Polichlorowane dibenzodioksyny i dibenzodifurany w procesach wysokotemperaturowej obróbki metali

Dobrzyńska, E.; Szewczyńska, M.; Pośniak, M.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Polichlorowane dibenzodioksyny i dibenzodifurany w procesach wysokotemperaturowej obróbki metali

Autorzy

Dobrzyńska E. , Szewczyńska M. , Pośniak M.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

przemchem.pl

Identyfikatory

Warianty tytułu

Polychlorinated dibenzodioxins and -furans in high-temperature metalwork

Języki publikacji

Abstrakty

Środowisko pracy, w którym występują najkorzystniejsze warunki powstawania polichlorowanych dibenzodioksyn i -furanów (PCDD/F) to nie tylko produkcja cementu, spalarnie odpadów komunalnych, elektrownie, składowiska odpadów i produkcja elementów konstrukcyjnych, ale również przetwórstwo metali, głównie aluminium, żelaza, magnezu i cynku. Głównym źródłem powstawania PCD-D/F w przemyśle metalurgicznym są przede wszystkim elektryczne piece łukowe oraz taśmy spiekalnicze. Powstawaniu tych związków chemicznych sprzyjają wysokie temperatury, obecność materiału organicznego oraz obecność choćby niewielkich ilości chloru i metali. Proces powstawania dioksyn przyspieszają właśnie metale, działając jako katalizatory.

A review, with 51 refs., of conditions for formation of polychlorinated dibenzodioxins and -furans in process for prodn. of steel, Al, Mg and Zn, their impact on men and environment and anal. methods for their detn.

Słowa kluczowe

wysokotemperaturowa obróbka metali dibenzodioksyny dibenzodifurany

high-temperature metalwork

Wydawca

Wydawnictwo SIGMA-NOT

Czasopismo

Przemysł Chemiczny

Rocznik

2012

Tom

T. 91, nr 6

Strony

1229--1233

Opis fizyczny

Bibliogr. 51 poz., tab.

Twórcy

autor

Dobrzyńska E.

eleki@ciop.pl

Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

autor

Szewczyńska M.

Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Pośniak M.

Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

1. M. Pośniak, J. Skowroń, [w:] Ocena ryzyka zawodowego, t. 2 Podstawy metodyczne (red. W.M. Zawieski), CIOP, Warszawa 2001 r.
2. J.P. Gromiec, Pomiary i ocena stężeń czynników chemicznych i pyłów w środowisku pracy. Wytyczne i zalecenia, CIOP-PIB, Warszawa 2004 r.
3. J.S. Park, T.L. Wade, S. Sweet, Atmos. Environ. 2001, 35, 3315.
4. H. Różański, Skutki oddziaływania zanieczyszczeń ropopochodnych na środowisko przyrodnicze, Poznań 2001 r.
5. E. Dobrzyńska, M. Pośniak, M. Szewczyńska, B. Buszewski, Crit. Rev. Anal. Chem. 2010, 40, nr 1, 41.
6. M. Sokołowski, Dioksyny. Ocena zagrożenia środowiska naturalnego oraz metody ich wykrywania, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1994 r.
7. J. Piskorska-Pliszczyńska, Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny 2011, 2, 31.
8. C.W. Davy, Environ. Int. 2004, 30, nr 2, 219.
9. World Health Organization, Re-evaluation of Human and Mammalian Toxic Equivalency Factors for Dioxins and Dioxin-like Compounds; 2005 http://www.who.int/ipcs/assessment/tef_may05/en/index.html (dostęp z dn. 01.06.2011).
10. T. Wasiela, I. Tam, J. Krajewski, S. Tarkowski, Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Dioksyny, Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy im. Prof. Jerzego Nofera, Łódź 1999 r.
11. W.Y. Shiu, K.-Ch. Ma, S.Ci Lee, D. Mackay, Handbook of physical-chemical properties and environmental fate for organic compounds, t. 2, Halogenated Hydrocarbons, Taylor & Francis, 2006 r.
12. A. Schecter, L. Birnbaum, J.J. Ryan, J. D. Constable, Environ. Res. 2006, 101, 419.
13. A. Grochowalski, Badania nad oznaczaniem polichlorowanych dibenzodioksyn, dibenzofuranów i bifenyli, Monografia 272, Kraków 2000 r.
14. P. Cole, D. Trichopoulos, H. Pastides, T. Starr, J.S. Mandele; Regul. Toxicol. Pharm. 2003, 38, 378.
15. Z. Makles, A. Świątkowski, S. Grybowska, Niebezpieczne dioksyny, Arkady, Warszawa 2001 r.
16. M. Szewczyńska, E. Ekiert, Z. Makles, Bezp. Pracy Nauka Praktyka 2005, 9, 5.
17. A. Sweetman, C. Keen, J. Healy, E. Ball, C. Davy, Ann. Occup. Hyg. 2004, 48, nr 5, 425.
18. Możliwości ograniczania emisji dioksyn w sektorze metalurgicznym w Polsce, Raport Duńskiej Agencji Ochrony Środowiska, Ministerstwa Środowiska i Instytutu Ochrony Środowiska, Warszawa 2005. (http://www.dioksyny.pl/wp-content/uploads/Mozliwosc-ograniczenia-emisjidioksyn-2005.pdf) (dostęp z dn. 01.06.2011).
19. P.S. Kulkarni, J.G. Crespo, C.A.M. Afonso, Environ. Int. 2008, 34, 139.
20. D.A. Anderson, R. Fisher, Chemosphere 2002, 46, 371.
21. W. van Loo, Environ. Toxicol. Phar. 2008, 25, 128.
22. T. Ba, M. Zheng, B. Zhang, W. Liu, K. Xiao, L. Zhang, Chemosphere 2009, 75, 1173.
23. P. Lv, M. Zheng, G. Liu, W. Liu, K. Xiao, Chemosphere 2011, 82, 759.
24. Y.-F. Wang, H.-R. Chao, Ch.-H. Wu, L.-Ch. Wang, G.-P. Chang-Chien, H.-H. Yang, D. Yan Linc, T.-C. Tsou, J. Hazard. Mater. 2009, 163, 266.
25. P. Luthardt, J. Mayer, J. Fuchs, Chemosphere 2002, 46, 1303.
26. Z. Ren, B. Zhang, P. Lu, Ch. Li, L. Gao, M. Zheng, J. Environ. Sci. 2011, 23, nr 2, 228.
27. K. Martinez, J. Rivera Austrui, E. Jover, M. Abalos, J. Rivera, E. Abad, Environ. Pollut. 2010, 158, 764.
28. S. Kumagai, S. Koda, J. Occup. Environ. Hyg. 2005, 2, 120.
29. A. Tepper, S. Burt, L. Piacitelli, D.G. Patterson, Chemosphere 1997, 34, 1587.
30. J.J. Collins, R.A. Budinsky, C.J. Burns, L.L. Lamparski, M.L. Carson, G.D. Martin, M. Wilken, Sci. Environ. Epidemiol. 2006, 16, 76.
31. J.J. Collins, M. Wilken, D. McBride, N.F. Humphry, P. Herbison, C.J. Burns, K. Bodner, Chemosphere 2009, 76, 1550.
32. W. Hu, G.-P. Chang Chien, C.-C. Chan, Chemosphere 2004, 55, 611.
33. H. Park, M.G. Ikonomou, H.-S. Kim, J.-W. Choi, Y.-S. Chang, Environ. Int. 2009, 35, 580.
34. B.-W. Yu, G.-Z.Jin, Y.-H. Moon, M.-K. Kim, J.-D. Kyoung, Y.-S. Chang, Chemosphere 2006, 62, 494.
35. A. Grochowalski, C. Lassen, M. Holtzer, M. Sadowski, T. Hudyma, Env. Sci. Pollut. Res. 2007, 14, nr 5, 326.
36. W. Tianshu, A. David, T. Dennis, Chemosphere 2002, 51, nr 7, 585.
37. L.-C. Wang, W.-J. Lee, P.-J. Tsai, W.-S. Lee, G.-P. Chang-Chien, Chemosphere 2003, 50, 1123.
38. M. Shih, W.-J. Lee, T.-S. Shih, S.-L. Huan, G.-P. Chang-Chien, L.-C. Wang, P.-J. Tsai, Sci. Total. Environ. 2006, 366, 197.
39. E. Aries, D.R. Anderson, R. Fischer, T.A.T. Fray, D. Hemfrey, Chemosphere 2006, 65, 1470.
40. A. Buekens, L. Stieglitz, K. Hell, H. Huang, P. Segers, Chemosphere 2001, 42, 729.
41. D. Burchart, R. Sosonowski, Mat. VII Konf. Naukowej „Dioksyny w przemyśle i środowisku”, Kraków, 17–18 czerwca 2004 r., 89.
42. H.M. Menzel, U. Bolm-Audorff, E. Turcer, H.G. Bienfait, G. Albracht, D. Walter, C. Emmel, U. Knecht, O. Papke, J. Environ. Health Perspec. 1998, 106, nr 2, 715.
43. W. S. Lee, G.-P. Cheng-Chien, L.- Ch. Wang, W.-J. Lee, K.-Y. Wu, P.-J. Tsai, J. Air Waste Manage. Assoc. 2005, 55, 219.
44. T. Öberg, Chemosphere 2004, 56, 441.
45. H.-L. Chen, T.-S. Shih, P.-C. Huang, C.-Y. Hsieh, C.-C. Lee, Chemosphere 2006, 64, 666.
46. C.-C. Lee, T.-S. Shih, H.-L. Chen, J. Hazard. Mater. 2009, 172, 1351.
47. S.-J. Chen, W.-S. Lee, G.-P. Chang-Chien, L.-C. Wang, W.-J. Lee, J.-H. Kao, M.-T. Hu, Atmos. Environ. 2004, 38, nr 22, 3729.
48. HSE booklet, How to reduce exposure to dioxins in aluminum recycling, HSE books, 2003 r.
49. PN-EN 1948:2002 Emisja ze źródeł stacjonarnych. Oznaczanie stężenia masowego PCDD/PCDF, cz. 1 Pobieranie próbek, cz. 2 Ekstrakcja i oczyszczanie, cz. 3 Identyfikacja i oznaczanie ilościowe.
50. EPA 1613 Method Tetra-through octa-chlorinated dioxins and furans by isotope dilution HRGC/HRMS, U.S. Environmental Protection Agency, Washington 1994 r.
51. E. Dobrzyńska, M. Szewczyńska, M. Pośniak, Mat. American Ind. Hygiene Conf. and Exposition 2009 Toronto, Kanada, 30 maja–4 czerwca 2009, 63, AIHce Abstracts, Abstract 298.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-AGHM-0050-0045