Środowiska sedymentacji i palinofacje kredy dolnej w kilku otworach wiertniczych centralnej Polski

• Autorzy: Leszczyński K. , Waksmundzka M.

Warianty tytułu

EN

Lower Cretaceous sedimentary environments and palynofacies in some boreholes of Central Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie badań litologicznych i profilowań sedymentologicznych, dokonano wstępnego rozpoznania środowisk sedymentacyjnych i palinofacji kredy dolnej centralnej części Niżu Polskiego w otworach wiertniczych Sarnów IG 1, Wągrowiec IG 1 i Poddębice PIG 2. Wykonano dokładną analizę spektrum palinologicznego: stosunku zawartości planktonu do całości palinomorf, ilości fitoklastów w całkowitym kerogenie oraz zawartości materii organicznej. Przeprowadzono korelacje danych palinologicznych z danymi sedymentologicznymi (profilowania sedymentologiczne rdzeni wiertniczych), litofacjalnymi i paleogeograficznymi. Na podstawie analizowanego materiału, i w nawiązaniu do określonego w badaniach palinofacjalnych spektrum palinologicznego, wydzielono w osadach kredy dolnej następujące środowiska morskie: przybrzeża górnego (upper shoreface) i przybrzeża dolnego-środkowego (lower-midle shoreface) z przejściem do odbrzeża (offshore) do zbiornika otwartego szelfu (open marine szelf), deltowe (?czoło delty, delta front) z wyżej występującymi osadami ?kanałów rozprowadzających (distributary channels) równi deltowej oraz prawdopodobnie barier i płytkiej zatoki morskiej (embayment). W otworze wiertniczym Poddębice PIG 2 zidentyfikowano powierzchnię maksymalnego zalewu (maximum flooding surface) reprezentowaną przez warstewkę ciemnoszarego marglu, która wydaje się być datowana na przełom beriasu i walanżsau dolnego. Przeprowadzone badania są pierwszym i wstępnym podejściem do podjętej problematyki związku palinofacji ze środowiskami sedymentacyjnymi w kredzie dolnej.

EN

The paper presents a preliminary recognition of sedimentary environments and palynofacies in Lower Cretaceous deposits of the Sarnów IG 1, Wągrowiec IG 1 and Poddębice PIG 2 boreholes of central part of the Polish Lowland, central Poland, based on lithological and sedimentological investigations. A detailed analysis of palynological spectrum included determination of the contents of plankton (in relation to total frequency of palynomorphs), phytoclast in total kerogen, and organic matter. Palynological data were subsequently correlated with the results of sedimentological logging of drill cores, as well as with lithological observations and overall palaeogeographical research. Based on the material analysed, and referring to the identified palynological spectrum, the following sedimentary environments have been distinguished in the Lower Cretaceous sections: upper shoreface and lower-middle shoreface with transitions to an offshore-open marine shelf, delta (?delta front) passing up into distributary channel fills on a delta plain, and presumed barrier and shallow-marine embayment. A maximum flooding surface has been identified in the Poddębice PIG 2 section, represented by a thin dark-grey marl bed which seems to be dated at the Berriasian/Lower Valanginian transition. The investigations are the first, preliminary approach to the problem of relationship between palynofacies and sedimentary environments in the Lower Cretaceous of Poland.

Słowa kluczowe

PL

ziarna pyłku; spory; materia organiczna; palinofacje; środowisko sedymentacji; kreda dolna; Niż Polski

EN

pollen grains; spores; organic matter; palynofacies; sedimentary environments; Lower Cretaceous; Polish Lowlands

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 432
• Strony: 99--121
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Leszczyński K.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Waksmundzka M.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. BATTEN D.J.,1996—Palynofacies. W: Palynology: principles and applications (red. J. Jansonius, D.C. McGregor). Am. Ass. Strat. Palynol., 3: 1000-1065.
• 2. DADLEZ R., 1994 — Strike-slip movements in the Polish Lowlands. Kwart. Geol., 38, 2: 307-318.
• 3. DADLEZ R., 1997 — Tektonika kompleksu permsko-mezozoicznego. Ogólne rysy tektoniczne bruzdy śródpolskiej. W: Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce. Pr. Państw. Inst. Geol., 153: 403-409.
• 4. DADLEZ R., 2001 — Przekroje geologiczne przez bruzdę śródpolską. Państ. Inst. Geol., Warszawa.
• 5. DADLEZ J., DADLEZ R., 1987 — Facje neokomu między Mogilnem a Kołem. Kwart. Geol., 31, 4: 695-724.
• 6. GALLOWAY W.E., HOBDAY D.K., 1996 — Terrigenous clastic depositional systems. Springer, Berlin.
• 7. GRADZIŃSKI R., KOSTECKA A., RADOMSKI A., UNRUG R., 1986 — Zarys sedymentologii. Wyd. Geol., Warszawa.
• 8. HAQ B.U., HARDENBOL J., VAIL P.R., 1988 — Mesozoic and Cenozoic chronostratigraphy and cycles of sea-level change. W: Sea-level changes: an integrated approach (red. C.K. Wilgus i in.). Soc. Econ. Paleont. Mineral., Spec. Publ., 42: 71-108.
• 9. LESZCZYŃSKI K., 1997 — The Lower Cretaceous depositional architecture and sedimentary cyclicity in the Mid-Polish Trough. Geol. Quart., 41, 4: 509-520.
• 10. LESZCZYŃSKI K., 2002 — Ewolucja geologiczna strefy Ponętów-Wartkowice w kredzie. Pr. Państw. Inst. Geol., 176.
• 11. MAREK S., 1988 — Paleomiąższości, litofacje i paleotektonika epikontynentalnej kredy dolnej w Polsce. Kwart. Geol., 32, 1: 157-174.
• 12. MAREK S. (red.), 1977 — Budowa geologiczna wschodniej części niecki mogileńsko-łódzkiej (strefa Gopło-Ponętów-Pabianice). Pr. Inst. Geol., 80.
• 13. MAREK S., LESZCZYŃSKI K. (red.), 1994 — Dokumentacja wynikowa otworu badawczego Poddębice PIG 2. Centr. Arch. Geol., Warszawa.
• 14. MAREK S., PAJCHLOWA M. (red.), 1997 — Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce. Pr. Państw. Inst. Geol., 153.
• 15. MAREK S., ZNOSKO J.,1972a — Tektonika Kujaw. Kwart. Geol., 16, 1: 1-18.
• 16. MAREK S., ZNOSKO J.,1972b—Historia rozwoju geologicznego Kujaw. Kwart. Geol., 16, 2: 233-248.
• 17. MAREK S., ZNOSKO J., 1974 — Considerations on the tectonic situation of the Kujawy and Wielkopolska region (Central Po- land) in pre-Upper Permian time. Biul. Inst. Geol., 274.
• 18. MAREK S., RACZYŃSKA A., 1979 — Obecny podział litostratygraficzny epikontynentalnej kredy dolnej w Polsce i propozycje jego uporządkowania. Kwart. Geol., 23, 3: 631-637.
• 19. PETTIJOHN F.J., 1975 — Sedimentary rocks. Harper & Row, Nowy Jork.
• 20. PIEŃKOWSKI G., 1983 — Środowiska sedymentacyjne dolnego liasu północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Prz. Geol., 31, 4: 223-231.
• 21. PIEŃKOWSKI G., 1997 — Sedymentologia i stratygrafia sekwencyjna na podstawie wybranych profilów. W: Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce (red. S. Marek, M. Pajchlowa). Pr. Państw. Inst. Geol., 153: 217-235.
• 22. PIEŃKOWSKI G., 2004 — The epicontinental Lower Jurassic of Poland. Pol. Geol. Inst. Sp. Papers, 12.
• 23. PIEŃKOWSKI G., WAKSMUNDZKA M., 2002 — Spektra palinologiczne środowisk sedymentacyjnych dolnej jury w Polsce. Centr. Arch. Geol., Warszawa.
• 24. RACZYŃSKA A. (red.),1973 — Wągrowiec IG 1. Prof. Głęb. Otw. Wiertn. Inst. Geol., 10.
• 25. RACZYŃSKA A., 1979 — Stratygrafia i rozwój litofacjalny młodszej kredy dolnej na Niżu Polskim. Pr. Inst. Geol., 89.
• 26. TUCKER M.E., 1991— Sedimentary petrology. An introduction to the origin of sedimentary rocks. Blackwell Sc. Publ., London.
• 27. TYSON R.V., 1993 — Palynofacies analysis. W: Applied micropalaeontology (red. D.J. Jenkins): 153-19L Kluwer, Dordrecht.
• 28. WALKER R.G., PLINT A.G.,1992 — Wave- and storm-dominated shallow marine systems. W: Facies Models - response to sea level change (red. R.G. Walker, N.P. James): 219-238. Geol. Ass. Canada, St. John's.