Tytuł artykułu
Autorzy
Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
Extent of the Pleistocene ice sheets and deglaciation between the Sudeten and the Silesian Rampart
Języki publikacji
Abstrakty
Badania geologiczne i geomorfologiczne nad osadami plejstocenu trwają na Dolnym Śląsku już przeszło 100 lat. Jednym z najczęściej poruszanych problemów jest ustalenie liczby nasunięć lądolodów skandynawskich oraz określenie, który z nich miał najdalszy ku południowi zasięg. Już pod koniec lat trzydziestych przypuszczano, że południowa część Dolnego Śląska (bez części górskiej) była trzykrotnie przykryta lądolodami. Lądolody sięgnęły tu dwukrotnie w czasie zlodowacenia południowopolskiego (stadiały Elster I i II) i jeden raz w czasie zlodowacenia środkowopolskiego (stadiał Odry = Saale I, Drenthe). W czasie stadiału Warty (=Saale II) lądolód oparł się o wzgórza Wału Śląskiego i o Wzgórza Flaming na sąsiednich od zachodu Łużycach. Zasięgi lądolodów obu stadiałów zlodowacenia południowopolskiego były, według dawnych badaczy, dalsze ku południowi niż lądolodu w stadiale Odry zlodowacenia środkowopolskiego. W późniejszych pracach przyjmowano tylko jednorazową transgresję lądolodu zlodowacenia południowopolskiego na obszar Dolnego Śląska. Uważano również, że zasięg lądolodu stadiału Odry był co najmniej taki sam, a nawet większy niż w czasie poprzedniego zlodowacenia. Badania kartograficzne związane zarówno z opracowywaniem ostatnich arkuszy Szczegółowej mapy geologicznej Sudetów w skali 1:25 000, jak i wykonywaniem map w ramach Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, wykazały obecność różnych litologicznie glin lodowcowych, wskazujących na trzykrotną transgresję lądolodów skandynawskich na obszar Niziny Śląskiej. Jak dotąd nie ma nowych informacji o zasięgu lądolodów z poszczególnych zlodowaceń, pomimo prowadzenia wieloletnich prac geologicznych w południowo-zachodniej Polsce. Innym ważnym problemem, wpływającym na dyskusyjne wyróżnienia poszczególnych poziomów glacjalnych, jest brak udokumentowanych osadów interglacjalnych starszych od interglacjału eemskiego. Nieliczne dotychczas opisywane na Śląsku osady interglacjału mazowieckiego nie są w pełni udokumentowane geologicznie. Brak osadów organicznych leżących w pozycji między dwoma poziomami glin lodowcowych zlodowaceń południowopolskiego oraz środkowopolskiego, uniemożliwia stosowanie w omawianym regionie podziału chronostratygraficznego tych okresów - wyższego rzędu niż stadiał.
The most difficult problem in glacial studies of SW Poland is the extent of ice sheets. In the thirties, three ice sheet advances have been postulated in the southern part of Silesia, two of the Elsterian and one of the early Saalian stage. The Elsterian advance was interpreted as more extensive. Several ice limits, both from the Elsterian and Saalian, were defined and most of them were interpreted as end moraines from the deglaciation phase. Additionally, the late Saalian ice sheet advanced to the northern part of Silesia (Silesian Rampart). Later, only one Elsterian advance has been postulated and the early Saalian advance was at least the same or more extensive. The latest data, which are based on the geological works to the Detailed geological map of Poland 1:50 000 and Detailed geological map of the Sudeten 1:25 000, indicated undoubtedly that three Scandinavian ice sheets advanced to the southern Silesia. However, their detailed extents are still unsolved. Another great problem in the Quaternary studies in SW Poland is almost a complete lack of interglacial beds older than the Eemian. Rare Holsteinian beds lie in very ambiguous geological positions.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
9--27
Opis fizyczny
Bibliogr. 121 poz., rys.
Twórcy
autor
autor
- Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Dolnośląski, Jaworowa 19, 53-122 Wrocław
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-AGHM-0051-0026
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.