Korzyści makro- i mikroekonomiczne z wykorzystania kopalin towarzyszących i odpadów wydobywczych w górnictwie węgla brunatnego

• Autorzy: Kulczycka J. , Uberman R. , Naworyta W.

Warianty tytułu

EN

Macro and micro economic benefits from the use of accompanying minerals and mining wastes in lignite mining

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówiono obecny stan wykorzystania kopalin towarzyszących i odpadów wydobywczych w kopalniach węgla brunatnego. Podkreślono znaczenie tych surowców mineralnych w krajowym bilansie surowcowym. Wykazano ewidentne korzyści ekonomiczne, a także inne pozaekonomiczne z wykorzystania tej grupy surowcowej. Scharakteryzowano sposoby oceny opłacalności ekonomicznej zagospodarowania kopalin towarzyszących i innych utworów geologicznych o wartościach użytkowych. Wycenę opłacalności i propozycje rozwiązań dokonano dla trzech scenariuszy: - pierwszy cechuje się wydobywaniem i sprzedażą na bieżąco surowca bez przeróbki, co najwyżej z krótkotrwałym przetrzymywaniem na składowisku buforowym; - drugi polega na wydobywaniu i sprzedaży na bieżąco surowca, a nadwyżki gromadzone są na składowisku (budowa złoża antropogenicznego) jako "magazynie" surowca na przyszłość; - trzeci charakteryzuje się wydobywaniem i sprzedażą surowców na bieżąco, część wydobytych kopalin towarzyszących podlega przeróbce i sprzedawana jest w postaci produktów, a nadwyżki gromadzone są na składowiskach jako złoża antropogeniczne. Ponadto podano sposoby wyceny wartości zgromadzonych w złożach antropogenicznych kopalin towarzyszących. Zwrócono uwagę na potrzebę modyfikacji przepisów prawa oraz wprowadzenia systemu zachęt finansowych dla zintensyfikowania stopnia wykorzystania potencjalnie dużej bazy kopalin towarzyszących.

EN

This paper presents the current usage of accompanying minerals and mining wastes in lignite mines. It stresses their role and importance in national minerals commodities management. The examination shows the economic and non-economic benefits of the use of these minerals, as well as the economic viability for the development of accompanying minerals and other rocks having utility value. Valuation and proposed solutions have been presented for three scenarios: - first - extraction (without processing) and sale of accompanying minerals on an ongoing basis without storage, only buffer storage; - second - extraction and sale of accompanying minerals on an ongoing basis while the surplus is collected and stored (construction of anthropogenic deposits) as a "stock" material for the future; - third - extraction and sale of accompanying minerals on an ongoing basis, with some portion of the minerals further processed and sold in the form of products while the excess is stored as anthropogenic deposits. Moreover, the paper outlines the method of valuation for accompanying mineral commodities collected and stored in anthropogenic deposits. Attention has been drawn to the need for changes in the legal and regulatory environment and the introduction of financial incentives to intensify the utilization of this potentially large base of accompanying minerals.

Słowa kluczowe

PL

kopaliny towarzyszące; odpady wydobywcze; analiza kosztów i korzyści; górnictwo węgla brunatnego

EN

accompanying minerals; mining waste; cost benefit analysis; lignite mining

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 83
• Strony: 107--119
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., tab.

Twórcy

autor

Kulczycka J.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Uberman R.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Naworyta W.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• 1. DG ds. Polityki Regionalnej, Dokument Roboczy nr 4, Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy kosztów i korzyści. Nowy okres programowania 2007-2013.
• 2. DG ds. Polityki Regionalnej, Przewodnik dotyczący analizy kosztów i korzyści mający zastosowanie dla EFRR, ISPA oraz Funduszu Spójności, 2002, www.inforegio.edu
• 3. Kodeks Wyceny Złóż Kopalin POLVAL (Saługa P. red.), Polskie Stowarzyszenie Wyceny Złóż Kopalin, Kraków 2008
• 4. Materiały wewnętrzne KWB Bełchatów, KWB Turów
• 5. Nieć M., Uberman R., 1995 - Uwarunkowania formalno-prawne tworzenia złóż wtórnych. [W:] Eksploatacja selektywna węgla brunatnego i kopalin towarzyszących wraz z uwarunkowaniami techniczno-ekonomicznymi i korzyściami ekologicznymi. Wyd. CPPGSMiE PAN Kraków.
• 6. Pajda R., Ratajczak T., 1995 - Analiza możliwości zagospodarowania wybranych kopalin towarzyszących w górnictwie węgla brunatnego w warunkach polskich. Mat. V Konferencji pt. Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi, Rytro 15-17. XI. 1995 r. Wyd. CPPGSMiE PAN, Kraków.
• 7. Strempski A., 1998 - Metoda projektowania eksploatacji oraz ocena efektywności ekonomicznej pozyskiwania kopalin towarzyszących złożom węgla brunatnego. Praca doktorska, AGH Kraków.
• 8. Stryszewski M., 1995 - Uwarunkowania wykorzystania kopalin towarzyszących kosztami transportu i wydobycia. [W:] Eksploatacja selektywna węgla brunatnego i kopalin towarzyszących wraz z uwarunkowaniami techniczno-ekonomicznymi i korzyściami ekologicznymi. Wyd. CPPGSMiE PAN Kraków.
• 9. Uberman Ryszard, Naworyta W., Kulczycka J., Uberman Robert, Cholewa M., 2012 - Ekonomiczna analiza celowości wykorzystania gospodarczego kopalin i surowców w skali makro i mikroregionu, IGSMiE PAN, Kraków (nie publ.)
• 10. Uberman Ryszard, Uberman Robert, 2007 - Metody wyceny wartości złóż antropogenicznych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 21, z. 2.
• 11. Uberman Ryszard, Uberman Robert, 2008 - Podstawy wyceny wartości złóż kopalin. Teoria i praktyka. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
• 12. Uberman Ryszard, Uberman Robert, Naworyta W., 2012 - Wartość złóż antropogenicznych i metody ich wyceny. Górnictwo Odkrywkowe R. 54, nr 2-3.
• 13. Wiśniewski W., 1998 - Uwarunkowania eksploatacji kopalin z antropogenicznych złóż wtórnych. Optymalizacja na etapie ich tworzenia. [W:] Kompleksowe wykorzystanie surowców a ochrona środowiska. AGH, UWN-D Kraków.