Tytuł artykułu
Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
Origin and age of deep erosional structures of the Grodków Plain, Silesian Lowland, southwestern Poland
Języki publikacji
Abstrakty
W rejonie Grodkowa wydzielono trzy kenozoiczne serie osadowe: neogeńską (w tym seria poznańska), preglacjalną oraz czwartorzędową, zawierającą trzy poziomy glin lodowcowych, osady glacifluwialne i glacilimniczne oraz osady organiczne z interglacjału eemskiego i lessy. Dokonano rewizji pozycji litostratygraficznej osadów z florami dolnoplioceńskimi ze stanowiska Gnojna. W obecnej interpretacji osady te zaliczono do serii poznańskiej, a nie, jak dotychczas przyjmowano, do serii preglacjalnej (Gozdnicy). Tym samym strop serii poznańskiej można datować na dolny pliocen, a serię preglacjalną określić jako nie starszą niż górny pliocen. W serii preglacjalnej można wyróżnić dwa typy osadów fluwialnych, pra-Nysy Kłodzkiej (z porfirem) i pra-Odry (bez porfiru). Każdy z nich zbudowany jest z dwóch ogniw, z których dolne zawierają osady drobnoziarniste, a górne -osady gruboziarniste. Głębokie rynny erozyjne, wcięte w osady serii poznańskiej, są wypełnione redeponowanymi osadami preglacjalnymi i zawierają nikłe ilości materiału północnego. Ich dawna interpretacja jako eoplejstoceńskich lub środkowoplejstoceńskich dolin kopalnych jest błędna. Są to prawdopodobnie rynny subglacjalne, tworzone w czasie pierwszego ze zlodowaceń skandynawskich na badanym obszarze. Występowanie trzech poziomów glin lodowcowych w superpozycji w rejonie Grodkowa potwierdza tezę o trzykrotnym pobycie lądolodu skandynawskiego na obszarze Śląska. Dolne i środkowe gliny lodowcowe korelujemy z glinami typu Pietrzykowice i Wierzbno z basenu wrocławskiego. Były one deponowane w czasie obu stadiałów zlodowacenia południowopolskiego (Elster I i II). Najmłodszą glinę lodowcową, występującą na powierzchni terenu, korelujemy z gliną typu Smolna, ze stadiału Odry zlodowacenia środkowopolskiego (Saale I).
Three Cainozoic sedimentary series have been recognized near Grodków, SE part of the Silesian Lowland; these are: the Poznań Series, the Preglacial Series and Quaternary deposits. The latter comprise three tills, glaciofluvial and glaciolacustrine deposits as well as peat of the Eemian Interglacial and loess of the Weichselian glaciation. Lithostratigraphic position of the series with the Lower Pliocene floras at Gnojna has been revised, and now they are assumed to belong rather to the Poznań Series than to the Preglacial (Gozdnica) Series. Hence, the upper age boundary of the Poznań Series is Early Pliocene, and the Preglacial series is Late Pliocene or younger. Two fluvial tracts existed during deposition of the Preglacial series, one porphyre-bearing (Nysa Kłodzka river) and other, porphyre-free (Odra river). Both series are bipartite, where lower members are fine-grained sands and silt and the upper one is coarse-grained sand and gravel. The top surface of the Poznań Series is deeply incised, in places forming several 1 km wide, 2-6 km long and 20-100 m deep, isolated depressions. These depressions are infilled with redeposited preglacial deposits mixed with Scandinavian (glacial) material. These deposits were interpreted hitherto as fragments of Early or Middle Pleistocene palaeovalleys. However, they most probably represent tunnel valleys formed subglacially during the first Scandinavian glaciation in the region. Three tills, which have been recognized near Grodków, confirm three ice-sheet advances into the SW Poland, as was hitherto assumed. The lower till is to be correlated with the Pietrzykowice Till and the middle till with the Wierzbno Till in the Wrocław Basin. They represent two stadial ice-sheet advances of the Elsterian glaciation. The upper till may correspond to the Smolna Till and thus represents the early Saalian glaciation (Odranian).
Słowa kluczowe
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
49--71
Opis fizyczny
Bibliogr. 56 poz., rys.
Twórcy
autor
autor
autor
autor
- Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Dolnośląski, Jaworowa 19, 53-122 Wrocław
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-AGHM-0051-0028
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.