Złoża kruszywa naturalnego w polskiej części Morza Bałtyckiego

• Autorzy: Masłowska M.

Warianty tytułu

EN

The aggregate deposits from the Polish sector of the Baltic Sea

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono kompleksową charakterystykę trzech złóż kruszywa naturalnego polskiej części Morza Bałtyckiego: Zatoka Koszalińska, Ławica Słupska, Południowa Ławica Środkowa. Określono genezę złóż oraz geologiczno-górnicze warunki ich występowania. Stwierdzono poligenetyczny charakter złóż, uformowanych w wyniku procesów fluwioglacjalnych i działalności morza. Najkorzystniejsze warunki geologiczno-górnicze występują na złożu Ławica Słupska. Kruszywo bałtyckie ma wysoką jakość, porównywalną z najlepszym surowcem ze złóż lądowych. Ustalono, że wpływ wydobycia kruszywa na środowisko morskie jest krótkotrwały i nie ma dużego znaczenia dla jego stabilności.

EN

The paper presents complex profiles of the following aggregate deposits in the Polish sector of the Baltic Sea: the Koszalin Bay, the Słupsk Bank and the Southern Middle Bank. It also shows the origin of the deposits and their geological-mining conditions. The conclusion of the research is the polygenetic type of the deposits formed as an effect of glaciofluvial processes and sea activity. The best geological-mining conditions are in the Słupsk Bank deposit. The Baltic aggregate is of high quality, comparable with the best material from land resources. The investigations of the influence of aggregate mining on the marine environment indicate that the effect is a short-lasting process and has no significant impact on the environment stability.

Słowa kluczowe

PL

złoża; kruszywa naturalne; geneza; jakość surowca; ekologia; Bałtyk południowy

EN

mineral deposits; aggregates; origin; raw material quality; ecology; Southern Baltic

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2005
• Tom: nr 416
• Strony: 5--43
• Opis fizyczny: Bibliogr. 60 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Masłowska M.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Geologii Morza, ul. Kościerska 5, 80-328 Gdańsk

Bibliografia

• [1] AUGRIS C., CRESSARD A., 1984 — Les granulats marins. Publixations de Centre pour 1'Explotations des Oceans (CNEXO). Rapp. Sci. et techn., 51: 89ss. Bordeaux.
• [2] BUTRYMOWICZ N., MAKSIAK S., UNIEJEWSKA M., 1975 — Objaśnienia do Mapy Geologicznej Polski. 1:200 000. Arkusz Koszalin. Wyd. Geol. Warszawa.
• [3] CASTAING P., KLINGEBIEL A., LEGIGAN P., 1974 — Criteries geologiques de prospection et de determination de l'importance et de la qualite des gisements sous-marins d'aggregats dans la Golfe de Gascogne. Ile Colloqu. internat. sur l'exploitation des oceans. Bordeaux.
• [4] CZEKAŃSKA M., 1927 — Podział i charakterystyka głębokościowa Bałtyku Południowego. Bad. Geogr. Pol. Poł-Zach., 2/3: 15-25.
• [5] DESPREZ M., 1992 — Recent research at the marine gravel extraction site of Dieppe. Eastern English Channel. W: ICES Coop. Res. Rep. Kopenhagen, 182: 75-76.
• [6] DMU - Report no. 81 (The Danish Environmental Investigation Agency and the Danish National Forest and Nature Agency).
• [7] GAJEWSKI L., UŚCINOWICZ S., 1991 — Hydrologiczne i sedymentologiczne aspekty eksploatacji kruszywa na Ławicy Słupskiej. Inż. Mor., 4: 146-153.
• [8] GROMOLL L., STORR M., 1989 — Zur Geologie und Genese der Kiessand-Lagerstatten der sudwestlichen Ostsee. Z. Angew. Geol., 35, 10-11: 314-322.
• [9] HERRMANN C., KRAUSE J.C., TSOUPIKOVA N., HANSEN K., 1999 — Marine sediment extraction in the Baltic Sea. Status report. Baltic Sea Environment Proceedings, 76. Helsinki Commission.
• [10] HYGUM B., 1993 — Environmental effects of gravel and sand suction. A literature study on the biological effects of raw material extraction in marine environments.
• [11] JEDNORAŁ T., 1987 — Charakterystyka środowiska morskiego oraz jego związki z atmosferą i dnem nad złożami kruszyw naturalnych w polskim obszarze morskim Bałtyku. Ser. Spraw. z Bad., 392, Z.1. Zatoka Koszalińska: 112 ss. Wyd. Inst. Morskiego. Gdańsk.
• [12] JEDNORAŁ T., 1988 — Charakterystyka środowiska morskiego oraz jego związki z atmosferą i dnem nad złożami kruszyw naturalnych, w polskim obszarze Bałtyku. Ser. Spraw. z Bad., 392, Z. 2. Ławica Środkowa: 57 ss. Wyd. Inst. Morskiego. Gdańsk.
• [13] KENNY A., REES H., 1994 — The effects of marine gravels extraction on the macrobenthos: early post dredging recolonisation. Mar. Poll. Bull., 28, 7: 442-447.
• [14] KENNY A., REES H. J., 1996 — The effects of marine gravel extraction on the macrobenthos: results 2 years post-dredging. Mar. Poll. Bull., 32, 8-9: 615-662.
• [15] KOCISZEWSKA-MUSIAŁ G., 1989 — Surowce mineralne czwartorzędu. Wyd. Geol. Warszawa.
• [16] KOTLIŃSKI R., 1985 — Osady dna Ławicy Słupskiej. Biul. Inst. Geol:, 352: 5-56.
• [17] KOTLIŃSKI R., UŚCINOWICZ S., 1980 — Struktury sedymentacyjne powierzchni dna wybranych rejonów południowego Bałtyku. Kwart. Geol., 24, 2: 377-394.
• [18] KOZŁOWSKI S. (red.), 1994 — Atlas zasobów, walorów i zagrożeń środowiska geograficznego Polski. Agencja Reklamowo-Wydawnicza. Warszawa.
• [19] KRAMARSKA R.,1991a — Mapa geologiczna dna Bałtyku. 1:200 000. Arkusz Ławica Słupska. Państ. Inst. Geol. Warszawa.
• [20] KRAMARSKA R., 1991b — Warunki geologiczne występowania żwirów w obszarze południowobałtyckim. Inż. Mor., 3: 98-100.
• [21] KRAMARSKA R., MASŁOWSKA M., MICHAŁOWSKA M., PIKIES R., ŚLIWIŃSKI Z., TOMCZAK A., UŚCINOWICZ S., ZACHOWICZ J., 1990 — Pozycja geologiczna osadów plejstoceńskich z dna Bałtyku południowego datowanych metodą termoluminescencji. Prz. Geol., 5-6: 248-253.
• [22] KRAMARSKA R., TOMCZAK A., 1986 — Pierwsze datowania glin zwałowych z dna Bałtyku metodą termoluminescencji. Prz. Geol., 2: 91-93.
• [23] KRAMARSKA R., TOMCZAK A., 1988 — First dating of tills from the Baltic Sea floor by the thermohuninescence methody. W: The Baltic Sea, Spec. Paper, 6: 147-150.
• [24] KRAUSE J., VON NORDHEIM H., GOSSELCK F., 1996 — Auswirkungen submariner Kiesgewinnung auf die bentische Macrofauna in der sudlichen Ostsee. Germ. J. Hydrogr., Supl., 6: 189-199.
• [25] KRYTERIA BILANSOWOŚCI dla złóż kruszywa naturalnego w polskim obszarze Bałtyku, 1987 — Ministerstwo Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej
• [26] KRZEMIŃSKA J.,1993 — The distribution of Cerastoderma glaucum (Poiret), Macoma baltica (Linnaeus), Mya arenaria (Linnaeus) and Mytilus edulis (Lnnaeus) in Holocene bottom sediments of the southern Baltic Sea. W: Proceedings Symposium Moluscan Palaeontology 11th International Malacological Congress (red. A.W. Janssen, R. Janssen.) Scripta Geol. Spec. Issue, 2: 269-273. 30th August–5th September. Siena. Italy.
• [27] MASŁOWSKA M., 1989 — Złoża kruszywa naturalnego w polskiej części Bałtyku Południowego. Pr. Nauk. PSzczec., 408, 33: 113-119. Inst. Inż. Wod.
• [28] MASŁOWSKA M., 1990 — Metodyka dokumentowania podmorskich złóż kruszywa naturalnego w polskiej części Morza Bałtyckiego. Prz. Geol., 5-6: 244-247.
• [29] MASŁOWSKA M., 1991 — Zasoby żwirów w obszarze południowo-bałtyckim. Inż. Mor., 3: 93-94.
• [30] MASŁOWSKA M., 1993 — Gravel Accumulations in the Southern Baltic —Methods and Results of Exploration. Marine Georesources and Geotechnology, 11: 175-180.
• [31] MASŁOWSKA M., KRAMARSKA R., NOWAK B., UŚCINOWICZ S., ZAMORSKI J., 1985 — Dokumentacja zasobowa w kategorii Cl i C2 złoża kruszywa naturalnego Ławica Słupska. Arch. Państ. Inst. Geol., Oddz. w Gdańsku.
• [32] MASŁOWSKA M., MICHAŁOWSKA M., 1988 — Dokumentacja zasobowa w kategorii C2 złoża kruszywa naturalnego Zatoka Koszalińska. Arch. Państ. Inst. Geol., Oddz. Geol. Morza. Gdańsk.
• [33] MASŁOWSKA M., MICHAŁOWSKA M., 1991 — Dokumentacja zasobowa w kategorii C2 złoża kruszywa naturalnego Południowa Ławica Środkowa. Arch. Państ. Inst. Geol., Oddz. Geol Morza. Gdańsk.
• [34] MICHAŁOWSKA M., PIKIES R., 1990 — Mapa geologiczna dna Bałtyku. 1:200 000, Arkusz Koszalin. Państ. Inst. Geol., Warszawa.
• [35] MIERZYŃSKI S., 1987 — Wymogi ochrony brzegu i strefy brzegowej w aspekcie podjęcia eksploatacji kruszyw ze złóż podmorskich na Ławicy Słupskiej i w Zatoce Koszalińskiej. Wyd. NOT. Gdańsk.
• [36] MILTHERS V., MILTHERS K., 1938 — Rozmieszczenie niektórych ważnych skandynawskich narzutniaków na pewnym obszarze Polski. Biul. Państ. Inst. Geol. , 5: 1-26.
• [37] MOJSKI J.E. (red.), 1995 — Atlas geologiczny południowego Bałtyku.1:500 000. Państ. Inst. Geol. Warszawa.
• [38] NORDEN ANDERSEN O., NIELSEN P., LETH J., 1992 — Effects on sea bed, benthic fauna and hydrography of sand dredging in Koge Bay. W: Proceedings of the 12th Baltic Marine Biologists Syrnp. Fredensborg.
• [39] NUNBERG J., 1971 — Próba zastosowania metod statystycznych do badań zespołu głazów fennoskandzkich występujących w utworach glacjalnych północno-wschodniej Polski. Stud. Geol. Pol. 37: 103.
• [40] OKOŁOTOWICZ G., 1991 — Biologiczne aspekty eksploatacji kruszyw z Ławicy Słupskiej. Inż. Mor., 3: 94-96.
• [41] OKOŁOTOWICZ G., WARZOCHA J., DUBRAWSKI R., GRUSZCZYŃSKI B., JEDNORAŁ T., 1986 — Podstawy podjęcia eksploatacji podmorskich złóż kruszyw naturalnych w polskim obszarze morskim Bałtyku. Cz. II. Wyd. NOT. Gdańsk.
• [42] PARYSEK J., 1982 — Modele klasyfikacji w geografii. Wyd. Nauk, UAM. Poznań.
• [43] PIKIES R., 1992 — Mapa geologiczna dna Bałtyku. 1:200 000. Arkusz Południowa Ławica Środkowa. Państ. Inst. Geol. Warszawa.
• [44] PIKIES R., 1995 — Morfogeneza dna. W: Atlas geologiczny południowego Bałtyku (red. J. E. Mojski): 34-36. Państ. Inst. Geol. Warszawa.
• [45] PLEWA R., 1985 — Ocena jakości kruszyw i betonów z surowca eksploatowanego z Ławicy Słupskiej. Mater. Bud., 6: 15-17.
• [46] POGAN A., MASŁOWSKA M., 1989 — Eksploatacja kruszyw budowlanych z dna Bałtyku. Techn. i Gosp. Mor., 7: 327-330
• [47] REPORT OF THE WORKING GROUP on the Effects of Ectraction of Marine Sediment on the Marine Eco-system, 1997 — ECES CM 1997/E/4. Copenhagen.
• [48] REPORT OF THE WORKING GROUP on the Effects of Extraction of Marine Sediments on the Marine Ecosystem, 1998 — ICES CM 1998/ E/5. Copenhagen.
• [49] ROSA B., 1967 — O jednostkach morfologicznych i strukturalnych powierzchni dennej Południowego Bałtyku. Komitet Badań Morza PAN. Sekcja Geol.-Geogr. Komunikaty, 2: 42-46.
• [50] ROSA B.,1968 — Obszar południowo-bałtycki w okresie ostatniego zlodowacenia i w holocenie. W: Ostatnie zlodowacenie skandynawskie w Polsce. Pr. Geogr. Inst. Geogr. Przestrz. Zagosp. PAN., 74: 121-156.
• [51] SILIWOŃCZUK Z., 1976 — Charakterystyka mineralogiczno-petrograficzna kruszywa naturalnego (grubego) w Polsce. Kwart. Geol., 20, 4: 935-936.
• [52] SILIWOŃCZUK Z., 1985 — Geologiczno-złożowe warunki występowania kruszywa naturalnego w Polsce. Pr. Inst. Geol., 113: 69 ss.
• [53] UŚCINOWICZ S., 1996 — Deglacjacja obszaru południowego Bałtyku. Biul. Państw. Inst Geol., 373:179-193.
• [54] UŚCINOWICZ S.,1999 — Southern Baltic area during the last deglaciation. Geol. Quart., 43, 2:137-148.
• [55] VAN DER VEER H. W., BERGMAN M.J., BEUKEMA J.J., 1985 — Dredging activities in the Dutch Wadden Sea: effects on macrobenthic fauna. Neth. J. Sea. Res., 19: 183-190.
• [56] VAN MOORSEL G. W., WAARDENBURG H., W.,1990 — Impact of gravel extraction on geomorphology and the macrobenthic community of the Klaverbank (North Sea) in 1989. Bureau Waardenburg bv. Culemborg.
• [57] VAN MOORSEL G. W., WAARDENBURG H. W.,1991— Short-term recovery of geomorphology and macrobenthos of the Klaverbank (North Sea) after gravel extraction. Bureau Waardenburg bv, Culemborg.
• [58] WARZOCHA J., 1980 — Wstępne badania makrozoobentosu Ławicy Słupskiej. Biul. MIR, 5-6: 1-62.
• [59] WARZOCHA J., 1995 — Classification on structure of macrofaunal communities in the Southern Baltic. Arch. Fish. Mar. Res., 42, 3: 225-237.
• [60] ZACHOWICZ J., MASŁOWSKA M., POGAN A., 1991 — Uwarunkowania przemysłowej eksploatacji kruszyw w polskim obszarze morskim. Bud. Okręt. i Gosp. Mor., 4: 20-22.