Sukcesja pyłkowa z Domurat (Wzgórza Sokólskie) i jej znaczenie dla plejstocenu Polski północno-wschodniej

• Autorzy: Winter H. , Lisicki S.

Warianty tytułu

EN

A pollen succesion from Domuraty (Sokólskie Hills) and its signification for the Pleistocene of NE Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W profilu Domuraty (Wzgórza Sokólskie - NE Polska) metodą analizy pyłkowej została zbadana seria osadów jeziorno-rzeczno-bagiennych z głębokości 129,1-97,2 m. Opisano nową, nieznaną z terenu Polski sukcesję pyłkową mającą charakter długiej sekwencji pyłkowej. Charakterystycznymi cechami tej sukcesji jest występowanie czterech ciepłych okresów ze zbiorowiskami leśnymi oraz pojawienie się Carpinus i Azolla filiculoides w najcieplejszym okresie. Gliny lodowcowe występujące poniżej osadów zbadanych palinologicznie należą do dwóch litotypów korelowanych z młodszym stadiałem zlodowacenia Narwi (glina in situ) i ze starszym stadiałem tego zlodowacenia (glina na wtórnym złożu - w formie porwaka?) Gliny leżące powyżej powiązano ze: zlodowaceniem Liwca, starszym stadiałem zlodowacenia odry, młodszym stadiałem zlodowacenia warty i starszym stadiałem zlodowacenia Wisły. Pozycja stratygraficzna i ranga klimatyczna sukcesji nazwanej domuratowską sukcesją pyłkową jest niepewna, niemniej ogólny charakter flory pyłkowej może sugerować jej przynależność do interglacjału małopolskiego.

EN

Pollen analysis was conducted for lacustrine-fluvial-boggy sediments from the depth of to 129,10-97,20 m from the profile at Domuraty (Sokólskie Hills - NE Poland). A new pollen sequence of the Middle Pleistocene recorded in this profile has been described. The pollen succesion is characterized by four, distinctive climatic, warm stages dominated by various forest communities. The characteristic feature is the presence of Carpinus and Azolla faliculoides in the warmest stage. Tills present in the drilled profile have been studied by petrographic analysis. Sediments contained pollen flora were underlain by tills correlated with the younger stadial of the Narewian Glaciation (till in situ) and with the older stadial of the Narevian Glaciation (till deposited in form of a glacial raft?). The tills overlain were referred to the Livecian Interglacial, the older stadial of the Odranian Glaciation, the younger stadial of the Warthanian Glaciation and the older stadial of the Vistulian Glaciation. Stratigraphical position and climatic rank of the long pollen sequence called the Domuratovian pollen succession is uncertain, nevertheless it may be connected with the Malopolanian Interglacial.

Słowa kluczowe

PL

analiza pyłkowa; długie sekwencje pyłkowe; petrografia glin zwałowych; plejstocen; stratygrafia; Wzgórza Sokólskie

EN

pollen analysis; long pollen sequence; tills petrography; Pleistocene; stratigraphy; Sokólskie Hills

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2005
• Tom: nr 416
• Strony: 115--131
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., rys.

Twórcy

autor

Winter H.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Lisicki S.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1] BER A., 1996 — Sytuacja geologiczna jeziornych osadów piętra augustowskiego w Szczebrze koło Augustowa oraz osadów jeziornych interglacjału mazowieckiego w Krzyżewie. Biul. Państw. Inst. Geol., 373: 35-48.
• [2] BER A., 1997 — Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, ark. Augustów (147). CAG Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• [3] BER A., 1998 — Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, ark. Wieliczki (146). CAG Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• [4] BER A., 2000 — Plejstocen Polski północno-wschodniej w nawiązaniu do głębszego podłoża i obszarów sąsiednich. Pr. Państw. Inst. Geol., 170: 89ss.
• [5] BER A., JANCZYK-KOPIKOWA Z., KRZYSZKOWSKI D., 1998 — A new interglacial stage in Poland (Augustovian) and the problem of the age of the oldest Pleistocene till. Quatern. Science Rev. 17: 761-773.
• [6] BER A., WŁODEK M., ADAMSKI M., 2002 — Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, ark. Woźna Wieś (185). CAG Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• [7] GRONKOWSKA-KRYSTEK B., 2000 — Badania petrograficzno-litologiczne. Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Sztabin. CAG Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• [8] GRUGER E., 1996 — Palynostratigraphy of the Middle Pleistocene sequence from Gtittingen, Otto-Strasse. W: The Early Middle Pleistocene in Europe (red. Ch. Turner): 173-180. A.A.Balkema/RotterdamBrookfield.
• [9] JANCZYK-KOPIKOWA Z., 1987 — Uwagi na temat palinostratygrafii czwartorzędu. Kwart. Geol. 31, 1: 155-162.
• [10] JANCZYK-KOPIKOWA Z., 1996 — Ciepłe okresy w mezoplejstocenie północno-wschodniej Polski. Biul. Państw. Inst. Geol., 373: 49-66.
• [11] JEŁOWICZOWA J. (Jelovichova), 2001 — Ewolucija prirodnoj sredy antropogena Belarusi (po palinołogi-czeskim dannym). Bielsens. Minsk.
• [12] KACPRZAK L., LISICKI S., 2000 — Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Sztabin (186). CAG Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• [13] KACPRZAK L., LISICKI S., WINTER H., 2002 — Stratigraphical position of the Czarnucha, the Cisów and the Domuraty sections in the Middle and Lower Pleistocene, NE Poland. W: Field Symposium on Quaternary Geology and Geodynamics in Belarus. Abstract Volume:l9-21. 20-25 kwietnia. Grodno.
• [14] KONDRACKI J., 2002 — Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• [15] KRZYWICKI T., 1995 — Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Stacja Augustów (148). CAG Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• [16] LINDNER L., 1992 — Stratygrafia (klimatostratygrafia) czwartorzędu. W: Czwartorzęd. Osady, metody badań, stratygrafia (red. L. Lindner): 441-633. Wyd. PAE S.A. Warszawa.
• [17] LINDNER L., JAŁOWICZOWA J. (Jelovichova), 2001 — Schema karieliacyi liednikowych i miżliednikowych padrazdzjaljenniau u pleistacenie Polszy i Bełarusi. Limasfiera 1(14): 22 – 31.
• [18] LINDNER L., MARKS L., 1999 — New approach to stratigraphy of palaeolake and glacial sediments of the younger Middle Pleistocene in mid-eastern Poland. Geol Quart. 43, 1: 1-7.
• [19] LISICKI S., 1998 — Osady interglacjału mazowieckiego w centralnej części Pojezierza Mazurskiego. Prz. Geol. 46, 2: 164-166.
• [20] LISICKI S., 2000 — Korelacja litostratygraficzna wybranych profilów osadów czwartorzędowych dorzecza środkowej i dolnej Wisły. UAM Ser. Geogr., 64: 251-259.
• [21] LISICKI S., 2003a — Zasięgi lądolodu skandynawskiego w dorzeczu Wisły wyznaczone na podstawie petrograficznych badań glin lodowcowych, w nawiązaniu do izotopowych stadiów tlenowych. Prz. Geol. 51, 3: 217-223.
• [22] LISICKI S., 2003b — Litotypy i litostratygrafia glin lodowcowych plejstocenu dorzecza Wisły. Pr. Państw. Instyt. Geol. 177: 105 ss.
• [23] MUENSCHER W. C., 1944 — Aquatic plants of the United States. Comstock Publishing Company, INC. Ithaca.
• [24] NAWROCKI J., 1997 — Wyniki badań paleomagnetycznych 5 prób z profilu Kalejty Równina Augustowska. CAG Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• [25] RZECHOWSKI J., 1971 — Granulometryczno-petrograficzne własności glin zwałowych w dorzeczu środkowej Widawki. Biul. Inst. Geol., 254: 111-150.
• [26] RYŁOWA T. B. (Rylova), 1985 — Palinolgiczeskaja charakteristika i korieliacija dwoch meżliednikowych gorizontow w razrezie Smoliarka Brestskoj oblasti. Dokłady Akademii Nauk, 29, 3: 263-266.
• [27] STUCHLIK L., WÓJCIK A., 2001 — Pollen analysis of Małopolanian Interglacial deposits at Łowisko (Kolbuszowa Upland, Southern Poland). Acta Palaeobot., 41, 4: 15-26.
• [28] TOMANEK J., 1994 — Botanika leśna. PWR i L, Warszawa.
• [29] TZEDAKIS P.C., 1994 — Hierarchocal biostratigraphical classification of long pollen sequences. J. Quatern., 9: 257-259.
• [30] WIELICZKIEWICZ F. Ju. (Vielichkievich), 1986 — O rannieplejstocenowoj mieżliednikowoj florie razrieza Korczewo na nowogrudskoj wozwyszennosti. Dokłady Akademii Nauk, 30, 3: 255-258.
• [31] WINTER H., 1999 — Opracowanie dotyczące wyników analizy palinologicznej próbek z wiercenia Czarnucha, Domuraty i Cisów — ark. Sztabin. CAG Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• [32] WINTER H., 2001 — Nowe stanowisko interglacjału augustowskiego w północo-wschodniej Polsce. UAM, Ser. Geogr., 64: 439-450.
• [33] WINTER H., LISICKI S., 2001 — The Domuraty pollen succesion — vegetation and its stratigraphical position in the Middle Pleistocene of northeastern Poland. W: The Ukraine Quaternary Explored: the Middle and Upper Pleistocene of the Middle Dnieper Area and its importance for the East-West European correlation. Abstracts: 102-103. 9-14 września. Kijów, Ukraina.
• [34] ZAGWIJN W.H., 1996 — The Cromerian Complex Stage of the Netherlands and correlation with other areas in Europe. W: The Early Middle Pleistocene in Europe (red. Ch. Turner):145-172. A.A.Balkema/Rotterdam/Brookfield.
• [35] ZARZYCKI K., TRZCIŃSKA-TACIK H., RÓŻAŃSKI W., SZELĄG Z., WOŁEK J., KORZENIAK U., 2002 — Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Inst. Bot. PAN. Kraków.