balls. Various base oils were tested: mineral oils (lube oil bases), synthetic hydrocarbon oils (polyalphaolefins), synthetic non-hydrocarbon oils (polyol esters, polyglycols) and highly refined mineral ones known as white oils. The oils had various kinematic viscosities at 100°C in the range 3,8 to 31,4 mm2/s. It has been observed that antiwear properties of the oils, both mineral and synthetic ones, improve with increasing their viscosity. To avoid the effect of the oil viscosity, the results obtained for the oils having similar viscosities in the range 3,8 to 5,5 mm2/s were grouped and compared. The best antiwear properties are shown by the white oil and polyalphaolefins and the worst - by the polyol ester.

Słowa kluczowe

PL

aparat czterokulowy; zużycie; olej syntetyczny; olej mineralny; SEM; EDS

EN

four-ball tester; mineral oil; synthetic base oil; wear; lubricating properties

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - Państwowego Instytutu Badawczego
• Czasopismo: Problemy Eksploatacji
• Rocznik: 2005
• Tom: nr 1
• Strony: 135--144
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Tuszyński W.

• Instytut Technologii Eksploatacji - PIB, Radom

Bibliografia

• 1. Kajdas C.: Podstawy zasilania paliwem i smarowania samochodów. WKŁ, Warszawa 1983.
• 2. Zwierzycki W.: Oleje, paliwa i smary dla motoryzacji i przemysłu. Wyd. Rafineria Nafty Glimar - ITeE, Gorlice-Radom 2001.
• 3. Galvin P.A. i inni: Benefits for synthetic lubricants in industrial applications. Materiały 13 Międzynarodowego Kolokwium Tribologicznego w Ostfildern/Nellingen (Niemcy), 2002, t. II, 1091-1107.
• 4. Sabiniak H.G.: Smarowanie przekładni zębatych olejami syntetycznymi. Tribologia, 1993, 2, 49-52.
• 5. TOTAL FINA ELF: Oleje białe (cz. I). Paliwa, oleje i smary w eksploatacji. 2001, 89, 19-22.
• 6. Pytko S.: Podstawy tribologii i techniki smarowniczej. Wyd. AGH, Kraków 1989.
• 7. Piekoszewski W., Szczerek M., Tuszyński W.: The action of lubricants under extreme pressure conditions in a modified four-ball tester. Wear, 2001, 249,188-193.
• 8. Piekoszewski W., Szczerek M., Tuszyński W.: A method for testing lubricants under conditions of scuffing. Part II. The anti-seizure action of lubricating oils. Tribotest Journal. 2002, 9, 1, 35-48.
• 9. Hebda M., Wachal A.: Trybologia. WNT, Warszawa 1980.
• 10. Makowska M., Grądkowski M.: Przemiany chemiczne poli-α-olefin (PAO) w warunkach tarcia. Problemy Eksploatacji, 2004, 1, 203-212.
• 11. Makowska M., Grądkowski M.: Wpływ warunków tarcia na tribochemiczne przemiany oleju PAO-6 w układzie stal-stal. Tribologia, 2004, 4, 61-69.
• 12. Bjerk R.O.: Oxygen - an „Extreme-Pressure agent”. ASLE Trans. 1973, 16(2), 97-106.