Ocena aktualnego stanu zabezpieczenia KWB Turów w aspekcie zdarzeń powodziowych zaistniałych w sierpniu 2010 r.

• Autorzy: Salata R. , Sondaj L. , Wojciechowski M.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of the current state of protection against flood hazards in the Turów open pit brown coal mine after the disastrous flood in August 2010

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W referacie przedstawiono działania podjęte przez KWB Turów, dotyczące zabezpieczenia odkrywki przed wdarciem się wód wezbraniowych z cieków zewnętrznych otaczających odkrywkę oraz zabezpieczenia przed zagrożeniami, jakie niosą ze sobą opady nawalne. W dniach 7-8 sierpnia 2010 r. wystąpiły nawalne opady deszczu w Górach Izerskich, obejmujące terytorium Czech i Polski. Niezwykle silny opad spowodował bardzo szybko postępującą w czasie powódź błyskawiczną. Ilość wody, jaka spadła w ciągu doby, wynosiła około 150 litrów/m2. W otoczeniu KWB Turów wystąpiły z koryt trzy rzeki: Nysa Łużycka, Miedzianka i Witka, które spływały z ogromną prędkością do obszaru Niecki Żytawskiej. Rzeka Miedzianka spowodowała klęskę powodziowąw Bogatyni. Zostały zniszczone drogi, mosty oraz kilkadziesiąt budynków. Na zboczu wschodnim wyrobiska, na filarze rzeki Miedzianki, woda spowodowała rozmycie nasypu kolejowego na długości około 80 m i wdarła się na teren zakładu górniczego, doprowadzając do przerwania głównych ciągów przenośnikowych i komunikacyjnych. Wody pochodzące z opadów oraz wody, które wdarły się do wyrobiska z rzeki Miedzianki, spowodowały konieczność wstrzymania ruchu zakładu górniczego w dniach 7-8 sierpnia 2010 r. Woda zalała dwa najniższe poziomy eksploatacyjne i jeden poziom zwałowy. Na spągu wyrobiska powstały dwa obszary zalewowe. Nysa Łużycka, będąca rzeką graniczną z Niemcami, spowodowała powódź w miejscowości Porajów i Sieniawka. Na zachodnim zboczu odkrywki, na filarze Nysy Łużyckiej, powstało zagrożenie przerwania wałów przeciwpowodziowych. W aspekcie zdarzeń powodziowych z sierpnia 2010 r. Kopalnia Turów stanęła przed koniecznością przeanalizowania i dokonania oceny stanu zabezpieczenia odkrywki przed dopływem wód z zewnątrz i opracowania działań zabezpieczających na kolejne lata. Odtworzono i podwyższono wały ziemne zlokalizowane pomiędzy terenem odkrywki KWB Turów a rzeką Miedzianką, potokiem Ślad oraz na filarze rzeki Nysa Łużycka na przepływ miarodajny Qm05% (t.j. na opad 200-letni). Natomiast trzy miejsca wykazane jako miejsca niebezpieczne - gdzie nastąpiło wtargnięcie wód z rzek zewnętrznych - będą wymagały dodatkowego specjalnego zabezpieczenia wg projektu technicznego: podwyższenia wałów ziemnych na przepływ Qk01%, tj. na opad 1000-letni.

EN

This paper describes protective actions taken against the flood hazard in the open pit mine KWB Turów. Rivers and brooks surrounding the Turów open pit mine create a substantial hazard of water breaking through embankments and destroying the infrastructure of the mine. This paper shows the causes and results of the disastrous flood in August 2010. On the 7th-8th of August 2010, torrential rains occurred in the Izera Mountains on the territory of the Czech Republic and Poland. Heavy rain caused immediate and unusual flooding. These mountains are the source of all the rivers surrounding the Turów mine, including the Nysa Łużycka, Miedzianka, and Witka Rivers. Great amounts of water (totalling 150 billion litres over the course of 24 hours) flowing from the north sides of the mountains caused a flash flood resulting in natural disasters in Bogatynia, Porajów, and Sieniawka, destroying urban infrastructure and tens of historic buildings. On the pillar of the east side of the mine, water broke through the embankments and rushed into the open pit mine of Turów. The mine was forced to cease operations. Water flooded the bottom of the open pit and two working levels. On the west side of the mine, water from the overflowing Nysa Łużycka threatened to destroy the west embankments. Water broke through the dam on the Witka River, and 60 million m3 severed the only route between Bogatynia and the rest of Poland. This report describes the rescue and the liquidation action, recovering the flooded coal seams, and preventative actions taken against flooding. The damaged embankment and railroad were rebuilt, and the Miedzianka River cleaned. Protective embankments along the Ślad brook were extended. They reconstructed embankments located between the area of the Turów mine and the Miedzianka River and also on the pillar of the Nysa Łużycka River against two-hundred-year flood. However, three dangerous locations were indicated where the forced entry of water resulted from outside rivers - requiring additional reinforcement efforts according to the technical plan in order to raise the earth embankments higher to account for the one-thousand-year flood.

Słowa kluczowe

PL

niecka żytawska; kopalnia Turów; zagrożenia powodziowe; powódź błyskawiczna; rozmycia erozyjne; osuwiska; akcja ratunkowa; szkody; obszary zalewowe; działania naprawcze; zwałowanie; zabezpieczenia na filarze rzeki Nysy Łużyckiej; zabezpieczenia na filarze rzeki Miedzianki i potoku Ślad; monitoring zagrożeń wodnych

EN

Zittau (Żytawa) Basin; flash flood; pillar of the Nysa Łużycka River and Miedzianka River; flood hazard; landslides; rescue action; damages; flooded areas; recovering flooding coal seams; dumping; embankments against flowing water from the Nysa River; Miedzianka River; Ślad brook; monitoring

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 82
• Strony: 157--172
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Salata R.

• Polska Grupa Energetyczna Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział KWB Turów w Bogatyni

autor

Sondaj L.

• Polska Grupa Energetyczna Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział KWB Turów w Bogatyni

autor

Wojciechowski M.

• Polska Grupa Energetyczna Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział KWB Turów w Bogatyni

Bibliografia

• 1. Książka Prowadzenia Akcji Ratowniczej założona w dniu 9.08.2010 r.
• 2. Inwentaryzacja miejsc wdarcia się wody do kopalni w dn. 7.08.2010 r. z rzeki Nysy Łużyckiej, Miedzianki i potoku Ślad.
• 3. Raport z wykonanych obserwacji pomiarów i sondowań poziomu zwałowego +55/+40. Sierpień 2010.
• 4. Opinia geotechniczna dotycząca stanu stateczności zwałowiska przy kolejnych stanach poziomu wody w rejonie zalewowym I. Obliczenia stateczności frontu zwałowego Z-46 w rejonie przenośnika Z-6.01.
• 5. Opinia geotechniczna dotycząca stanu stateczności skarp w rejonie II obszaru zalewowego. Sierpień 2010.
• 6. Opinia geotechniczna dla projektowanych zasięgów poziomu +55 i +67/+70 dla zwałowarki Z-46 na okres listopad 2010-marzec 2011. Listopad 2010.
• 7. Opinia geotechniczna dotycząca zbiornika namułów poniżej studni Hop-67. Grudzień 2010.
• 8. Plan przedsięwzięć górniczo-technologicznych związanych z likwidacją I obszaru zalewowego i jego zawałowaniem. GT listopad 2010.
• 9. Plan Ratownictwa KWB Turów - zaktualizowany lipiec 2010.
• 10. Sondaj i in. 2011 - Sondaj L., Milkowski D., Wojciechowski M., 2011 - Zagadnienia ochrony i dostępu do zasobów węgla brunatnego w złożu Turów, w aspekcie zdarzeń powodziowych zaistniałych w sierpniu 2010 r. VII Międzynarodowy Kongres Górnictwa Węgla Brunatnego, Bełchatów.
• 11. Sondaj L., Milkowski D., 2012 - Ocena stateczności zbocza północnego zwałowiska wewnętrznego w aspekcie zdarzeń powodziowych zaistniałych w sierpniu 2010 r. w Kopalni Węgla Brunatnego Turów. XXXV ZSMGiG, Wisła Jawornik, str. 283-296.
• 12. Sowiński M., Samulski J., 2011 - Ocena zabezpieczenia odkrywki KWB Turów przed dopływem z rzeki Nysy Łużyckiej Poltegor-Project Sp. Z o.o. maj 2011, Wrocław.
• 13. Sowiński M., Samulski J., 2011 - Ocena zabezpieczenia odkrywki KWB Turów przed dopływem z rzeki Miedzianki i potoku Ślad. Poltegor-Project Sp. Z o.o. maj 2011, Wrocław.
• 14. Rybicki i in. 2011 - Rybicki S., Flisiak J., Kowalski M., 2011 - Ocena i prognoza warunków stateczności zboczy północnego zwałowiska wewnętrznego KWB Turów z uwzględnieniem zmian powstałych na skutek dopływu do wyrobiska odkrywkowego wód powodziowych. Ekspertyza geotechniczna - część I, Kraków, Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica.
• 15. Szynkiewicz A., Staśko S., 2010 - Badania georadarowe (GPR) warunków zawodnienia, szczelności wałów i nasypów zabezpieczających wyrobisko odkrywkowe przed wdarciem się wód z rzek Nysa Łużycka i Miedzianka w PGE KWB Turów wykonane przez Pracownię Usług Geologicznych „WRO-MIN” w grudniu 2010.
• 16. Tylikowski M., Pacia G., 2010 - Ocena i prognoza warunków stateczności zboczy północnego zwałowiska wewnętrznego z uwzględnieniem skutków dopływu do wyrobiska odkrywkowego wód powodziowych z rzek Miedzianki i Nysy Łużyckiej. Progig Wrocław, listopad 2010.
• 17. Tylikowski M., Pacia G., 2010 - Dokumentacja warunków geologiczno-inżynierskich górnej części zbocza stałego wschodniego wyrobiska odkrywkowego w rejonie rozmyć erozyjnych powstałych w wyniku wdarcia się wód powodziowych z rzeki Miedzianki. PROGIG, Wrocław, sierpień 2010.